Πώς οι παγκόσμιες εξελίξεις καθιστούν την Γαλλία ρυθμιστή της σταθερότητας
Εκ πρώτης όψεως, το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών του Μαΐου, έδειξαν μία συνέχεια και όχι μια διάσπαση στο ευρωπαϊκό μπλοκ. Τα εθνικιστικά κόμματα απέτυχαν να αποκομίσουν σημαντικά κέρδη από τις κάλπες και το δυτικό status-quo διάλεξε φεντεραλιστές για τις κορυφαίες θέσεις της Ένωσης.
Συγκεκριμένα η επιλογή της Ursula von der Leyen (Υπ. Άμυνας της Γερμανίας) στη θέση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έμοιαζε να επιβεβαιώνει την γερμανική κυριαρχία στην Γηραιά Ήπειρο. «Έμοιαζε» μόνο όμως.
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι οι ηγεμόνες συχνά αναλαμβάνουν επίσημη ηγεσία καθώς η εξουσία τους πέφτει, όχι όταν ενισχύεται. Σήμερα, διάφοροι παράγοντες απειλούν το καθεστώς της Γερμανίας ως ηγετικής δύναμης της ΕΕ - και η Γαλλία είναι αυτή που ωφελείται, όπως γράφουν οι Arnab Das (οικονομικός αναλυτής) και Jacek Rostowski (πρ. Υπ. Οικονομικών της Πολωνίας), σε άρθρο τους στο Project Syndicate.
Μέχρι τώρα η γερμανική κυριαρχία στηριζόταν σε δύο βασικούς πυλώνες: ως μόνιμη εγγυήτρια άμυνας για τις ΗΠΑ και ως παγκόσμια κατασκευαστική δύναμη και μαζικός πιστωτικός εγγυητής.
Αλλά καθώς αυτά τα θεμέλια αρχίζουν να τρίζουν, η εποχή της «αιχμής της Γερμανίας» μπορεί να έχει περάσει.
Ένας λόγος είναι τα υπερβολικά χαμηλά επιτόκια παγκοσμίως, ειδικά στην Ευρωζώνη, κάτι το οποίο αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι τα ιταλικά αλλά ακόμη και τα ελληνικά ομόλογα αποδίδουν λιγότερο από τα αντίστοιχα αμερικανικά. Αυτή η επιβράβευση της συρρίκνωσης του κινδύνου υποδεικνύει ότι υποχωρεί το ρίσκο νέας κρίσης χρέους.
Αυτό, με τη σειρά του, αποδυναμώνει ρεύμα που έχει η Γερμανία στην Ευρωζώνη προσφέροντας οικονομική στήριξη σε αντάλλαγμα της δημοσιονομικής λιτότητας και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Επιπροσθέτως οι πολιτικές ισορροπίες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλάζουν ξανά. Το σημαντικότερο; Το Brexit, παρ’ όλο που δεν έχει γίνει ακόμα (σ.σ. καταληκτική ημερομηνία είναι η 31η Οκτωβρίου 2019), βοηθά με τον τρόπο του την Γαλλία να ισχυροποιηθεί και να επαναλάβει τον προ του 1990 ρόλο της ως ρυθμιστή.
Τότε, Δυτική Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία ευνοούσαν μία ευρύτερη ευρωπαϊκή ενότητα, στην οποία η Μεγάλη Βρετανία ήταν αντίθετη. Έτσι η Γαλλία είχε την καθοριστική ψήφο.
Αυτό εξηγεί τον τρόπο λειτουργίας της γαλλο-γερμανικής «ατμομηχανής»: επειδή οι μεγάλες πρωτοβουλίες της ΕΕ βασίζονταν στη συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, η Γαλλία θα μπορούσε να επιλέξει μια πορεία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που θα ταιριάζει καλύτερα στα εθνικά της συμφέροντα.
Η γερμανική επανένωση και η κρίση της Ευρωζώνης άλλαξαν τα δεδομένα. Η Βρετανία έγινε όλο και πιο ερυωσκεπτικιστική, απορρίπτοντας την πολιτική και φορολογική ένωση που ήταν απαραίτητη για το ευρώ, αλλά πολιτικά απαράδεκτη για τον εαυτό της. Εν τω μεταξύ, η Γαλλία ακολούθησε μια ομοσπονδιακή οικονομική διακυβέρνηση (gouvernement économique).
Ως αποτέλεσμα, η Γερμανία έγινε ο ψηφοφόρος και συχνά αντιτίθεται στην βαθύτερη ολοκλήρωση της ΕΕ, φαινομενικά για να αποφύγει τη διάσπαση μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωζώνης και των χωρών εκτός αυτής (συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου). Στην πραγματικότητα, η κυριότερη ανησυχία της Γερμανίας ήταν συχνά η προστασία των δικών της οικονομικών συμφερόντων αλλά και άλλων βορειοευρωπαϊκών πιστωτικών κρατών.
Επαναφορά στην προ του 1990 εποχή για την Γαλλία
Ωστόσο, το Brexit μπορεί να επαναφέρει την παλιά κατάσταση προ του 1990, με τη Γαλλία να βρίσκεται σε θέση ισχύος.
Επιπλέον, οι εμπορικές εντάσεις, η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, η αποκαλούμενη Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση και οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις απειλούν να διαταράξουν το μοντέλο ανάπτυξης της Γερμανίας που βασίζεται.
Στην πραγματικότητα, η γερμανική οικονομία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ύφεση φέτος, καθώς οι εξαγωγές και παραγωγική της ισχύς μοιάζουν να αποδυναμώνονται.
Η γερμανική βιομηχανία αντιμετωπίζει πολυάριθμες προκλήσεις, εκτός από τις συνεχιζόμενο πρόβλημα με τις εκπομπές ρύπων από τα ντίζελ. Η αύξηση των ηλεκτρικών και αυτόνομων οχημάτων, οι τεχνολογικές εξελίξεις και η αύξηση του ανταγωνισμού θα διαταράξουν μια οικονομία που έχει την βάση της στις κατασκευές και την μηχανολογική ακρίβεια.
Το πρόβλημα γίνεται χειρότερο για τη Γερμανία όταν πρόκειται για την στρατηγική. Η Γαλλία διαθέτει αποτελεσματικές συμβατικές και πυρηνικές δυνάμεις και μια πλεονεκτική στρατηγική θέση, με την Πολωνία και τη Γερμανία να την χωρίζουν από τη Ρωσία.
Στο πλαίσιο της ΕΕ, καθένας από αυτούς τους παράγοντες είναι σημαντικός και συνδυαστικά θα μπορούσαν να προκαλέσουν μετασχηματισμούς.
Η Γαλλία πρόκειται πλέον να αποτελέσει το επίκεντρο της Ε.Ε. Επί του παρόντος, η γαλλική κυβέρνηση βρίσκει τρόπους για την εξισορρόπηση των εγχώριων ζητημάτων με τα θέματα της Ευρωζώνης, την πολιτική για το κλίμα (συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης του κινήματος των κίτρινων γιλέκων), αλλά και τον περιορισμό των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών, με την επιβολή ψηφιακού φόρου 3%.
Επιπλέον, η χώρα είναι πολιτικά τοποθετημένη μεταξύ των «βασικών» πιστωτών (ιδίως της Γερμανίας και των Κάτω Χωρών) που απαιτούν μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή, μεταρρύθμιση και αποπληρωμή και τους λεγόμενους οφειλέτες του επονομαζόμενου Club Med (Πορτογαλία, Ελλάδα και Ισπανία), που επιθυμούν δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις.
Αυτό σημαίνει ότι η Γαλλία έχει κεντρικό ρόλο στην μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης.
Τέλος, η Γαλλία είναι μία χώρα με μακρά ιστορία κρατικού παρεμβατισμού και δεν έχει τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα σε σχέση τον υπόλοιπο κόσμο.
Ως εκ τούτου, σε έναν κόσμο εμπορικών πολέμων, όπου οι δυνάμεις της αγοράς υποτάσσονται στη δύναμη των κυβερνήσεων μπορεί να είναι σε θέση να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της αλλά και τα συμφέροντα της ΕΕ καλύτερα από ό, τι η Γερμανία.
Η Ευρώπη δουλεύει καλύτερα, όπως λέει το παλιό ρητό με τους Ρώσους υποβαθμισμένους, όπως και τους Γερμανούς έξω και τους Αμερικανούς μέσα.
Η σημερινή νέα ευρωπαϊκή τάξη όμως έχει τους Ρώσους σε άνοδο, τους Γερμανούς σε άνοδο, τους Αμερικανούς ενδεχομένως σε υποχώρηση, και τους Βρετανούς προς την έξοδο.
Η Γαλλία όμως δυναμώνει.
Δεδομένου ότι ο κόσμος βρίσκεται εξελίσσεται, ό,τι συμβεί πλέον πρέπει να αποτελεί καλή είδηση για την σταθερότητα και τη συνοχή της Ευρωζώνης και επομένως της Ευρώπης και του κόσμου στο σύνολό του.
www.bankingnews.gr
Συγκεκριμένα η επιλογή της Ursula von der Leyen (Υπ. Άμυνας της Γερμανίας) στη θέση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έμοιαζε να επιβεβαιώνει την γερμανική κυριαρχία στην Γηραιά Ήπειρο. «Έμοιαζε» μόνο όμως.
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι οι ηγεμόνες συχνά αναλαμβάνουν επίσημη ηγεσία καθώς η εξουσία τους πέφτει, όχι όταν ενισχύεται. Σήμερα, διάφοροι παράγοντες απειλούν το καθεστώς της Γερμανίας ως ηγετικής δύναμης της ΕΕ - και η Γαλλία είναι αυτή που ωφελείται, όπως γράφουν οι Arnab Das (οικονομικός αναλυτής) και Jacek Rostowski (πρ. Υπ. Οικονομικών της Πολωνίας), σε άρθρο τους στο Project Syndicate.
Μέχρι τώρα η γερμανική κυριαρχία στηριζόταν σε δύο βασικούς πυλώνες: ως μόνιμη εγγυήτρια άμυνας για τις ΗΠΑ και ως παγκόσμια κατασκευαστική δύναμη και μαζικός πιστωτικός εγγυητής.
Αλλά καθώς αυτά τα θεμέλια αρχίζουν να τρίζουν, η εποχή της «αιχμής της Γερμανίας» μπορεί να έχει περάσει.
Ένας λόγος είναι τα υπερβολικά χαμηλά επιτόκια παγκοσμίως, ειδικά στην Ευρωζώνη, κάτι το οποίο αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι τα ιταλικά αλλά ακόμη και τα ελληνικά ομόλογα αποδίδουν λιγότερο από τα αντίστοιχα αμερικανικά. Αυτή η επιβράβευση της συρρίκνωσης του κινδύνου υποδεικνύει ότι υποχωρεί το ρίσκο νέας κρίσης χρέους.
Αυτό, με τη σειρά του, αποδυναμώνει ρεύμα που έχει η Γερμανία στην Ευρωζώνη προσφέροντας οικονομική στήριξη σε αντάλλαγμα της δημοσιονομικής λιτότητας και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Επιπροσθέτως οι πολιτικές ισορροπίες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλάζουν ξανά. Το σημαντικότερο; Το Brexit, παρ’ όλο που δεν έχει γίνει ακόμα (σ.σ. καταληκτική ημερομηνία είναι η 31η Οκτωβρίου 2019), βοηθά με τον τρόπο του την Γαλλία να ισχυροποιηθεί και να επαναλάβει τον προ του 1990 ρόλο της ως ρυθμιστή.
Τότε, Δυτική Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία ευνοούσαν μία ευρύτερη ευρωπαϊκή ενότητα, στην οποία η Μεγάλη Βρετανία ήταν αντίθετη. Έτσι η Γαλλία είχε την καθοριστική ψήφο.
Αυτό εξηγεί τον τρόπο λειτουργίας της γαλλο-γερμανικής «ατμομηχανής»: επειδή οι μεγάλες πρωτοβουλίες της ΕΕ βασίζονταν στη συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, η Γαλλία θα μπορούσε να επιλέξει μια πορεία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που θα ταιριάζει καλύτερα στα εθνικά της συμφέροντα.
Η γερμανική επανένωση και η κρίση της Ευρωζώνης άλλαξαν τα δεδομένα. Η Βρετανία έγινε όλο και πιο ερυωσκεπτικιστική, απορρίπτοντας την πολιτική και φορολογική ένωση που ήταν απαραίτητη για το ευρώ, αλλά πολιτικά απαράδεκτη για τον εαυτό της. Εν τω μεταξύ, η Γαλλία ακολούθησε μια ομοσπονδιακή οικονομική διακυβέρνηση (gouvernement économique).
Ως αποτέλεσμα, η Γερμανία έγινε ο ψηφοφόρος και συχνά αντιτίθεται στην βαθύτερη ολοκλήρωση της ΕΕ, φαινομενικά για να αποφύγει τη διάσπαση μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωζώνης και των χωρών εκτός αυτής (συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου). Στην πραγματικότητα, η κυριότερη ανησυχία της Γερμανίας ήταν συχνά η προστασία των δικών της οικονομικών συμφερόντων αλλά και άλλων βορειοευρωπαϊκών πιστωτικών κρατών.
Επαναφορά στην προ του 1990 εποχή για την Γαλλία
Ωστόσο, το Brexit μπορεί να επαναφέρει την παλιά κατάσταση προ του 1990, με τη Γαλλία να βρίσκεται σε θέση ισχύος.
Επιπλέον, οι εμπορικές εντάσεις, η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, η αποκαλούμενη Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση και οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις απειλούν να διαταράξουν το μοντέλο ανάπτυξης της Γερμανίας που βασίζεται.
Στην πραγματικότητα, η γερμανική οικονομία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ύφεση φέτος, καθώς οι εξαγωγές και παραγωγική της ισχύς μοιάζουν να αποδυναμώνονται.
Η γερμανική βιομηχανία αντιμετωπίζει πολυάριθμες προκλήσεις, εκτός από τις συνεχιζόμενο πρόβλημα με τις εκπομπές ρύπων από τα ντίζελ. Η αύξηση των ηλεκτρικών και αυτόνομων οχημάτων, οι τεχνολογικές εξελίξεις και η αύξηση του ανταγωνισμού θα διαταράξουν μια οικονομία που έχει την βάση της στις κατασκευές και την μηχανολογική ακρίβεια.
Το πρόβλημα γίνεται χειρότερο για τη Γερμανία όταν πρόκειται για την στρατηγική. Η Γαλλία διαθέτει αποτελεσματικές συμβατικές και πυρηνικές δυνάμεις και μια πλεονεκτική στρατηγική θέση, με την Πολωνία και τη Γερμανία να την χωρίζουν από τη Ρωσία.
Στο πλαίσιο της ΕΕ, καθένας από αυτούς τους παράγοντες είναι σημαντικός και συνδυαστικά θα μπορούσαν να προκαλέσουν μετασχηματισμούς.
Η Γαλλία πρόκειται πλέον να αποτελέσει το επίκεντρο της Ε.Ε. Επί του παρόντος, η γαλλική κυβέρνηση βρίσκει τρόπους για την εξισορρόπηση των εγχώριων ζητημάτων με τα θέματα της Ευρωζώνης, την πολιτική για το κλίμα (συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης του κινήματος των κίτρινων γιλέκων), αλλά και τον περιορισμό των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών, με την επιβολή ψηφιακού φόρου 3%.
Επιπλέον, η χώρα είναι πολιτικά τοποθετημένη μεταξύ των «βασικών» πιστωτών (ιδίως της Γερμανίας και των Κάτω Χωρών) που απαιτούν μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή, μεταρρύθμιση και αποπληρωμή και τους λεγόμενους οφειλέτες του επονομαζόμενου Club Med (Πορτογαλία, Ελλάδα και Ισπανία), που επιθυμούν δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις.
Αυτό σημαίνει ότι η Γαλλία έχει κεντρικό ρόλο στην μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης.
Τέλος, η Γαλλία είναι μία χώρα με μακρά ιστορία κρατικού παρεμβατισμού και δεν έχει τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα σε σχέση τον υπόλοιπο κόσμο.
Ως εκ τούτου, σε έναν κόσμο εμπορικών πολέμων, όπου οι δυνάμεις της αγοράς υποτάσσονται στη δύναμη των κυβερνήσεων μπορεί να είναι σε θέση να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της αλλά και τα συμφέροντα της ΕΕ καλύτερα από ό, τι η Γερμανία.
Η Ευρώπη δουλεύει καλύτερα, όπως λέει το παλιό ρητό με τους Ρώσους υποβαθμισμένους, όπως και τους Γερμανούς έξω και τους Αμερικανούς μέσα.
Η σημερινή νέα ευρωπαϊκή τάξη όμως έχει τους Ρώσους σε άνοδο, τους Γερμανούς σε άνοδο, τους Αμερικανούς ενδεχομένως σε υποχώρηση, και τους Βρετανούς προς την έξοδο.
Η Γαλλία όμως δυναμώνει.
Δεδομένου ότι ο κόσμος βρίσκεται εξελίσσεται, ό,τι συμβεί πλέον πρέπει να αποτελεί καλή είδηση για την σταθερότητα και τη συνοχή της Ευρωζώνης και επομένως της Ευρώπης και του κόσμου στο σύνολό του.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών