Τελευταία Νέα
Άμυνα – Διπλωματία

Η Αγία Σοφία πολιτικό όπλο στα χέρια του καθεστώτος Erdogan – Τι επιδιώκει ο Τούρκος πρόεδρος

Η Αγία Σοφία πολιτικό όπλο στα χέρια του καθεστώτος Erdogan – Τι επιδιώκει ο Τούρκος πρόεδρος
Γιατί η κυβέρνηση Erdogan δείχνει πιο αποφασισμένη από ποτέ στην μετατροπή του ιστορικού μουσείου, αγνοώντας επιδεικτικά τις διεθνείς συστάσεις
Επί σειρά ετών η μετατροπή του ιστορικού μουσείου της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αποτελούσε ένα όπλο στα χέρια των τουρκικών κυβερνήσεων, μια απειλή που επαναλάμβαναν όποτε θεωρούσαν ότι είναι χρήσιμο στην διεθνή διπλωματία.
Το ζήτημα για την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος επανήλθε και η κυβέρνηση του Erdogan δείχνει να είναι πιο αποφασισμένη από ποτέ στην μετατροπή του ιστορικού μουσείου, αγνοώντας επιδεικτικά τις διεθνείς συστάσεις.
Ποια όμως είναι τα οφέλη της μετατροπής της Αγίας Σοφίας στα πολιτικά σχέδια του Erdogan;
Από την στιγμή που διαφάνηκε ότι η τουρκική κυβέρνηση εννοούσε όλα όσα δήλωνε το προηγούμενο διάστημα ο ίδιος αλλά και οι εκπρόσωποί του, πολιτικοί αναλυτές, διεθνολόγοι και δημοσιογράφοι ανά το παγκόσμιο προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τους λόγους και τα οφέλη που θα έχει η τουρκική κυβέρνηση από την Αγία Σοφία, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το Sigmalive.
Φαίνεται ξεκάθαρα ότι ο Erdogan επιδιώκει την αύξηση της πολιτικής του αποδοχής από τον τουρκικό λαό.
Η
Κωνσταντινούπολη ανέκαθεν ήταν μια «παραδοσιακή υποστηρίκτρια» του προέδρου Erdogan, κάτι που άλλαξε τα τελευταία χρόνια με αποκορύφωμα τις εκλογές στο δήμο της Κωνσταντινούπολης και την εκλογή του Ekrem Imamoglu.
Προ ημερών ο καθηγητής Γεωπολιτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννης Μάζης επεσήμανε στο Sigmalive ότι εκτός από την αναβάθμιση της εκλογικής του δύναμης, ο Erdogan θεωρεί ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί θα τον βοηθήσει να παρουσιαστεί ως ο μεγάλος χαλίφης της ισλαμικής κοινότητας.
Για τους λόγους που ο Erdogan επιθυμεί την αλλαγή στο καθεστώτος της Αγίας Σοφίας μίλησε στην γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung και ο Τούρκος θεολόγος, συγγραφέας και ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Τουρκίας Gemil Kilic.
Επισήμανε ότι τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας επεκτάθηκαν με την πανδημία του κορωνοϊού, προσθέτοντας ότι η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή σε τοπικό και διεθνές επίπεδο σε σχέση με τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το κράτος.

Διεθνής αντιπαράθεση το ζήτημα της Αγίας Σοφίας

Σε διεθνή αντιπαράθεση εξελίχθηκε το όλο ζήτημα καθώς οι ΗΠΑ, Ρωσία και Γαλλία μέσα από ανακοινώσεις τους «συμβουλεύουν» την Τουρκία να μην προχωρήσει στην αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας.
Την ίδια ώρα, ο Erdogan και οι εκπρόσωποι του απαντούν σε αυστηρό ύφος ξεκαθαρίζοντας ότι η Αγία Σοφία αποτελεί εσωτερικό ζήτημα της Τουρκίας.
Η αρχή έγινε από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Mike Pompeo ο οποίος προέτρεψε την Τουρκία να σεβαστεί το υπάρχον μουσειακό καθεστώς της Αγίας Σοφίας, το οποίο είναι επίσημα αναγνωρισμένο από την UNESCO.
«Προτρέπουμε την κυβέρνηση της Τουρκίας να συνεχίσει να διατηρεί την Αγία Σοφία ως μουσείο, ως ένα παράδειγμα της δέσμευσής της να σέβεται τις θρησκευτικές παραδόσεις και τη διαφορετική ιστορία που συνέβαλε στην Τουρκική Δημοκρατία και να διασφαλίσει ότι θα παραμένει προσβάσιμη σε όλους», πρόσθεσε ο Pompeo.
Πάντως η απάντηση από το Τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ήταν άμεση, τονίζοντας ότι προκάλεσε έκπληξη η δήλωση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Αγία Σοφία.
Ανακοίνωση για την Αγία Σοφία εξέδωσε και το υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας, ζητώντας να παραμείνει «ανοιχτή για όλους» η Αγία Σοφία.
«Ένα σύμβολο ανεξιθρησκίας και πολυπολιτισμικότητας, ο χώρος αυτός πρέπει να παραμείνει ανοιχτός για όλους», ανέφερε εκπρόσωπος του υπουργείου.
Παρέμβαση στο ζήτημα της Αγίας Σοφίας έκανε και το Ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.
«Πιστεύουμε ότι ο ναός της Αγίας Σοφίας είναι εξαιρετικά σημαντικός, από πολιτισμική και ιστορική άποψη, για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η UNESCO έχει συμπεριλάβει την Αγία Σοφία στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς και πιστεύουμε ότι οποιεσδήποτε αξιώσεις σχετικά με τον χαρακτήρα του μνημείου, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης και την προσβασιμότητάς του, θα είναι συμβατές με το καθεστώς που έχει θεσπίσει και υπαγορεύει ο διεθνής Οργανισμός», ανέφερε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.

Η απάντηση του Erdogan

Ως επίθεση εναντίον των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας εξέλαβε τις παρεμβάσεις από την διεθνή κοινότητα ο Recep Tayyip Erdogan
Σε αυστηρό ύφος τόνισε ότι το να επικρίνει κανείς την Τουρκία για τους τόπους λατρείας της σημαίνει ότι είναι εκτός πραγματικότητας.
«Οι κατηγορίες που εκτοξεύονται εναντίον της χώρας μας για το θέμα της Αγίας Σοφίας αποτελούν απευθείας επίθεση εναντίον των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων», ανέφερε.
 
Η αντιπολίτευση της Τουρκίας προειδοποιεί τον Erdogan

Ο πρώην πρωθυπουργός, Α. Davutoglu, ο οποίος τώρα ηγείται του συντηρητικού κόμματος της αντιπολίτευσης, πρόσφατα προειδοποίησε τον Erdogan: «Σταμάτα να χρησιμοποιείς τα ιερά μας μέρα και σύμβολά μας για τα πολιτικά σου παιχνίδια, όποτε βρίσκεσαι σε μπελάδες».
Στο μεταξύ, η Ayse Zarakol, ειδικός διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο του Cambridge, ανέφερε ότι αυτό μπορεί να πετύχει, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, δηλαδή, να αποσπαστεί η προσοχή του κοινού.
«Η ανάκτηση αυτού του συμβόλου της αυτοκρατορικής κυριαρχίας απευθύνεται τόσο στους ισλαμιστές όσο και στους εθνικιστές», ανέφερε χαρακτηριστικά, για να συμπληρώσει: «Αλλά γίνεται για να αποσπαστεί η προσοχή από την ημερήσια ατζέντα στην Τουρκία».
Ο David Gardner επεσήμανε επτά λόγους για τους οποίους ο Erdogan φαίνεται ευάλωτος.
Την Αγία Σοφία όλα αυτά τα χρόνια έχουν επισκεφθεί εκατομμύρια χριστιανοί, μουσουλμάνοι και άνθρωποι που δεν πιστεύουν.
Με το πέρασμα των αιώνων, όμως, ο ναός συγκέντρωσε ένα σύμπλεγμα διαφορετικών θρησκευτικών συμβόλων.
Τα εκπληκτικά ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες του απεικονίζουν τον Ιησού Χριστό, την Παναγία και μια διαδοχή βυζαντινών αυτοκρατόρων.
Τέσσερις μιναρέδες προστέθηκαν κατά τη διάρκεια περίπου πέντε αιώνων χρήσης του ως οθωμανικό τζαμί, μαζί με γιγαντιαίους μαύρους και χρυσούς δίσκους γραμμένους με τα ονόματα του Θεού, του Προφήτη Μωάμεθ και του πιο σημαντικού μουσουλμάνου, Χαλίφη.
Το 1934, έπειτα από περίπου πέντε αιώνες ως τζαμί, η Αγία Σοφία αποφασίστηκε να γίνει μουσείο, ένα σύμβολο του ριζοσπαστικού κοσμικού έργου που ξεκίνησε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Από τη δεκαετία του 1990, οι Μουσουλμάνοι μπορούσαν να προσευχηθούν σε ένα μικρό χώρο που ονομάζεται «περίπτερο του σουλτάνου».
Ωστόσο, ορισμένοι από τους συντηρητικούς και δεξιούς κύκλους θέλουν να προχωρήσουν ένα βήμα παραπάνω: Πιο συγκεκριμένα, ο Ilyas Topsakal, αναπληρωτής πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, δήλωσε σε ένα τουρκικό πρακτορείο ότι η τρέχουσα συγκρότηση της Αγίας Σοφίας «πληγώνει βαθιά» το τουρκικό έθνος, επειδή δίνει την εντύπωση ότι είναι εκκλησία. Εάν μετατραπεί σε τζαμί, η Αγία Σοφία θα ήταν ανοιχτή στους τουρίστες, αλλά κάποια έργα τέχνης θα ήταν κρυμμένα.
Ο Yusuf Kaplan, αρθρογράφος της εφημερίδας «Yeni Safak», ανέφερε ότι η διατήρησή του ως μουσείου χρησίμευσε για να «μουμιοποιήσει την ιστορία μας και να καταστρέψει την ιστορική μας επίγνωση».
Εάν γινόταν τζαμί, η Αγία Σοφία θα παρέμενε ανοιχτή στους τουρίστες.
Ωστόσο, αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα είχε ως αποτέλεσμα ορισμένες τοιχογραφίες και ψηφιδωτά της να κρύβονται για να μην χάνεται αυτό που ορίζει το Ισλάμ: Που απαγορεύει δηλαδή την απεικόνιση ανθρώπινων και ζωικών μορφών.
Ο ιστορικός και μέλος της επιστημονικής επιτροπής της Αγίας Σοφίας, Zeynep Ahunbay, δήλωσε ότι θα ήταν «τρελό» να γίνει κάτι τέτοιο.
Συγκεκριμένα ανέφερε: «Είναι ένα εξαιρετικό μνημείο παγκόσμιας σημασίας». «Πρέπει να παρουσιαστεί με όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του», συμπλήρωσε.
Γι’ αυτό και το δικαστήριο μπορεί να καθυστερήσει την τελική απόφαση για το αν θα μετατραπεί τελικά η Αγία Σοφία σε τζαμί ή θα παραμείνει μουσείο.
«Αυτή η παράταση χρόνου για τη λήψη της τελικής απόφασης θα επέτρεπε, ουσιαστικά, στον Τούρκο πρόεδρο να χρησιμοποιήσει το ζήτημα της Αγίας Σοφίας ως θέμα συζήτησης για να υπενθυμίσει γιατί πρέπει να τον υποστηρίξουν και γιατί πρέπει να συνεχίσουν να φοβούνται τις κοσμικές ελίτ της Τουρκίας», ανέφερε ο Soner Cagaptay, διευθυντής του τουρκικού προγράμματος στο Ινστιτούτο Washington για θέματα Πολιτικής Μέσης Ανατολής.
Στο μεταξύ, ιστορικοί έχουν καταβάλει απέλπιδες προσπάθειες να εντάξουν ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία της Τουρκίας σε αυτό που θεωρούν ως κάτι απλό: Βασίζεται σε μια πολιτική επιλογή μεταξύ του ανοίγματος κάποιου είδους κατανόησης του καταμερισμού της κληρονομιάς και ενός εθνικιστικού είδους σεχταριστικής ανάγνωσης του παρελθόντος», σχολίασε ο Edhem Eldem, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Bogazici της Κωνσταντινούπολης.
«Το περιορίζετε αυτό σε αυτό που θεωρείτε ότι είναι η νόμιμη λειτουργία του ή ψάχνετε για μια κατά κάποιο τρόπο πιο παγκόσμια, ανθρώπινη κατανόηση;».

Η παρέμβαση Βαρθολομαίου

«Η τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας εις τέμενος θα στρέψη εκατομμύρια Χριστιανών εις όλον τον κόσμον εναντίον του Ισλάμ, και η Αγία Σοφία, η οποία, λόγω της ιερότητός της είναι ένα ζωτικόν κέντρον, εις το οποίον αγκαλιάζονται η Ανατολή με την Δύσιν, θα διασπάση τους δύο αυτούς κόσμους και μάλιστα εις μίαν στιγμήν, κατά την οποίαν η ανθρωπότης, η οποία δοκιμάζεται και ταλαιπωρείται λόγω της θανατηφόρου πανδημίας του νέου κορονοϊού, έχει ανάγκην ενότητος και κοινού προσανατολισμού».
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος πήρε σαφή θέση σε όσους επιχειρούν να αμφισβητήσουν αυτό το «παγκόσμιο κλασικό σύμβολο του Χριστιανισμού και Πολιτισμου».
Η ιστορική παρέμβαση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου για την Αγία Σοφία προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις στην Τουρκία.
Ο γγ. του εθνικιστικού κόμματος MHP I. Büyükataman δήλωσε πως πρόκειται για κεκαλυμμένη δήλωση που ξεπερνά τα όριά του Πατριάρχη, ο οποίος δεν τολμά να πει ότι θέλει η Αγία Σοφία να ξαναγίνει εκκλησία.
Σχεδόν σε όλα τα τουρκικά ΜΜΕ υπάρχουν αναφορές που χαρακτηρίζουν την παρέμβαση του κ. Βαρθολομαίου από έκκληση έως και ανοιχτή απειλή, με αυτές που είναι ήπιες να αποτελούν ωστόσο την πλειοψηφία.




Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης