Οι κρίσεις που προκλήθηκαν από την πανδημία και συνυπάρχουν μαζί της, είναι τόσο βαθιές και εκτεταμένες που αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε ριζική αναδιανομή της εξουσίας και του πλούτου σε παγκόσμιο επίπεδο, τονίζει σε ανάλυσή του ο J.Fischer
Περισσότερο από απλώς μια καταστροφή για τη δημόσια υγεία, η πανδημία COVID-19 είναι ένα γεγονός που καθορίζει την ιστορία και έχει εκτεταμένες επιπτώσεις στην παγκόσμια κατανομή του πλούτου και της εξουσίας υποστηρίζει σε ανάλυσή του ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και Αντικαγκελάριος της Γερμανίας Joschka Fischer.
Με τις οικονομίες σε ελεύθερη πτώση και τις γεωπολιτικές εντάσεις να αυξάνονται, δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή στο φυσιολογικό: το παρελθόν έχει περάσει και μόνο το μέλλον μετράει τώρα.
Η πανδημία COVID-19 μπαίνει στη δεύτερη φάση της καθώς οι χώρες ανοίγουν σταδιακά τις οικονομίες τους και χαλαρώνουν ή ακόμα και ανακαλούν αυστηρά μέτρα κοινωνικής απόστασης.
Ωστόσο, εάν δεν υπάρξει μια αποτελεσματική, καθολικά διαθέσιμη θεραπεία ή εμβόλιο, η μετάβαση στο «φυσιολογικό» θα παραμείνει πιο φιλόδοξη από την πραγματική, χωρίς αντίκρισμα.
Ακόμη χειρότερα, κινδυνεύει να προκαλέσει ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, και πιθανώς σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα.
Είναι αλήθεια ότι οι πολιτικοί φορείς λήψης αποφάσεων, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης, οι επιστήμονες και το ευρύ κοινό έχουν μάθει πολλά από την εμπειρία του πρώτου κύματος.
Αν και ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων φαίνεται πολύ πιθανό, θα εξελιχθεί διαφορετικά από το πρώτο κύμα.
Αντί ενός lockdown πλήρους κλίμακας που σταματά την οικονομική και κοινωνική ζωή, η απάντηση θα βασίζεται κυρίως σε αυστηρούς αλλά στοχοθετημένους κανόνες για κοινωνική απόσταση, μάσκες προσώπου, τηλεεργασία, τηλεπικοινωνίες, τηλεδιάσκεψη και ούτω καθεξής.
Ωστόσο, ανάλογα με την ένταση του επόμενου κύματος, τα τοπικά ή περιφερειακά lockdown ενδέχεται να εξακολουθούν να θεωρούνται απαραίτητα σε πιο ακραίες περιπτώσεις.
Οι 3 ταυτόχρονες κρίσεις
Όπως και το πρώτο κύμα της πανδημίας, η επόμενη φάση θα περιλαμβάνει ένα τρίο ταυτόχρονων κρίσεων.
Στον κίνδυνο των νέων μολύνσεων να ξεφύγουν από τον έλεγχο και να εξαπλωθούν σε παγκόσμιο επίπεδο για άλλη μια φορά (α), πρέπει να προστεθεί η συνεχιζόμενη οικονομική και κοινωνική επίπτωση (β) και μια κλιμακούμενη γεωπολιτική ανάκαμψη (γ).
Αναλυτικότερα,
1. Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται ήδη σε μια βαθιά ύφεση που δεν θα ξεπεραστεί γρήγορα ή εύκολα, γεγονός που μαζί με την πανδημία συμβάλει στην άνοδο και την,
2. εντατικοποίηση ενός αντι-αμερικανισμού εξωτερικά και μιας ενδο-αμερικανικής αντιπαλότητας, η οποία και θα εντείνεται κατά τους μήνες που προηγούνται των προεδρικών εκλογών των Ηνωμένων Πολιτειών τον Νοέμβριο.
3. Και σαν μην φτάνει που ο συνδυασμός υγείας, κοινωνικοοικονομικών και γεωπολιτικών αναταραχών λειτουργεί ήδη αποσταθεροποιητικά, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει και τον παράγοντα Trump.
Αν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump κερδίσει μια δεύτερη τετραετή θητεία, το τρέχον παγκόσμιο χάος θα κλιμακωθεί δραματικά, σε αντίθεση με μια νίκη για τον Δημοκρατικό αντίπαλό του, Joe Biden, που αν μη τι άλλο, θα έφερνε τουλάχιστον μεγαλύτερη σταθερότητα.
Τα όσα διακυβεύονται στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να είναι πιο κρίσιμα και υψηλού ρίσκου.
Δεδομένων των αυξανόμενων κρίσεων του κόσμου, δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ανθρωπότητα πλησιάζει ένα ιστορικό σταυροδρόμι.
Η πλήρης έκταση της οικονομικής ύφεσης πιθανότατα δεν θα γίνει εμφανής μέχρι το φθινόπωρο και το χειμώνα, όταν πιθανότατα θα έρθει ως ένα άλλο σοκ, επειδή ο κόσμος δεν είναι πλέον εξοικειωμένος με τέτοιες δραματικές συρρικνώσεις.
Τόσο ψυχολογικά όσο και σε πραγματικούς όρους, έχουμε συνηθίσει στη συνεχή ανάπτυξη.
Θα μπορέσουν οι πλουσιότερες χώρες στη Δύση και την Ασία να αντιμετωπίσουν μια βαθιά, εκτεταμένη, παρατεταμένη ύφεση ή ακόμα και κατάρρευση;
Ακόμα κι αν τα τρισεκατομμύρια δολάρια σε δαπανες προγραμμάτων στήριξης, αποδειχθούν επαρκή για να αντισταθμίσουν την πλήρη κατάρρευση, το ερώτημα θα είναι το επόμενο.
Στο χειρότερο σενάριο (που δεν είναι αδύνατο), επανεκλογής του Trump, με ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας παγκόσμια, οι οικονομίες θα συνεχίσουν να καταρρέουν και ο νέος ψυχρός πόλεμος στην Ανατολική Ασία μετατρέπεται αυτομάτως σε σύγκρουση, πολεμική.
Αλλά ακόμη και αν δεν υποτεθεί το χειρότερο, η τριπλή κρίση θα οδηγήσει σε μια νέα εποχή, απαιτώντας την ανοικοδόμηση των εθνικών πολιτικών και οικονομικών συστημάτων και πολυμερών θεσμών.
Ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση, δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή στο status quo ante.
Tο παρελθόν είναι παρελθόν, το μέλλον μετράει τώρα.
Δεν πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις για το τι θα μπορούσε και θα έπρεπε να έρθει στη συνέχεια.
Οι κρίσεις που προκλήθηκαν από την πανδημία και συνυπάρχουν μαζί της, είναι τόσο βαθιές και εκτεταμένες που αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε ριζική αναδιανομή της εξουσίας και του πλούτου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι κοινωνίες που έχουν προετοιμαστεί για αυτό το αποτέλεσμα συγκεντρώνοντας την απαραίτητη ενέργεια, τεχνογνωσία και επενδύσεις θα είναι μεταξύ των νικητών.
Εκείνοι που δεν βλέπουν τι έρχεται θα βρεθούν μεταξύ των ηττημένων.
Σε τελική ανάλυση, πολύ πριν από την πανδημία, ο κόσμος είχε ήδη υποστεί μετάβαση στην ψηφιακή εποχή, με εκτεταμένες επιπτώσεις στην αξία των παραδοσιακών τεχνολογιών, των βιομηχανιών κληρονομιάς και της κατανομής της παγκόσμιας δύναμης και πλούτου.
Επιπλέον, μια ακόμη μεγαλύτερη παγκόσμια κρίση είναι ήδη πλήρως ορατή στον ορίζοντα.
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που έχει ξεφύγει από τον ανθρώπινο έλεγχο, θα είναι πολύ πιο σοβαρές από οτιδήποτε έχουμε δει ποτέ, και δεν θα υπάρχει πιθανότητα εμβολίου για την επίλυση αυτού του προβλήματος.
Η πανδημία COVID-19 σηματοδοτεί έτσι μια πραγματική καμπή.
Εδώ και αιώνες, βασιζόμαστε σε ένα σύστημα πολιτικής οικονομίας που περιλαμβάνει κυρίαρχα εγωιστικά έθνη-κράτη, βιομηχανίες (τόσο υπό τον καπιταλισμό όσο και τον σοσιαλισμό) που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα και την κατανάλωση πεπερασμένων φυσικών πόρων.
Αυτό το σύστημα φτάνει γρήγορα τα όριά του, καθιστώντας αναπόφευκτη τη θεμελιώδη αλλαγή.
Ο στόχος τώρα είναι να μάθουμε όσο μπορούμε από το πρώτο κύμα της τριπλής κρίσης.
Για την Ευρώπη, η οποία φαινόταν να έχει μείνει πολύ πίσω οικονομικά και γεωπολιτικά, αυτή η στιγμή αποτελεί μια απροσδόκητη ευκαιρία να αντιμετωπίσει τις προφανείς αδυναμίες της.
Η Ευρώπη έχει τις πολιτικές αξίες (δημοκρατία, κράτος δικαίου και κοινωνική ισότητα), τεχνική τεχνογνωσία και επενδυτική δύναμη να ενεργεί αποφασιστικά προς το συμφέρον των δικών της αρχών και στόχων, καθώς και εκείνων της ανθρωπότητας γενικότερα.
Το μόνο ερώτημα είναι τι περιμένουν οι Ευρωπαίοι.
www.bankingnews.gr
Με τις οικονομίες σε ελεύθερη πτώση και τις γεωπολιτικές εντάσεις να αυξάνονται, δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή στο φυσιολογικό: το παρελθόν έχει περάσει και μόνο το μέλλον μετράει τώρα.
Η πανδημία COVID-19 μπαίνει στη δεύτερη φάση της καθώς οι χώρες ανοίγουν σταδιακά τις οικονομίες τους και χαλαρώνουν ή ακόμα και ανακαλούν αυστηρά μέτρα κοινωνικής απόστασης.
Ωστόσο, εάν δεν υπάρξει μια αποτελεσματική, καθολικά διαθέσιμη θεραπεία ή εμβόλιο, η μετάβαση στο «φυσιολογικό» θα παραμείνει πιο φιλόδοξη από την πραγματική, χωρίς αντίκρισμα.
Ακόμη χειρότερα, κινδυνεύει να προκαλέσει ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, και πιθανώς σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα.
Είναι αλήθεια ότι οι πολιτικοί φορείς λήψης αποφάσεων, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης, οι επιστήμονες και το ευρύ κοινό έχουν μάθει πολλά από την εμπειρία του πρώτου κύματος.
Αν και ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων φαίνεται πολύ πιθανό, θα εξελιχθεί διαφορετικά από το πρώτο κύμα.
Αντί ενός lockdown πλήρους κλίμακας που σταματά την οικονομική και κοινωνική ζωή, η απάντηση θα βασίζεται κυρίως σε αυστηρούς αλλά στοχοθετημένους κανόνες για κοινωνική απόσταση, μάσκες προσώπου, τηλεεργασία, τηλεπικοινωνίες, τηλεδιάσκεψη και ούτω καθεξής.
Ωστόσο, ανάλογα με την ένταση του επόμενου κύματος, τα τοπικά ή περιφερειακά lockdown ενδέχεται να εξακολουθούν να θεωρούνται απαραίτητα σε πιο ακραίες περιπτώσεις.
Οι 3 ταυτόχρονες κρίσεις
Όπως και το πρώτο κύμα της πανδημίας, η επόμενη φάση θα περιλαμβάνει ένα τρίο ταυτόχρονων κρίσεων.
Στον κίνδυνο των νέων μολύνσεων να ξεφύγουν από τον έλεγχο και να εξαπλωθούν σε παγκόσμιο επίπεδο για άλλη μια φορά (α), πρέπει να προστεθεί η συνεχιζόμενη οικονομική και κοινωνική επίπτωση (β) και μια κλιμακούμενη γεωπολιτική ανάκαμψη (γ).
Αναλυτικότερα,
1. Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται ήδη σε μια βαθιά ύφεση που δεν θα ξεπεραστεί γρήγορα ή εύκολα, γεγονός που μαζί με την πανδημία συμβάλει στην άνοδο και την,
2. εντατικοποίηση ενός αντι-αμερικανισμού εξωτερικά και μιας ενδο-αμερικανικής αντιπαλότητας, η οποία και θα εντείνεται κατά τους μήνες που προηγούνται των προεδρικών εκλογών των Ηνωμένων Πολιτειών τον Νοέμβριο.
3. Και σαν μην φτάνει που ο συνδυασμός υγείας, κοινωνικοοικονομικών και γεωπολιτικών αναταραχών λειτουργεί ήδη αποσταθεροποιητικά, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει και τον παράγοντα Trump.
Αν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump κερδίσει μια δεύτερη τετραετή θητεία, το τρέχον παγκόσμιο χάος θα κλιμακωθεί δραματικά, σε αντίθεση με μια νίκη για τον Δημοκρατικό αντίπαλό του, Joe Biden, που αν μη τι άλλο, θα έφερνε τουλάχιστον μεγαλύτερη σταθερότητα.
Τα όσα διακυβεύονται στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να είναι πιο κρίσιμα και υψηλού ρίσκου.
Δεδομένων των αυξανόμενων κρίσεων του κόσμου, δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ανθρωπότητα πλησιάζει ένα ιστορικό σταυροδρόμι.
Η πλήρης έκταση της οικονομικής ύφεσης πιθανότατα δεν θα γίνει εμφανής μέχρι το φθινόπωρο και το χειμώνα, όταν πιθανότατα θα έρθει ως ένα άλλο σοκ, επειδή ο κόσμος δεν είναι πλέον εξοικειωμένος με τέτοιες δραματικές συρρικνώσεις.
Τόσο ψυχολογικά όσο και σε πραγματικούς όρους, έχουμε συνηθίσει στη συνεχή ανάπτυξη.
Θα μπορέσουν οι πλουσιότερες χώρες στη Δύση και την Ασία να αντιμετωπίσουν μια βαθιά, εκτεταμένη, παρατεταμένη ύφεση ή ακόμα και κατάρρευση;
Ακόμα κι αν τα τρισεκατομμύρια δολάρια σε δαπανες προγραμμάτων στήριξης, αποδειχθούν επαρκή για να αντισταθμίσουν την πλήρη κατάρρευση, το ερώτημα θα είναι το επόμενο.
Στο χειρότερο σενάριο (που δεν είναι αδύνατο), επανεκλογής του Trump, με ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας παγκόσμια, οι οικονομίες θα συνεχίσουν να καταρρέουν και ο νέος ψυχρός πόλεμος στην Ανατολική Ασία μετατρέπεται αυτομάτως σε σύγκρουση, πολεμική.
Αλλά ακόμη και αν δεν υποτεθεί το χειρότερο, η τριπλή κρίση θα οδηγήσει σε μια νέα εποχή, απαιτώντας την ανοικοδόμηση των εθνικών πολιτικών και οικονομικών συστημάτων και πολυμερών θεσμών.
Ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση, δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή στο status quo ante.
Tο παρελθόν είναι παρελθόν, το μέλλον μετράει τώρα.
Δεν πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις για το τι θα μπορούσε και θα έπρεπε να έρθει στη συνέχεια.
Οι κρίσεις που προκλήθηκαν από την πανδημία και συνυπάρχουν μαζί της, είναι τόσο βαθιές και εκτεταμένες που αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε ριζική αναδιανομή της εξουσίας και του πλούτου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι κοινωνίες που έχουν προετοιμαστεί για αυτό το αποτέλεσμα συγκεντρώνοντας την απαραίτητη ενέργεια, τεχνογνωσία και επενδύσεις θα είναι μεταξύ των νικητών.
Εκείνοι που δεν βλέπουν τι έρχεται θα βρεθούν μεταξύ των ηττημένων.
Σε τελική ανάλυση, πολύ πριν από την πανδημία, ο κόσμος είχε ήδη υποστεί μετάβαση στην ψηφιακή εποχή, με εκτεταμένες επιπτώσεις στην αξία των παραδοσιακών τεχνολογιών, των βιομηχανιών κληρονομιάς και της κατανομής της παγκόσμιας δύναμης και πλούτου.
Επιπλέον, μια ακόμη μεγαλύτερη παγκόσμια κρίση είναι ήδη πλήρως ορατή στον ορίζοντα.
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που έχει ξεφύγει από τον ανθρώπινο έλεγχο, θα είναι πολύ πιο σοβαρές από οτιδήποτε έχουμε δει ποτέ, και δεν θα υπάρχει πιθανότητα εμβολίου για την επίλυση αυτού του προβλήματος.
Η πανδημία COVID-19 σηματοδοτεί έτσι μια πραγματική καμπή.
Εδώ και αιώνες, βασιζόμαστε σε ένα σύστημα πολιτικής οικονομίας που περιλαμβάνει κυρίαρχα εγωιστικά έθνη-κράτη, βιομηχανίες (τόσο υπό τον καπιταλισμό όσο και τον σοσιαλισμό) που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα και την κατανάλωση πεπερασμένων φυσικών πόρων.
Αυτό το σύστημα φτάνει γρήγορα τα όριά του, καθιστώντας αναπόφευκτη τη θεμελιώδη αλλαγή.
Ο στόχος τώρα είναι να μάθουμε όσο μπορούμε από το πρώτο κύμα της τριπλής κρίσης.
Για την Ευρώπη, η οποία φαινόταν να έχει μείνει πολύ πίσω οικονομικά και γεωπολιτικά, αυτή η στιγμή αποτελεί μια απροσδόκητη ευκαιρία να αντιμετωπίσει τις προφανείς αδυναμίες της.
Η Ευρώπη έχει τις πολιτικές αξίες (δημοκρατία, κράτος δικαίου και κοινωνική ισότητα), τεχνική τεχνογνωσία και επενδυτική δύναμη να ενεργεί αποφασιστικά προς το συμφέρον των δικών της αρχών και στόχων, καθώς και εκείνων της ανθρωπότητας γενικότερα.
Το μόνο ερώτημα είναι τι περιμένουν οι Ευρωπαίοι.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών