H Ευρώπη έχει το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής και το χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες, τάση που θα οξυνθεί μετά το 2021, όταν ο πληθυσμός της θα αρχίσει να συρρικνώνεται, σύμφωνα με τον ΟΗΕ
Η γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού σε συνδυασμό με την χαμηλή γεννητικότητα είναι η επόμενη μεγάλη απειλή για την οικονομική ευημερία και την ανάπτυξη της Ευρώπης.
Και αυτό γιατί στην Ευρώπη και κυρίως στα κράτη του νότου και της ανατολής, εντοπίζονται τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων και μετανάστευσης.
Αναλύοντας τις κυριότερες δημογραφικές τάσεις αποκαλύπτονται οι προκλήσεις που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι φορείς χάραξης και άσκησης πολιτικής όπως επισημαίνουν σε ανάλυσή τους οι Financial Times.
Ευρώπη: Έχει το «όνομα και τη χάρη» της γηραιότερης ηπείρου παγκοσμίως
Η Ευρώπη είναι η περιοχή με τον πιο γηρασμένο πληθυσμό.
Ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 43 χρόνια, περίπου 12 χρόνια περισσότερα από τον υπόλοιπο κόσμο.
H Ευρώπη έχει το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής και το χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες.
Η τάση θα γίνει οξύτερη μετά το 2021, όταν ο πληθυσμός της Ευρώπης θα αρχίσει να συρρικνώνεται, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Ο αριθμός των ανθρώπων παραγωγικής ηλικίας μεταξύ των 20 και 64 χρόνων, έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο στην Ευρώπη το 2010.
Ως το 2020, θα υπάρχουν περίπου 12 εκατομμύρια λιγότεροι άνθρωποι σε αυτή την ομάδα, σε σχέση με μια δεκαετία νωρίτερα, αριθμός που μαρτυρά πτώση 2,6%.
Ως το 2035, ο πληθυσμός σε ηλικία απασχόλησης θα είναι κατά περίπου 50 εκατομμύρια μικρότερος στην Ευρώπη, από ό,τι το 2010.
Αναδυόμενες αγορές όπως η Κίνα και η Νότια Κορέα, γερνούν και αυτές με γοργούς ρυθμούς - ο μέσος όρος ηλικίας τους έχει αυξηθεί πάνω από τα 40 χρόνια το 2019, διπλάσιος από αυτόν του 1970 - και η Ιαπωνία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού άνω των 65 ετών σε ολόκληρο τον κόσμο.
Υψηλό το κόστος της γήρανσης και της υπογεννητικότητας
Ο Philipp Engler, οικονομολόγος του ΔΝΤ, προβλέπει ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις ανεπτυγμένες οικονομίες θα συρρικνωθεί, γεγονός που συνιστά σοβαρή αιτία ανησυχίας για τον αντίκτυπο της γήρανσης του πληθυσμού στα δημόσια οικονομικά και στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης.
Oι απώλειες αναμένεται να είναι «σημαντικές στις οικονομίες της Ε.Ε.».
Η Martina Lizarazo Lopez, ειδική σε δημογραφικά ζητήματα στο Bertelsmann Stiftung, ένα think-tank με έδρα στις Βρυξέλλες, έχει υπολογίσει ότι ως το 2050, η δημογραφική αλλαγή θα μειώσει το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Γερμανία κατά 4.759 με 6.548 ευρώ, σε τιμές 2010.
Η υπογεννητικότητα του Νότου
Στη Νότια Ευρώπη, το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων ανατρέπει τις δημογραφικές τάσεις.
Η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία είναι μεταξύ των 10 οικονομιών με τον χαμηλότερο αριθμό γεννήσεων ανά γυναίκα.
H Nότια Ευρώπη συνολικά έχει ποσοστό γεννήσεων 1,37%, αρκετά κάτω από το 2% που απαιτείται για την αντικατάσταση του πληθυσμού.
Οι σχεδόν ανύπαρκτες εργασιακές προοπτικές, οι χαμηλές προσδοκίες για τους μισθούς, σε συνδυασμό με την έλλειψη πολιτικών για τη στήριξη της οικογένειας και μια ανελαστική αγορά εργασίας, έχουν οδηγήσει τα ζευγάρια να αποκτούν λιγότερα παιδιά και σε μεγαλύτερη ηλικία, υποστηρίζει ο Nikolai Botev, πρώην στέλεχος του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για το Δημογραφικό (UNFPA).
«Οι γυναίκες στη Νότια Ευρώπη απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες όσον αφορά την εκπαίδευση και την απασχόληση, αλλά ενδοοικογενειακά διατηρούνται οι παραδοσιακοί ρόλοι και καλούνται να σηκώσουν τις μεγαλύτερες ευθύνες του νοικοκυριού», σημειώνει.
«Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης έχουν ένα ξεχωριστό καθεστώς πρόνοιας, με πολιτικές που είναι προσανατολισμένες στη διατήρηση των παραδοσιακών μορφών οικογένειας και της οικογένειας ως φορέα παροχής πρόνοιας».
Και αυτό γιατί στην Ευρώπη και κυρίως στα κράτη του νότου και της ανατολής, εντοπίζονται τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων και μετανάστευσης.
Αναλύοντας τις κυριότερες δημογραφικές τάσεις αποκαλύπτονται οι προκλήσεις που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι φορείς χάραξης και άσκησης πολιτικής όπως επισημαίνουν σε ανάλυσή τους οι Financial Times.
Ευρώπη: Έχει το «όνομα και τη χάρη» της γηραιότερης ηπείρου παγκοσμίως
Η Ευρώπη είναι η περιοχή με τον πιο γηρασμένο πληθυσμό.
Ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 43 χρόνια, περίπου 12 χρόνια περισσότερα από τον υπόλοιπο κόσμο.
H Ευρώπη έχει το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής και το χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες.
Η τάση θα γίνει οξύτερη μετά το 2021, όταν ο πληθυσμός της Ευρώπης θα αρχίσει να συρρικνώνεται, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Ο αριθμός των ανθρώπων παραγωγικής ηλικίας μεταξύ των 20 και 64 χρόνων, έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο στην Ευρώπη το 2010.
Ως το 2020, θα υπάρχουν περίπου 12 εκατομμύρια λιγότεροι άνθρωποι σε αυτή την ομάδα, σε σχέση με μια δεκαετία νωρίτερα, αριθμός που μαρτυρά πτώση 2,6%.
Ως το 2035, ο πληθυσμός σε ηλικία απασχόλησης θα είναι κατά περίπου 50 εκατομμύρια μικρότερος στην Ευρώπη, από ό,τι το 2010.
Αναδυόμενες αγορές όπως η Κίνα και η Νότια Κορέα, γερνούν και αυτές με γοργούς ρυθμούς - ο μέσος όρος ηλικίας τους έχει αυξηθεί πάνω από τα 40 χρόνια το 2019, διπλάσιος από αυτόν του 1970 - και η Ιαπωνία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού άνω των 65 ετών σε ολόκληρο τον κόσμο.
Υψηλό το κόστος της γήρανσης και της υπογεννητικότητας
Ο Philipp Engler, οικονομολόγος του ΔΝΤ, προβλέπει ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις ανεπτυγμένες οικονομίες θα συρρικνωθεί, γεγονός που συνιστά σοβαρή αιτία ανησυχίας για τον αντίκτυπο της γήρανσης του πληθυσμού στα δημόσια οικονομικά και στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης.
Oι απώλειες αναμένεται να είναι «σημαντικές στις οικονομίες της Ε.Ε.».
Η Martina Lizarazo Lopez, ειδική σε δημογραφικά ζητήματα στο Bertelsmann Stiftung, ένα think-tank με έδρα στις Βρυξέλλες, έχει υπολογίσει ότι ως το 2050, η δημογραφική αλλαγή θα μειώσει το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Γερμανία κατά 4.759 με 6.548 ευρώ, σε τιμές 2010.
Η υπογεννητικότητα του Νότου
Στη Νότια Ευρώπη, το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων ανατρέπει τις δημογραφικές τάσεις.
Η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία είναι μεταξύ των 10 οικονομιών με τον χαμηλότερο αριθμό γεννήσεων ανά γυναίκα.
H Nότια Ευρώπη συνολικά έχει ποσοστό γεννήσεων 1,37%, αρκετά κάτω από το 2% που απαιτείται για την αντικατάσταση του πληθυσμού.
Οι σχεδόν ανύπαρκτες εργασιακές προοπτικές, οι χαμηλές προσδοκίες για τους μισθούς, σε συνδυασμό με την έλλειψη πολιτικών για τη στήριξη της οικογένειας και μια ανελαστική αγορά εργασίας, έχουν οδηγήσει τα ζευγάρια να αποκτούν λιγότερα παιδιά και σε μεγαλύτερη ηλικία, υποστηρίζει ο Nikolai Botev, πρώην στέλεχος του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για το Δημογραφικό (UNFPA).
«Οι γυναίκες στη Νότια Ευρώπη απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες όσον αφορά την εκπαίδευση και την απασχόληση, αλλά ενδοοικογενειακά διατηρούνται οι παραδοσιακοί ρόλοι και καλούνται να σηκώσουν τις μεγαλύτερες ευθύνες του νοικοκυριού», σημειώνει.
«Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης έχουν ένα ξεχωριστό καθεστώς πρόνοιας, με πολιτικές που είναι προσανατολισμένες στη διατήρηση των παραδοσιακών μορφών οικογένειας και της οικογένειας ως φορέα παροχής πρόνοιας».
Δραπετεύοντας στη Δύση
Στην ανατολική Ευρώπη, η μετανάστευση ανθρώπων παραγωγικής ηλικίας συνιστά πλήγμα.
Στη Ρουμανία, μια χώρα με μόλις 19 εκατ. κατοίκους, περίπου 3,4 εκατ. περισσότεροι άνθρωποι μετέβησαν, και έφυγαν από εκεί τα τελευταία 20 χρόνια.
Την ίδια περίοδο, αρνητική μετανάστευση καταγράφηκε στην Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Κροατία, τη Σερβία και τη Βουλγαρία.
Σε περιοχές με τις πιο δραματικές δημογραφικές τάσεις, «η διατήρηση της ανάπτυξης και της κοινωνικής στήριξης προϋποθέτει αύξηση του εργατικού δυναμικού και της παραγωγικότητας, που κανένα από τα δύο δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί», υποστηρίζει ο Alasdair Scott, οικονομολόγος στον ΟΑΣΑ.
Η μεγάλη ανατροπή: ηλικιωμένοι επανεισέρχονται στην εργασία
Στην Ευρώπη, το ποσοστό απασχόλησης για όσους είναι από 50 έως 64 αυξήθηκε σχεδόν 20 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας στο 57% την εικοσαετία 1998-2018, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υπολογίσει ότι η οικονομία της τρίτης ηλικίας - οι δαπάνες των ανθρώπων άνω των 50 ετών - θα φτάσει τα 6,4 τρισ. δολάρια ως το 2025, από 3,7 τρισ. δολάρια το 2015, και θα είναι υπεύθυνη για περίπου το 40% των νέων θέσεων εργασίας.
Oι περισσότερες μετρήσεις δείχνουν ότι οι Ευρωπαίοι δεν έχουν μόνο μεγαλύτερες αλλά και πιο υγιείς ζωές.
Οι άνθρωποι στην ΕΕ ηλικίας 65 και πάνω μπορούν να περιμένουν ότι θα ζήσουν χωρίς ειδικές ανάγκες για 1,5 χρόνο παραπάνω εν έτει 2017, σε σχέση με τις προοπτικές που είχαν το 2005, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Eurostat.
«Μια πιο μεγάλη ζωή μπορεί να συνιστά μεγάλη βελτίωση και πρόοδο του βιοτικού επιπέδου, ωστόσο αυτό που ενδιαφέρει εδώ, είναι η πρόνοια, καθώς είναι πολύ σημαντική για την ευημερία των ανθρώπων», σημειώνει o Herves Boullol, οικονομολόγος στον ΟΟΣΑ, και αυτή εξαρτάται από την οικονομική πορεία των κρατών και της Ευρώπης σε σύνολο.
www.bankingnews
Στην ανατολική Ευρώπη, η μετανάστευση ανθρώπων παραγωγικής ηλικίας συνιστά πλήγμα.
Στη Ρουμανία, μια χώρα με μόλις 19 εκατ. κατοίκους, περίπου 3,4 εκατ. περισσότεροι άνθρωποι μετέβησαν, και έφυγαν από εκεί τα τελευταία 20 χρόνια.
Την ίδια περίοδο, αρνητική μετανάστευση καταγράφηκε στην Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Κροατία, τη Σερβία και τη Βουλγαρία.
Σε περιοχές με τις πιο δραματικές δημογραφικές τάσεις, «η διατήρηση της ανάπτυξης και της κοινωνικής στήριξης προϋποθέτει αύξηση του εργατικού δυναμικού και της παραγωγικότητας, που κανένα από τα δύο δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί», υποστηρίζει ο Alasdair Scott, οικονομολόγος στον ΟΑΣΑ.
Η μεγάλη ανατροπή: ηλικιωμένοι επανεισέρχονται στην εργασία
Στην Ευρώπη, το ποσοστό απασχόλησης για όσους είναι από 50 έως 64 αυξήθηκε σχεδόν 20 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας στο 57% την εικοσαετία 1998-2018, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υπολογίσει ότι η οικονομία της τρίτης ηλικίας - οι δαπάνες των ανθρώπων άνω των 50 ετών - θα φτάσει τα 6,4 τρισ. δολάρια ως το 2025, από 3,7 τρισ. δολάρια το 2015, και θα είναι υπεύθυνη για περίπου το 40% των νέων θέσεων εργασίας.
Oι περισσότερες μετρήσεις δείχνουν ότι οι Ευρωπαίοι δεν έχουν μόνο μεγαλύτερες αλλά και πιο υγιείς ζωές.
Οι άνθρωποι στην ΕΕ ηλικίας 65 και πάνω μπορούν να περιμένουν ότι θα ζήσουν χωρίς ειδικές ανάγκες για 1,5 χρόνο παραπάνω εν έτει 2017, σε σχέση με τις προοπτικές που είχαν το 2005, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Eurostat.
«Μια πιο μεγάλη ζωή μπορεί να συνιστά μεγάλη βελτίωση και πρόοδο του βιοτικού επιπέδου, ωστόσο αυτό που ενδιαφέρει εδώ, είναι η πρόνοια, καθώς είναι πολύ σημαντική για την ευημερία των ανθρώπων», σημειώνει o Herves Boullol, οικονομολόγος στον ΟΟΣΑ, και αυτή εξαρτάται από την οικονομική πορεία των κρατών και της Ευρώπης σε σύνολο.
www.bankingnews
Σχόλια αναγνωστών