Παρά την ελαστικοποίηση των κριτηρίων για τις τράπεζες το πρόβλημα είναι υπαρκτό και άλυτο, η ελαστικοποίηση δεν είναι λύση, ίσως να επιδεινώσει τα προβλήματα....
Οι τράπεζες στην Ελλάδα και την ευρωζώνη, δεν θα καταφέρουν να στηρίξουν την οικονομία και δεν θα το πράξουν όχι γιατί δεν θέλουν αλλά γιατί δεν μπορούν.
Ειδικά οι τράπεζες στην Νότια Ευρώπη σέρνουν ένα τεράστιο βάρος από το παρελθόν τα προβληματικά δάνεια, τα οποία συνθλίβουν κάθε αναπτυξιακή προοπτική.
Ειδικά στην Ελλάδα τα προβληματικά ανοίγματα ανέρχονται στο 42% και παρ΄ ότι ο SSM ο Μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης των τραπεζών που υπάγεται στην ΕΚΤ έχει δηλώσει ότι ελαστικοποιεί τα κριτήρια χαρακτηρισμού ενός κόκκινου δανείου από 90 σε 180 ημέρες και ελαστικοποιεί και την κεφαλαιακή επάρκεια…
Παρά την ελαστικοποίηση των κριτηρίων για τις τράπεζες το πρόβλημα είναι υπαρκτό και άλυτο, η ελαστικοποίηση δεν είναι λύση, ίσως να επιδεινώσει τα προβλήματα.
Όταν έχεις πρόβλημα ακόμη και εάν σου δώσουν χρόνο, δεν σου λύνουν το πρόβλημα, καμία τράπεζα δεν θα χορηγήσει νέα δάνεια πέραν αυτών που φέρουν κρατική εγγύηση.
Καμία τράπεζα δεν θα πάρει το ρίσκο να χορηγήσει νέα δάνεια εν μέσω άλυτων προβλημάτων.
Να τονιστεί ότι στην Ελλάδα μόνο για το πρώτο κύμα εξυγίανσης των NPEs μέσω τιτλοποιήσεων 33 δισεκ. σε σύνολο προβληματικών δανείων 70 δισεκ. θα δαπανούσαν περίπου 5-6 δισεκ. νέα κεφάλαια σε σύνολο 29 δισεκ. ευρώ που είναι τα συνολικά κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών.
Οι παραδοχές έχουν επιδεινωθεί, τα NPEs με το κλασσικό σύστημα μέτρησης – πριν την ελαστικοποίηση – έχουν επιδεινωθεί οπότε ο δείκτης 42% NPEs μπορεί να φθάσει εάν γρήγορα δεν ανακάμψει η ελληνική οικονομία στο 46% που σημαίνει αύξηση 6 με 7 δισεκ. ευρώ από 70 δισεκ. ευρώ τα NPEs να αυξηθούν στα 76 με 77 δισεκ. ευρώ.
Υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα που αφορά τα NPEs και δεν σχετίζεται μόνο με την ξεκάθαρη επιδείνωση τους.
Η Ελλάδα διαθέτει 70 δισεκ. NPEs τα οποία θα αυξηθούν στα 76 με 77 δισεκ. που σημαίνει ότι θα απαιτηθεί περισσότερο κεφάλαιο για την εξυγίανση.
Όμως υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα εξίσου σοβαρό....
Η αύξηση των NPEs λόγω της οικονομικής επιδείνωσης μειώνει το ενδιαφέρον για την Ελλάδα, γιατί θα δημιουργηθούν νέα NPEs στην Ευρώπη π.χ. Ιταλία, Ισπανία κ.α. που θα είναι στόχος των διεθνών funds.
Οπότε το ενδιαφέρον για την Ελλάδα θα μειωθεί, ενώ ακόμη και εάν διατηρηθεί είναι βέβαιο ότι θα προσφέρουν πολύ χαμηλότερες τιμές στις ελληνικές τράπεζες και αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες θα χρειαστεί να δαπανήσουν περισσότερα κεφάλαια για να καλύψουν τις ζημίες.
Υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα τα funds όταν αγοράζουν NPEs ποντάρουν στην υποκείμενη αξία δηλαδή στο collateral δηλαδή στην εξασφάλιση π.χ. ακίνητο το οποίο θα πουλήσουν.
Η αξία των ακινήτων προφανώς και έχει υποχωρήσει λόγω της ύφεσης της οικονομίας.
Άρα η Ελλάδα που ήταν σε μειονεκτική θέση λόγω των NPEs θα βρεθεί σε ακόμη πιο δύσκολη θέση γιατί τα funds εάν διατηρήσουν το ενδιαφέρον τους θα προσφέρουν πολύ χαμηλές τιμές, σίγουρα χαμηλότερες από ότι πριν τον κορωνοιό που σημαίνει μεγαλύτερη ζημία για τις τράπεζες.
Στην Ευρώπη εξετάζονται διάφορα σενάρια μεταξύ πολλών την σύσταση μιας bad bank στην οποία θα μεταφερθούν τα NPEs που θα δημιουργηθούν από την κρίση του κορωνοιού.
Όμως ακόμη και μια bad bank θα απαιτήσει κεφάλαια στα οποία θα συμμετάσχουν οι τράπεζες άρα θα απαιτηθούν νέα κεφάλαια.
Κάτω από οποιαδήποτε σενάριο οι ελληνικές και όχι μόνο τράπεζες θα χρειαστούν νέα κεφάλαια, το dilution ή αραίωση των ιδιωτών μετόχων άμεσα ή έμμεσα είναι αναπόφευκτο.
Η λύση της bad bank
Στην Ευρώπη επανήλθε το σχέδιο για την σύσταση μιας bad bank μιας κακής τράπεζας που θα περάσει στον έλεγχο της ΕΚΤ και του SSM.
Η λύση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τους κανόνες της BBRD με το bail in που ισχύουν για το τραπεζικό σύστημα.
Όμως ακόμη και εάν μπορούσε να δημιουργηθεί θα πρέπει να απαντηθούν τα εξής ερωτήματα
1)Σε ποιες τιμές θα αγοράσει η Bad bank της ΕΚΤ τα προβληματικά δάνεια των τραπεζών;
2)Θα περιλαμβάνονται μόνο τα NPEs που δημιουργήθηκαν από την κρίση του κορωνοιού ή θα αφορούν και τα παλαιά NPEs;
3)Για να μην θεωρηθεί δώρο στους ιδιώτες μετόχους οι τράπεζες πως θα καλύψουν τις μαύρες τρύπες που υπάρχουν και προκύπτουν από την διαφορά μεταξύ τιμών NPEs που είναι στους ισολογισμούς των τραπεζών και στην τιμή που θα τα αγοράσει η ΕΚΤ;
4)Θα χρησιμοποιηθούν κρατικά κεφάλαια;
Με ποια μορφή αυξήσεις κεφαλαίου με κοινές μετοχές;
Αυξήσεις κεφαλαίου με προνομιούχες μετοχές;
Εκδόσεις CoCos μετατρέψιμων ομολόγων σε μετοχές που εμπεριέχουν δυνητικά dilution;
5)Εάν η ΕΚΤ αναλάβει τα NPEs των τραπεζών της ευρωζώνης θα υπάρξει καλύτερη διαχείριση και καλύτερη εξυγίανση υποστηρίζουν πολλοί και αυτό είναι σωστό.
Καθώς σε μια οικονομία δεν χρειαζόμαστε μόνο υγιείς τράπεζες, χρειαζόμαστε και υγιείς επιχειρήσεις για να αυτοτροφοδοτείται η υγεία και η ανάπτυξη σε μια οικονομία.
Τα ερωτήματα είναι πολλά, η ουσία όμως είναι η εξής ακόμη και με bad bank οι τράπεζες θα κληθούν να καλύψουν μεγάλες κεφαλαιακές τρύπες.
Στην Ελλάδα η κεφαλαιακή τρύπα για όλα τα NPEs αγγίζει τα 10 δισεκ. ίσως και περισσότερα 10-12 δισεκ. ευρώ.
Τα 10 δισεκ. κεφαλαιακή τρύπα ή θα την καλύψουν οι ιδιώτες μέτοχοι, είτε θα την καλύψει το κράτος και το ερώτημα είναι θα ενεργοποιηθεί το bail in δηλαδή η διαδικασία υποχρεωτικής συμμετοχής των ιδιωτών μετόχων και εάν δεν μπορούν των ομολογιούχων και καταθετών;
Κινδυνεύουν οι ομολογιούχοι που αγόρασαν πρόσφατα τα ομολογιακά δάνεια μειωμένης εξασφάλισης tier 2 των ελληνικών τραπεζών που είχαν κουρευτεί το 2015;
Η πρόταση του bankingnews
Το bankingmews είχε κάνει μια πρόταση πριν καιρό, να χρησιμοποιηθούν 10 δισεκ. από το κεφαλαιακό μαξιλάρι για την εξυγίανση των τραπεζών.
Να υλοποιηθούν αυξήσεις κεφαλαίου 10 δισεκ. με κρατικά ή και με ιδιωτικά κεφάλαια – εάν εμφανίζονταν – το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα αύξανε το ποσοστό του λόγω dilution – αραίωσης των ιδιωτών μετόχων αλλά οι τράπεζες θα μηδένιζαν μια και έξω τα προβληματικά δάνεια και εν συνεχεία καθαρές πλέον με NPEs ακόμη και στο 1% ή 2% αντί 42% θα ιδιωτικοποιούνταν συμμετέχοντας ενεργά και δυναμικά στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Η κρατικοποίηση που θα συντελείτο θα ήταν προσωρινή και μόνο προσωρινή, καμία διοίκηση δεν θα άλλαζε γιατί καμία διοίκηση δεν ευθύνεται και το κράτος ως προσωρινός βασικός μέτοχος δεν θα ακολουθούσε τις πρακτικές του παρελθόντος αλλά θα είχε ένα στόχο να πουλήσει σε τιμές υψηλότερες από τις τιμές που θα συμμετείχε με τα 10 δισεκ.
Να σημειωθεί ότι το τραπεζικό σύστημα την Ελλάδα είναι όμηρος των ιδιωτών μετόχων και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, οι μέτοχοι του 2015.
Μπορεί οι μέτοχοι του 2015 να κρατούν σε ομηρία ένα τραπεζικό σύστημα;
Το ηθικό ζήτημα
Το τελευταίο διάστημα αναφέρεται ότι οι τράπεζες ήταν το πρόβλημα στην κρίση του 2008 και τώρα στην κρίση του κορωνοιού είναι το μέρος της λύσης.
Οι τράπεζες δεν ήταν το κύριο πρόβλημα της κρίσης του 2008, αλλά ένα από τα συμπτώματα απόρροια του υπερβολικού κινδύνου που ανέλαβαν μετά από τις μαζικές μειώσεις επιτοκίων.
Η κατάρρευση της Lehman Brothers δεν ήταν αιτία, ήταν συνέπεια πολυετούς ελαστικής νομοθεσίας και νομισματικών πολιτικών που ενθάρρυναν την ανάληψη κινδύνων.
Το δεύτερο μέρος της πρότασης, «τώρα οι τράπεζες είναι η λύση», είναι επικίνδυνο.
Ξεκινά από μια λανθασμένη υπόθεση, ότι οι τράπεζες είναι ισχυρότερες από ποτέ και μπορούν να διασώσουν την παγκόσμια οικονομία.
Οι τράπεζες μπορεί να είναι μέρος της λύσης, αλλά δεν μπορούμε να τοποθετήσουμε, ολόκληρο το βάρος της κρίσης στον ισολογισμό των τραπεζών.
Όταν οι οικονομολόγοι στην Ευρώπη αναφέρονται στις διαφορές της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, αγνοούν δύο βασικούς παράγοντες.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με το St Louis Federal Reserve, λιγότερο από το 15% της πραγματικής οικονομίας χρηματοδοτείται μέσω του τραπεζικού συστήματος, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι σχεδόν 80%.
Επιπλέον, στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει ένας ανοιχτός, διαφοροποιημένος, αποτελεσματικότερος και ταχύτερος μηχανισμός για την εξυγίανση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Είναι, επομένως, απαραίτητο, σε περιόδους κρίσης, οι χώρες, ιδίως στην Ευρώπη, να μην χαλαρώσουν τους μηχανισμούς ανάλυσης κινδύνου, να μην ελαστικοποιήσουν τα κριτήρια, διότι η οικονομική ανάκαμψη μπορεί να επιβραδυνθεί από τα συνεχιζόμενα προβλήματα στον χρηματοπιστωτικό τομέα χωρίς να αποκλείεται να ξεσπάσει νέα τραπεζική κρίση μεσοπρόθεσμα.
Το χειρότερο μέτρο που μπορούν να λάβουν οι χώρες σε μια κρίση είναι να ελαστικοποιήσουν τα κριτήρια και να ωθήσουν τις τράπεζες να αναλάβουν περισσότερους κινδύνους.
Το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης είναι ισχυρότερο σήμερα από το 2008, αλλά όχι τόσο υγιές όσο οι κυβερνήσεις θα ήθελαν να πιστεύουν.
Τα τελευταία χρόνια, ο τραπεζικός τομέας αύξησε τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας υψηλής ποιότητας (CET1) με ρυθμό σχεδόν 1% ετησίως παρά το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον στην Ευρώπη, την ισχνή ανάπτυξη και πάνω από όλα, τα αρνητικά επιτόκια που έχουν μειώσει τα περιθώρια κέρδους.
Ωστόσο, μεγάλο μέρος αυτής της βελτίωσης του κεφαλαίου επιτεύχθηκε με την έκδοση μετατρέψιμων ομολόγων σε μετοχές (CoCos), τα οποία θα πρέπει να αξιολογούν και τους δυνητικούς ή κρυφούς κινδύνους.
Τα CoCos μπορεί να δημιουργήσουν ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο και domino effect στον χρηματοπιστωτικό τομέα, π.χ. εάν δεν πληρωθούν τα κουπόνια ή εάν υποχωρήσει η αξία τους.
Περισσότερα από 104 δισ. ευρώ ειδικών υβριδικών ομολόγων (CoCos) περιλαμβάνονται στα κεφάλαια των τραπεζών της ευρωζώνης.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες κατάφεραν να ενισχύσουν τον ισολογισμό τους και να μειώσουν τον κίνδυνο σε ένα περιβάλλον κατάρρευσης των περιθωρίων κέρδους και εν μέσω αρνητικών επιτοκίων και σκληρών ρυθμιστικών και εποπτικών απαιτήσεων.
Ο αντίκτυπος, σύμφωνα με την γερμανική Scope Ratings, ήταν πολύ υψηλός, πάνω από 25 δισεκ ευρώ σε απώλειες κερδών μεταξύ 2014 και 2018
Σε ένα τόσο δύσκολο περιβάλλον, ο τραπεζικός κλάδος στην Ευρώπη έχει μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) κατά 50% στα 636 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με την European Banking Association, δηλαδή το 3% του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων (σε σύγκριση με το 1% στις αμερικανικές τράπεζες), ενώ o ποιοτικός δείκτης κεφαλαίου (CET1) είναι στο 14,8% και η συνολική κεφαλαιακή επάρκεια στο 18,4% με μόχλευση 5,68%.
Λόγω της κρίσης του Covid-19, τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν ξεκινήσει μεγάλης κλίμακας οικονομικά προγράμματα που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και ιδιώτες, αλλά ο κοινός παρονομαστής όλων αυτών των προγραμμάτων είναι να αξιοποιήσουν εκθετικά τα κεφάλαια και την ρευστότητα των τραπεζών.
Παγκοσμίως τα δημοσιονομικά κίνητρα ανέρχονται σε 8,3 τρισεκ. δολάρια που σχεδιάστηκαν να αντιμετωπίσουν τον κορωνοιό.
Η χρηματοδότηση από τις τράπεζες εν μέσω lockdown σημαίνει μεταφορά του κινδύνου στους ισολογισμούς των τραπεζών.
Η Γερμανία, για παράδειγμα, έχει λάβει φορολογικά μέτρα ισοδύναμα με το 4,5% του ΑΕΠ της, αλλά μέτρα τραπεζικής μόχλευσης μέσω γραμμών ρευστότητας και δανείων ισοδύναμα με το 24% του ΑΕΠ της.
Στην περίπτωση της Γαλλίας, τα φορολογικά μέτρα αντιστοιχούν στο 2% του ΑΕΠ και τραπεζική μόχλευση στο 14% του ΑΕΠ.
Στην Ιταλία τα δημοσιονομικά μέτρα αντιστοιχούν στο 1,4% του ΑΕΠ και η μόχλευση των τραπεζών στο 20% του ΑΕΠ και στην Ισπανία, 1,4% και 8% αντίστοιχα.
Τα ευρωπαϊκά κράτη προσπαθούν να διασώσουν τις οικονομίες τους μέσω τεράστιας αύξησης του χρέους και πολλαπλασιάζοντας τον κίνδυνο στους ισολογισμούς των τραπεζών.
Το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις εγγυώνται μέρος αυτών των δανείων ούτε εξαλείφει τον κίνδυνο ούτε τον μετριάζει, διότι αυτές οι εγγυήσεις, εάν εκτελεστούν, θα πληρωθούν με περισσότερο χρέος και περισσότερους φόρους που συνεπάγονται λιγότερη ανάπτυξη και επενδύσεις.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απαιτούν από τις τράπεζες να ενισχύσουν τους ισολογισμούς τους σε ένα περιβάλλον αρνητικών επιτοκίων και επαχθούς φορολογίας, και ταυτόχρονα, αυξάνουν δυσανάλογα τον δανεισμό, λαμβάνοντας μεγαλύτερο κίνδυνο με χαμηλότερα περιθώρια κερδοφορίας.
Η Ευρώπη ενδέχεται να αντιμετωπίσει ένα μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό πρόβλημα στο μέλλον, διότι, σε αντίθεση με ό, τι αναμένουν οι περισσότερες κυβερνήσεις, η πιθανότητα ταχείας και σε σχήμα V ανάκαμψης της οικονομίας της ευρωζώνης είναι σχεδόν αδύνατη.
Εάν η οικονομική ανάκαμψη είναι αδύναμη και ανομοιογενής, όπως είναι πολύ πιθανό, η αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η αποδυνάμωση των τραπεζών θα είναι σημαντική και ο αντίκτυπος στην πραγματική οικονομία θα είναι σοβαρός.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη σε αυτά τα τεράστια σχέδια διάσωσης είναι ο κίνδυνος κατανομής ρευστότητας και κεφαλαίου σε όσους δεν το χρειάζονται ή χειρότερα, σε εκείνους που δεν πρέπει να λάβουν περισσότερα δάνεια
Η συντριπτική πλειοψηφία των ενισχύσεων μέσω δανείων που χορηγούνται από ευρωπαϊκά κράτη επικεντρώνεται σε τομείς που είχαν ήδη «πληγεί» και την περίοδο 2016-2019.
Ενώ οι κλάδοι zombie έχουν σωθεί, οι μικρές επιχειρήσεις πεθαίνουν με ρυθμό χιλιάδων ανά μήνα.
Η Ισπανία, για παράδειγμα, έχει χάσει 122.000 επιχειρήσεις τον Μάρτιο του 2020, ενώ δισεκατομμύρια ευρώ επιχορηγήσεων χορηγήθηκαν σε παραδοσιακούς τομείς που είχαν πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα πριν από την κρίση.
Οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να ζητήσουν από την πραγματική οικονομία να πνιγεί στο χρέος, ή να απαιτήσει μεγάλες προσαρμογές από τον ιδιωτικό τομέα, ενώ οι προϋπολογισμοί και τα ελλείμματα εκτροχιάζονται.
Οι χώρες πρέπει να χρησιμοποιήσουν τον δημοσιονομικό χώρο που έχουν για να διατηρήσουν τον παραγωγικό επιχειρηματικό ιστό, χωρίς να προσθέσουν τεράστια μόχλευση και χωρίς να δημιουργήσουν πρόβλημα στον χρηματοπιστωτικό τομέα μεσοπρόθεσμα.
Ο πλανήτης έχει πολλά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης και την ενίσχυση της οικονομίας.
Αυτό που δεν χρειάζεται ο κόσμος είναι πολιτικά κατευθυνόμενα σχέδια ανάκαμψης.
Και δυστυχώς αυτό έχουμε τώρα πολιτικά κατευθυνόμενα σχέδια ανάκαμψης, πολιτικά και νομισματικά κατευθυνόμενα σχέδια διάσωσης.
www.bankingnews.gr
Ειδικά οι τράπεζες στην Νότια Ευρώπη σέρνουν ένα τεράστιο βάρος από το παρελθόν τα προβληματικά δάνεια, τα οποία συνθλίβουν κάθε αναπτυξιακή προοπτική.
Ειδικά στην Ελλάδα τα προβληματικά ανοίγματα ανέρχονται στο 42% και παρ΄ ότι ο SSM ο Μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης των τραπεζών που υπάγεται στην ΕΚΤ έχει δηλώσει ότι ελαστικοποιεί τα κριτήρια χαρακτηρισμού ενός κόκκινου δανείου από 90 σε 180 ημέρες και ελαστικοποιεί και την κεφαλαιακή επάρκεια…
Παρά την ελαστικοποίηση των κριτηρίων για τις τράπεζες το πρόβλημα είναι υπαρκτό και άλυτο, η ελαστικοποίηση δεν είναι λύση, ίσως να επιδεινώσει τα προβλήματα.
Όταν έχεις πρόβλημα ακόμη και εάν σου δώσουν χρόνο, δεν σου λύνουν το πρόβλημα, καμία τράπεζα δεν θα χορηγήσει νέα δάνεια πέραν αυτών που φέρουν κρατική εγγύηση.
Καμία τράπεζα δεν θα πάρει το ρίσκο να χορηγήσει νέα δάνεια εν μέσω άλυτων προβλημάτων.
Να τονιστεί ότι στην Ελλάδα μόνο για το πρώτο κύμα εξυγίανσης των NPEs μέσω τιτλοποιήσεων 33 δισεκ. σε σύνολο προβληματικών δανείων 70 δισεκ. θα δαπανούσαν περίπου 5-6 δισεκ. νέα κεφάλαια σε σύνολο 29 δισεκ. ευρώ που είναι τα συνολικά κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών.
Οι παραδοχές έχουν επιδεινωθεί, τα NPEs με το κλασσικό σύστημα μέτρησης – πριν την ελαστικοποίηση – έχουν επιδεινωθεί οπότε ο δείκτης 42% NPEs μπορεί να φθάσει εάν γρήγορα δεν ανακάμψει η ελληνική οικονομία στο 46% που σημαίνει αύξηση 6 με 7 δισεκ. ευρώ από 70 δισεκ. ευρώ τα NPEs να αυξηθούν στα 76 με 77 δισεκ. ευρώ.
Υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα που αφορά τα NPEs και δεν σχετίζεται μόνο με την ξεκάθαρη επιδείνωση τους.
Η Ελλάδα διαθέτει 70 δισεκ. NPEs τα οποία θα αυξηθούν στα 76 με 77 δισεκ. που σημαίνει ότι θα απαιτηθεί περισσότερο κεφάλαιο για την εξυγίανση.
Όμως υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα εξίσου σοβαρό....
Η αύξηση των NPEs λόγω της οικονομικής επιδείνωσης μειώνει το ενδιαφέρον για την Ελλάδα, γιατί θα δημιουργηθούν νέα NPEs στην Ευρώπη π.χ. Ιταλία, Ισπανία κ.α. που θα είναι στόχος των διεθνών funds.
Οπότε το ενδιαφέρον για την Ελλάδα θα μειωθεί, ενώ ακόμη και εάν διατηρηθεί είναι βέβαιο ότι θα προσφέρουν πολύ χαμηλότερες τιμές στις ελληνικές τράπεζες και αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες θα χρειαστεί να δαπανήσουν περισσότερα κεφάλαια για να καλύψουν τις ζημίες.
Υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα τα funds όταν αγοράζουν NPEs ποντάρουν στην υποκείμενη αξία δηλαδή στο collateral δηλαδή στην εξασφάλιση π.χ. ακίνητο το οποίο θα πουλήσουν.
Η αξία των ακινήτων προφανώς και έχει υποχωρήσει λόγω της ύφεσης της οικονομίας.
Άρα η Ελλάδα που ήταν σε μειονεκτική θέση λόγω των NPEs θα βρεθεί σε ακόμη πιο δύσκολη θέση γιατί τα funds εάν διατηρήσουν το ενδιαφέρον τους θα προσφέρουν πολύ χαμηλές τιμές, σίγουρα χαμηλότερες από ότι πριν τον κορωνοιό που σημαίνει μεγαλύτερη ζημία για τις τράπεζες.
Στην Ευρώπη εξετάζονται διάφορα σενάρια μεταξύ πολλών την σύσταση μιας bad bank στην οποία θα μεταφερθούν τα NPEs που θα δημιουργηθούν από την κρίση του κορωνοιού.
Όμως ακόμη και μια bad bank θα απαιτήσει κεφάλαια στα οποία θα συμμετάσχουν οι τράπεζες άρα θα απαιτηθούν νέα κεφάλαια.
Κάτω από οποιαδήποτε σενάριο οι ελληνικές και όχι μόνο τράπεζες θα χρειαστούν νέα κεφάλαια, το dilution ή αραίωση των ιδιωτών μετόχων άμεσα ή έμμεσα είναι αναπόφευκτο.
Η λύση της bad bank
Στην Ευρώπη επανήλθε το σχέδιο για την σύσταση μιας bad bank μιας κακής τράπεζας που θα περάσει στον έλεγχο της ΕΚΤ και του SSM.
Η λύση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τους κανόνες της BBRD με το bail in που ισχύουν για το τραπεζικό σύστημα.
Όμως ακόμη και εάν μπορούσε να δημιουργηθεί θα πρέπει να απαντηθούν τα εξής ερωτήματα
1)Σε ποιες τιμές θα αγοράσει η Bad bank της ΕΚΤ τα προβληματικά δάνεια των τραπεζών;
2)Θα περιλαμβάνονται μόνο τα NPEs που δημιουργήθηκαν από την κρίση του κορωνοιού ή θα αφορούν και τα παλαιά NPEs;
3)Για να μην θεωρηθεί δώρο στους ιδιώτες μετόχους οι τράπεζες πως θα καλύψουν τις μαύρες τρύπες που υπάρχουν και προκύπτουν από την διαφορά μεταξύ τιμών NPEs που είναι στους ισολογισμούς των τραπεζών και στην τιμή που θα τα αγοράσει η ΕΚΤ;
4)Θα χρησιμοποιηθούν κρατικά κεφάλαια;
Με ποια μορφή αυξήσεις κεφαλαίου με κοινές μετοχές;
Αυξήσεις κεφαλαίου με προνομιούχες μετοχές;
Εκδόσεις CoCos μετατρέψιμων ομολόγων σε μετοχές που εμπεριέχουν δυνητικά dilution;
5)Εάν η ΕΚΤ αναλάβει τα NPEs των τραπεζών της ευρωζώνης θα υπάρξει καλύτερη διαχείριση και καλύτερη εξυγίανση υποστηρίζουν πολλοί και αυτό είναι σωστό.
Καθώς σε μια οικονομία δεν χρειαζόμαστε μόνο υγιείς τράπεζες, χρειαζόμαστε και υγιείς επιχειρήσεις για να αυτοτροφοδοτείται η υγεία και η ανάπτυξη σε μια οικονομία.
Τα ερωτήματα είναι πολλά, η ουσία όμως είναι η εξής ακόμη και με bad bank οι τράπεζες θα κληθούν να καλύψουν μεγάλες κεφαλαιακές τρύπες.
Στην Ελλάδα η κεφαλαιακή τρύπα για όλα τα NPEs αγγίζει τα 10 δισεκ. ίσως και περισσότερα 10-12 δισεκ. ευρώ.
Τα 10 δισεκ. κεφαλαιακή τρύπα ή θα την καλύψουν οι ιδιώτες μέτοχοι, είτε θα την καλύψει το κράτος και το ερώτημα είναι θα ενεργοποιηθεί το bail in δηλαδή η διαδικασία υποχρεωτικής συμμετοχής των ιδιωτών μετόχων και εάν δεν μπορούν των ομολογιούχων και καταθετών;
Κινδυνεύουν οι ομολογιούχοι που αγόρασαν πρόσφατα τα ομολογιακά δάνεια μειωμένης εξασφάλισης tier 2 των ελληνικών τραπεζών που είχαν κουρευτεί το 2015;
Η πρόταση του bankingnews
Το bankingmews είχε κάνει μια πρόταση πριν καιρό, να χρησιμοποιηθούν 10 δισεκ. από το κεφαλαιακό μαξιλάρι για την εξυγίανση των τραπεζών.
Να υλοποιηθούν αυξήσεις κεφαλαίου 10 δισεκ. με κρατικά ή και με ιδιωτικά κεφάλαια – εάν εμφανίζονταν – το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα αύξανε το ποσοστό του λόγω dilution – αραίωσης των ιδιωτών μετόχων αλλά οι τράπεζες θα μηδένιζαν μια και έξω τα προβληματικά δάνεια και εν συνεχεία καθαρές πλέον με NPEs ακόμη και στο 1% ή 2% αντί 42% θα ιδιωτικοποιούνταν συμμετέχοντας ενεργά και δυναμικά στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Η κρατικοποίηση που θα συντελείτο θα ήταν προσωρινή και μόνο προσωρινή, καμία διοίκηση δεν θα άλλαζε γιατί καμία διοίκηση δεν ευθύνεται και το κράτος ως προσωρινός βασικός μέτοχος δεν θα ακολουθούσε τις πρακτικές του παρελθόντος αλλά θα είχε ένα στόχο να πουλήσει σε τιμές υψηλότερες από τις τιμές που θα συμμετείχε με τα 10 δισεκ.
Να σημειωθεί ότι το τραπεζικό σύστημα την Ελλάδα είναι όμηρος των ιδιωτών μετόχων και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, οι μέτοχοι του 2015.
Μπορεί οι μέτοχοι του 2015 να κρατούν σε ομηρία ένα τραπεζικό σύστημα;
Το ηθικό ζήτημα
Το τελευταίο διάστημα αναφέρεται ότι οι τράπεζες ήταν το πρόβλημα στην κρίση του 2008 και τώρα στην κρίση του κορωνοιού είναι το μέρος της λύσης.
Οι τράπεζες δεν ήταν το κύριο πρόβλημα της κρίσης του 2008, αλλά ένα από τα συμπτώματα απόρροια του υπερβολικού κινδύνου που ανέλαβαν μετά από τις μαζικές μειώσεις επιτοκίων.
Η κατάρρευση της Lehman Brothers δεν ήταν αιτία, ήταν συνέπεια πολυετούς ελαστικής νομοθεσίας και νομισματικών πολιτικών που ενθάρρυναν την ανάληψη κινδύνων.
Το δεύτερο μέρος της πρότασης, «τώρα οι τράπεζες είναι η λύση», είναι επικίνδυνο.
Ξεκινά από μια λανθασμένη υπόθεση, ότι οι τράπεζες είναι ισχυρότερες από ποτέ και μπορούν να διασώσουν την παγκόσμια οικονομία.
Οι τράπεζες μπορεί να είναι μέρος της λύσης, αλλά δεν μπορούμε να τοποθετήσουμε, ολόκληρο το βάρος της κρίσης στον ισολογισμό των τραπεζών.
Όταν οι οικονομολόγοι στην Ευρώπη αναφέρονται στις διαφορές της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, αγνοούν δύο βασικούς παράγοντες.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με το St Louis Federal Reserve, λιγότερο από το 15% της πραγματικής οικονομίας χρηματοδοτείται μέσω του τραπεζικού συστήματος, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι σχεδόν 80%.
Επιπλέον, στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει ένας ανοιχτός, διαφοροποιημένος, αποτελεσματικότερος και ταχύτερος μηχανισμός για την εξυγίανση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Είναι, επομένως, απαραίτητο, σε περιόδους κρίσης, οι χώρες, ιδίως στην Ευρώπη, να μην χαλαρώσουν τους μηχανισμούς ανάλυσης κινδύνου, να μην ελαστικοποιήσουν τα κριτήρια, διότι η οικονομική ανάκαμψη μπορεί να επιβραδυνθεί από τα συνεχιζόμενα προβλήματα στον χρηματοπιστωτικό τομέα χωρίς να αποκλείεται να ξεσπάσει νέα τραπεζική κρίση μεσοπρόθεσμα.
Το χειρότερο μέτρο που μπορούν να λάβουν οι χώρες σε μια κρίση είναι να ελαστικοποιήσουν τα κριτήρια και να ωθήσουν τις τράπεζες να αναλάβουν περισσότερους κινδύνους.
Το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης είναι ισχυρότερο σήμερα από το 2008, αλλά όχι τόσο υγιές όσο οι κυβερνήσεις θα ήθελαν να πιστεύουν.
Τα τελευταία χρόνια, ο τραπεζικός τομέας αύξησε τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας υψηλής ποιότητας (CET1) με ρυθμό σχεδόν 1% ετησίως παρά το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον στην Ευρώπη, την ισχνή ανάπτυξη και πάνω από όλα, τα αρνητικά επιτόκια που έχουν μειώσει τα περιθώρια κέρδους.
Ωστόσο, μεγάλο μέρος αυτής της βελτίωσης του κεφαλαίου επιτεύχθηκε με την έκδοση μετατρέψιμων ομολόγων σε μετοχές (CoCos), τα οποία θα πρέπει να αξιολογούν και τους δυνητικούς ή κρυφούς κινδύνους.
Τα CoCos μπορεί να δημιουργήσουν ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο και domino effect στον χρηματοπιστωτικό τομέα, π.χ. εάν δεν πληρωθούν τα κουπόνια ή εάν υποχωρήσει η αξία τους.
Περισσότερα από 104 δισ. ευρώ ειδικών υβριδικών ομολόγων (CoCos) περιλαμβάνονται στα κεφάλαια των τραπεζών της ευρωζώνης.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες κατάφεραν να ενισχύσουν τον ισολογισμό τους και να μειώσουν τον κίνδυνο σε ένα περιβάλλον κατάρρευσης των περιθωρίων κέρδους και εν μέσω αρνητικών επιτοκίων και σκληρών ρυθμιστικών και εποπτικών απαιτήσεων.
Ο αντίκτυπος, σύμφωνα με την γερμανική Scope Ratings, ήταν πολύ υψηλός, πάνω από 25 δισεκ ευρώ σε απώλειες κερδών μεταξύ 2014 και 2018
Σε ένα τόσο δύσκολο περιβάλλον, ο τραπεζικός κλάδος στην Ευρώπη έχει μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) κατά 50% στα 636 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με την European Banking Association, δηλαδή το 3% του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων (σε σύγκριση με το 1% στις αμερικανικές τράπεζες), ενώ o ποιοτικός δείκτης κεφαλαίου (CET1) είναι στο 14,8% και η συνολική κεφαλαιακή επάρκεια στο 18,4% με μόχλευση 5,68%.
Λόγω της κρίσης του Covid-19, τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν ξεκινήσει μεγάλης κλίμακας οικονομικά προγράμματα που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και ιδιώτες, αλλά ο κοινός παρονομαστής όλων αυτών των προγραμμάτων είναι να αξιοποιήσουν εκθετικά τα κεφάλαια και την ρευστότητα των τραπεζών.
Παγκοσμίως τα δημοσιονομικά κίνητρα ανέρχονται σε 8,3 τρισεκ. δολάρια που σχεδιάστηκαν να αντιμετωπίσουν τον κορωνοιό.
Η χρηματοδότηση από τις τράπεζες εν μέσω lockdown σημαίνει μεταφορά του κινδύνου στους ισολογισμούς των τραπεζών.
Η Γερμανία, για παράδειγμα, έχει λάβει φορολογικά μέτρα ισοδύναμα με το 4,5% του ΑΕΠ της, αλλά μέτρα τραπεζικής μόχλευσης μέσω γραμμών ρευστότητας και δανείων ισοδύναμα με το 24% του ΑΕΠ της.
Στην περίπτωση της Γαλλίας, τα φορολογικά μέτρα αντιστοιχούν στο 2% του ΑΕΠ και τραπεζική μόχλευση στο 14% του ΑΕΠ.
Στην Ιταλία τα δημοσιονομικά μέτρα αντιστοιχούν στο 1,4% του ΑΕΠ και η μόχλευση των τραπεζών στο 20% του ΑΕΠ και στην Ισπανία, 1,4% και 8% αντίστοιχα.
Τα ευρωπαϊκά κράτη προσπαθούν να διασώσουν τις οικονομίες τους μέσω τεράστιας αύξησης του χρέους και πολλαπλασιάζοντας τον κίνδυνο στους ισολογισμούς των τραπεζών.
Το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις εγγυώνται μέρος αυτών των δανείων ούτε εξαλείφει τον κίνδυνο ούτε τον μετριάζει, διότι αυτές οι εγγυήσεις, εάν εκτελεστούν, θα πληρωθούν με περισσότερο χρέος και περισσότερους φόρους που συνεπάγονται λιγότερη ανάπτυξη και επενδύσεις.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απαιτούν από τις τράπεζες να ενισχύσουν τους ισολογισμούς τους σε ένα περιβάλλον αρνητικών επιτοκίων και επαχθούς φορολογίας, και ταυτόχρονα, αυξάνουν δυσανάλογα τον δανεισμό, λαμβάνοντας μεγαλύτερο κίνδυνο με χαμηλότερα περιθώρια κερδοφορίας.
Η Ευρώπη ενδέχεται να αντιμετωπίσει ένα μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό πρόβλημα στο μέλλον, διότι, σε αντίθεση με ό, τι αναμένουν οι περισσότερες κυβερνήσεις, η πιθανότητα ταχείας και σε σχήμα V ανάκαμψης της οικονομίας της ευρωζώνης είναι σχεδόν αδύνατη.
Εάν η οικονομική ανάκαμψη είναι αδύναμη και ανομοιογενής, όπως είναι πολύ πιθανό, η αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η αποδυνάμωση των τραπεζών θα είναι σημαντική και ο αντίκτυπος στην πραγματική οικονομία θα είναι σοβαρός.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη σε αυτά τα τεράστια σχέδια διάσωσης είναι ο κίνδυνος κατανομής ρευστότητας και κεφαλαίου σε όσους δεν το χρειάζονται ή χειρότερα, σε εκείνους που δεν πρέπει να λάβουν περισσότερα δάνεια
Η συντριπτική πλειοψηφία των ενισχύσεων μέσω δανείων που χορηγούνται από ευρωπαϊκά κράτη επικεντρώνεται σε τομείς που είχαν ήδη «πληγεί» και την περίοδο 2016-2019.
Ενώ οι κλάδοι zombie έχουν σωθεί, οι μικρές επιχειρήσεις πεθαίνουν με ρυθμό χιλιάδων ανά μήνα.
Η Ισπανία, για παράδειγμα, έχει χάσει 122.000 επιχειρήσεις τον Μάρτιο του 2020, ενώ δισεκατομμύρια ευρώ επιχορηγήσεων χορηγήθηκαν σε παραδοσιακούς τομείς που είχαν πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα πριν από την κρίση.
Οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να ζητήσουν από την πραγματική οικονομία να πνιγεί στο χρέος, ή να απαιτήσει μεγάλες προσαρμογές από τον ιδιωτικό τομέα, ενώ οι προϋπολογισμοί και τα ελλείμματα εκτροχιάζονται.
Οι χώρες πρέπει να χρησιμοποιήσουν τον δημοσιονομικό χώρο που έχουν για να διατηρήσουν τον παραγωγικό επιχειρηματικό ιστό, χωρίς να προσθέσουν τεράστια μόχλευση και χωρίς να δημιουργήσουν πρόβλημα στον χρηματοπιστωτικό τομέα μεσοπρόθεσμα.
Ο πλανήτης έχει πολλά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης και την ενίσχυση της οικονομίας.
Αυτό που δεν χρειάζεται ο κόσμος είναι πολιτικά κατευθυνόμενα σχέδια ανάκαμψης.
Και δυστυχώς αυτό έχουμε τώρα πολιτικά κατευθυνόμενα σχέδια ανάκαμψης, πολιτικά και νομισματικά κατευθυνόμενα σχέδια διάσωσης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών