Οι οικονομίες ΗΠΑ και Κίνας έχουν τεράστιες διαφορές και αυτό μοιάζει να ευνοεί το Πεκίνο
Την άποψη ότι οι ΗΠΑ μπορεί να είναι ο τελικός χαμένος του εμπορικού πολέμου που έχει ξεκινήσει με την Κίνα, εκφράζει σε άρθρο του στο Project Syndicate ο, βραβευμένος με Νόμπελ, οικονομολόγος J. Stiglitz.
Ο Stiglitz εκτιμά ότι ο Donald Trump μπορεί να κατορθώσει να μειώσει το διμερές ισοζύγιο τόσο με την Κίνα όσο και με άλλες χώρες, αλλά πολύ δύσκολα θα επιτύχει μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ με το Πεκίνο.
Όπως αναφέρει στο άρθρο του «αυτό που ήταν αρχικά μια εμπορική αψιμαχία - με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump να επιβάλλει δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου - φαίνεται να μεταμορφώνεται γρήγορα σε έναν εμπορικό πόλεμο πλήρους κλίμακας με την Κίνα.
Εάν η εκεχειρία που συμφωνήθηκε από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ διατηρηθεί, οι ΗΠΑ θα μάχονται κυρίως με την Κίνα και όχι με τον κόσμο (βέβαια η εμπορική σύγκρουση με τον Καναδά και το Μεξικό θα συνεχίσει να σιγοβράζει, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ έχουν απαιτήσεις που καμία χώρα δεν μπορεί να δεχθεί).
Πέρα από τον αληθινό, αλλά μέχρι σήμερα πλασματικό, ισχυρισμό ότι ο καθένας θα χάσει, τι μπορούμε να πούμε σχετικά για τα πιθανά αποτελέσματα του εμπορικού πολέμου του Trump;
Πρώτον, τη μεγαλύτερη σημασία έχουν τα μικροοικονομικά δεδομένα: εάν οι εγχώριες επενδύσεις των Ηνωμένων Πολιτειών εξακολουθούν να υπερβαίνουν τις αποταμιεύσεις τους, θα πρέπει να εισάγουν κεφάλαια και να έχουν μεγάλο εμπορικό έλλειμμα.
Ακόμη χειρότερο, λόγω των φορολογικών περικοπών που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται στο τέλος του περασμένου έτους, το αμερικανικό δημοσιονομικό έλλειμμα προσεγγίζει νέα ρεκόρ - και αναμένεται να υπερβεί το 1 τρισεκατομμύριο έως το 2020 - πράγμα που σημαίνει ότι το εμπορικό έλλειμμα σχεδόν σίγουρα θα αυξηθεί, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του «πολέμου».
Ο μόνος τρόπος που δεν θα συμβεί αυτό είναι εάν το Trump οδηγήσει τις ΗΠΑ σε ύφεση, με τα εισοδήματα να μειώνονται τόσο πολύ ώστε οι επενδύσεις και οι εισαγωγές να υποχωρήσουν.
Το «καλύτερο» αποτέλεσμα της επικέντρωσης του Trump στο εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα θα ήταν η βελτίωση του διμερούς ισοζυγίου, σε συνδυασμό με την αύξηση ίσου ποσού στο έλλειμμα με κάποια άλλη χώρα (ή χώρες).
Οι ΗΠΑ ενδέχεται να πουλήσουν περισσότερο φυσικό αέριο στην Κίνα και να αγοράσουν λιγότερα πλυντήρια ρούχων.
Όμως θα πρέπει να πουλήσουν λιγότερο φυσικό αέριο σε άλλες χώρες και θα πρέπει να αγοράσουν πλυντήρια ρούχων ή κάτι άλλο από την Ταϊλάνδη ή από άλλη.
Όμως, επειδή οι ΗΠΑ παρενέβησαν στην αγορά, θα πληρώνουν περισσότερα για τις εισαγωγές τους και θα πληρώνονται λιγότερο για τις εξαγωγές τους από ό, τι διαφορετικά θα συνέβαινε.
Εν ολίγοις, το καλύτερο αποτέλεσμα σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα βρεθούν σε χειρότερη κατάσταση από αυτή που είναι σήμερα.
Οι ΗΠΑ έχουν πρόβλημα, αλλά δεν είναι με την Κίνα.
Το πρόβλημα είναι εσωτερικό: η Αμερική έχει εξοικονομήσει πολύ λίγα.
Αυτό που πολλοί συμπατριώτες μου θεωρούν ως ατού δεν ισχύει.
Εάν ο Trump κατανοούσε καλύτερα τα πράγματα και είχε μία πιο μακροχρόνια εκτίμηση, τότε θα φρόντιζε να υπάρξει αύξηση των αποταμιεύσεων.
Αυτό θα είχε μειώσει το πολυμερές εμπορικό έλλειμμα.
Υπάρχουν κάποια θέματα που μπορούν να διορθωθούν με ταχύ ρυθμό: η Κίνα θα μπορούσε να αγοράσει περισσότερο αμερικανικό πετρέλαιο και στη συνέχεια να το πουλήσει σε άλλους.
Αυτό θα οδηγούσε σε μία αύξηση του κόστους συναλλαγών για την Κίνα.
Φυσικά δεν θα έφερνε κάποια εντυπωσιακή διαφορά, αλλά θα βοηθούσε τον Trump να υποστηρίξει ότι είχε εξαλείψει το διμερές εμπορικό έλλειμμα.
Στην πραγματικότητα, η σημαντική μείωση του διμερούς εμπορικού ελλείμματος με έναν ουσιαστικό τρόπο θα αποδειχθεί δύσκολη.
Καθώς η ζήτηση κινεζικών προϊόντων μειώνεται, η συναλλαγματική ισοτιμία του κινεζικού νομίσματος θα εξασθενίσει - ακόμη και χωρίς κρατική παρέμβαση.
Αυτό θα αντισταθμίσει εν μέρει την επίδραση των δασμών των ΗΠΑ και ταυτόχρονα, θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της Κίνας με άλλες χώρες - και αυτό θα ισχύει ακόμη και αν η Κίνα δεν χρησιμοποιεί άλλα μέσα που διαθέτει, όπως οι έλεγχοι των μισθών και των τιμών ή πιέζει έντονα για αυξήσεις της παραγωγικότητας.
Το συνολικό εμπορικό ισοζύγιο της Κίνας, καθορίζεται από τη μακροοικονομία της.
Εάν η Κίνα παρεμβαίνει πιο ενεργά και αντιδράσει πιο επιθετικά, η αλλαγή στο εμπορικό ισοζύγιο ΗΠΑ-Κίνας θα μπορούσε να είναι ακόμη μικρότερη.
Ο σχετικός πόνος που θα προκαλέσει ο ένας στον άλλον είναι δύσκολο να εξακριβωθεί.
Η Κίνα έχει μεγαλύτερο έλεγχο της οικονομίας της και επιθυμεί να στραφεί προς ένα μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται στην εγχώρια ζήτηση και όχι στις επενδύσεις και τις εξαγωγές.
Οι ΗΠΑ απλά βοηθούν την Κίνα να κάνει ό, τι έχει ήδη προσπαθήσει να κάνει.
Από την άλλη πλευρά, οι ενέργειες των ΗΠΑ έρχονται σε μια εποχή που η Κίνα προσπαθεί να διαχειριστεί την υπερβολική μόχλευση και την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.
Για κάποιους κλάδους οι ΗΠΑ θα καταστήσουν ακόμη πιο δύσκολο τα καθήκοντα αυτά.
Υπάρχει, όμως, κάτι ιδιαίτερα σαφές: αν ο στόχος του Trump είναι να σταματήσει η Κίνα να ακολουθήσει την πολιτική του «Made in China 2025» - που εγκρίθηκε το 2015 για να προωθήσει το 40ετές στόχο της μείωσης του χάσματος εισοδήματος μεταξύ Κίνας και προηγμένων χωρών - σχεδόν σίγουρα θα αποτύχει .
Αντίθετα, οι ενέργειες του Trump θα ενισχύσουν την αποφασιστικότητα των Κινέζων ηγετών να ενισχύσουν την καινοτομία και να επιτύχουν την τεχνολογική υπεροχή, καθώς αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να βασίζονται σε άλλους και ότι οι ΗΠΑ είναι ενεργά εχθρικές.
Εάν μια χώρα εισέλθει σε πόλεμο, εμπορικό ή διαφορετικού τύπου, θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι διαθέτει υπεύθυνους στρατηγούς, με σαφώς καθορισμένους στόχους, βιώσιμη στρατηγική και λαϊκή υποστήριξη.
Είναι εδώ που οι διαφορές μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ φαίνονται τόσο μεγάλες.
Καμία χώρα δεν θα μπορούσε να έχει μια πιο ανεπιτυχή οικονομική ομάδα από τον Trump, και η πλειοψηφία των Αμερικανών δεν στηρίζουν αυτόν τον εμπορικό πόλεμο.
Η δημόσια στήριξη θα εξασθενίσει ακόμη περισσότερο καθώς οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται ότι χάνουν διπλάσια από αυτόν τον πόλεμο: οι θέσεις εργασίας θα εξαφανιστούν όχι μόνο λόγω των αντιποίνων της Κίνας αλλά και επειδή οι δασμοί των ΗΠΑ αυξάνουν τις τιμές των αμερικανικών εξαγωγών και τις καθιστούν λιγότερο ανταγωνιστικές. και οι τιμές των αγαθών που αγοράζουν θα αυξηθούν.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην πτώση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ - προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη αντίθεση.
Στη συνέχεια, η Fed ενδέχεται να αυξήσει τα επιτόκια, οδηγώντας σε ασθενέστερες επενδύσεις και ανάπτυξη και σε αύξηση της ανεργίας.
Ο Trump έδειξε πώς αντιδρά όταν εκτίθενται τα ψέματά του ή αποτυγχάνουν οι πολιτικές του: αυξάνει τις επιθέσεις.
Η Κίνα έχει προσφέρει επανειλημμένα τρόπους ώστε ο Trump να εγκαταλείψει το πεδίο της μάχης και να δηλώσει ότι νίκησε.
Αυτός αρνείται να το εκμεταλλευθεί.
Ίσως σε μία συνάντηση με τον Κινέζο πρόεδρο Xi Jinping, μπορεί να δηλώσει ότι το πρόβλημα επιλύθηκε, με κάποιες μικρές προσαρμογές των δασμών εδώ και εκεί, και εάν ταυτόχρονα υπάρξει άνοιγμα (έστω και μικρό) της κινεζικής αγοράς, τότε όλοι θα είναι ευτυχισμένοι.
Σε αυτό το σενάριο, το Trump θα έχει «επιλύσει», όχι βέβαια τελεσίδικα, ένα πρόβλημα που δημιούργησε.
Αλλά ο κόσμος μετά τον ανόητο εμπορικό πόλεμό του θα εξακολουθήσει να είναι διαφορετικός: πιο αβέβαιος, λιγότερο σίγουρος για το διεθνές κράτος δικαίου και με σκληρότερα σύνορα.
Ο Trump έχει αλλάξει τον κόσμο, μόνιμα, προς το χειρότερο.
Ακόμη και με τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, ο μόνος νικητής είναι ο Trump - με το υπερβολικό του εγώ να «φουσκώνει» λίγο περισσότερο».
www.bankingnews.gr
Ο Stiglitz εκτιμά ότι ο Donald Trump μπορεί να κατορθώσει να μειώσει το διμερές ισοζύγιο τόσο με την Κίνα όσο και με άλλες χώρες, αλλά πολύ δύσκολα θα επιτύχει μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ με το Πεκίνο.
Όπως αναφέρει στο άρθρο του «αυτό που ήταν αρχικά μια εμπορική αψιμαχία - με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump να επιβάλλει δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου - φαίνεται να μεταμορφώνεται γρήγορα σε έναν εμπορικό πόλεμο πλήρους κλίμακας με την Κίνα.
Εάν η εκεχειρία που συμφωνήθηκε από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ διατηρηθεί, οι ΗΠΑ θα μάχονται κυρίως με την Κίνα και όχι με τον κόσμο (βέβαια η εμπορική σύγκρουση με τον Καναδά και το Μεξικό θα συνεχίσει να σιγοβράζει, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ έχουν απαιτήσεις που καμία χώρα δεν μπορεί να δεχθεί).
Πέρα από τον αληθινό, αλλά μέχρι σήμερα πλασματικό, ισχυρισμό ότι ο καθένας θα χάσει, τι μπορούμε να πούμε σχετικά για τα πιθανά αποτελέσματα του εμπορικού πολέμου του Trump;
Πρώτον, τη μεγαλύτερη σημασία έχουν τα μικροοικονομικά δεδομένα: εάν οι εγχώριες επενδύσεις των Ηνωμένων Πολιτειών εξακολουθούν να υπερβαίνουν τις αποταμιεύσεις τους, θα πρέπει να εισάγουν κεφάλαια και να έχουν μεγάλο εμπορικό έλλειμμα.
Ακόμη χειρότερο, λόγω των φορολογικών περικοπών που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται στο τέλος του περασμένου έτους, το αμερικανικό δημοσιονομικό έλλειμμα προσεγγίζει νέα ρεκόρ - και αναμένεται να υπερβεί το 1 τρισεκατομμύριο έως το 2020 - πράγμα που σημαίνει ότι το εμπορικό έλλειμμα σχεδόν σίγουρα θα αυξηθεί, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του «πολέμου».
Ο μόνος τρόπος που δεν θα συμβεί αυτό είναι εάν το Trump οδηγήσει τις ΗΠΑ σε ύφεση, με τα εισοδήματα να μειώνονται τόσο πολύ ώστε οι επενδύσεις και οι εισαγωγές να υποχωρήσουν.
Το «καλύτερο» αποτέλεσμα της επικέντρωσης του Trump στο εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα θα ήταν η βελτίωση του διμερούς ισοζυγίου, σε συνδυασμό με την αύξηση ίσου ποσού στο έλλειμμα με κάποια άλλη χώρα (ή χώρες).
Οι ΗΠΑ ενδέχεται να πουλήσουν περισσότερο φυσικό αέριο στην Κίνα και να αγοράσουν λιγότερα πλυντήρια ρούχων.
Όμως θα πρέπει να πουλήσουν λιγότερο φυσικό αέριο σε άλλες χώρες και θα πρέπει να αγοράσουν πλυντήρια ρούχων ή κάτι άλλο από την Ταϊλάνδη ή από άλλη.
Όμως, επειδή οι ΗΠΑ παρενέβησαν στην αγορά, θα πληρώνουν περισσότερα για τις εισαγωγές τους και θα πληρώνονται λιγότερο για τις εξαγωγές τους από ό, τι διαφορετικά θα συνέβαινε.
Εν ολίγοις, το καλύτερο αποτέλεσμα σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα βρεθούν σε χειρότερη κατάσταση από αυτή που είναι σήμερα.
Οι ΗΠΑ έχουν πρόβλημα, αλλά δεν είναι με την Κίνα.
Το πρόβλημα είναι εσωτερικό: η Αμερική έχει εξοικονομήσει πολύ λίγα.
Αυτό που πολλοί συμπατριώτες μου θεωρούν ως ατού δεν ισχύει.
Εάν ο Trump κατανοούσε καλύτερα τα πράγματα και είχε μία πιο μακροχρόνια εκτίμηση, τότε θα φρόντιζε να υπάρξει αύξηση των αποταμιεύσεων.
Αυτό θα είχε μειώσει το πολυμερές εμπορικό έλλειμμα.
Υπάρχουν κάποια θέματα που μπορούν να διορθωθούν με ταχύ ρυθμό: η Κίνα θα μπορούσε να αγοράσει περισσότερο αμερικανικό πετρέλαιο και στη συνέχεια να το πουλήσει σε άλλους.
Αυτό θα οδηγούσε σε μία αύξηση του κόστους συναλλαγών για την Κίνα.
Φυσικά δεν θα έφερνε κάποια εντυπωσιακή διαφορά, αλλά θα βοηθούσε τον Trump να υποστηρίξει ότι είχε εξαλείψει το διμερές εμπορικό έλλειμμα.
Στην πραγματικότητα, η σημαντική μείωση του διμερούς εμπορικού ελλείμματος με έναν ουσιαστικό τρόπο θα αποδειχθεί δύσκολη.
Καθώς η ζήτηση κινεζικών προϊόντων μειώνεται, η συναλλαγματική ισοτιμία του κινεζικού νομίσματος θα εξασθενίσει - ακόμη και χωρίς κρατική παρέμβαση.
Αυτό θα αντισταθμίσει εν μέρει την επίδραση των δασμών των ΗΠΑ και ταυτόχρονα, θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της Κίνας με άλλες χώρες - και αυτό θα ισχύει ακόμη και αν η Κίνα δεν χρησιμοποιεί άλλα μέσα που διαθέτει, όπως οι έλεγχοι των μισθών και των τιμών ή πιέζει έντονα για αυξήσεις της παραγωγικότητας.
Το συνολικό εμπορικό ισοζύγιο της Κίνας, καθορίζεται από τη μακροοικονομία της.
Εάν η Κίνα παρεμβαίνει πιο ενεργά και αντιδράσει πιο επιθετικά, η αλλαγή στο εμπορικό ισοζύγιο ΗΠΑ-Κίνας θα μπορούσε να είναι ακόμη μικρότερη.
Ο σχετικός πόνος που θα προκαλέσει ο ένας στον άλλον είναι δύσκολο να εξακριβωθεί.
Η Κίνα έχει μεγαλύτερο έλεγχο της οικονομίας της και επιθυμεί να στραφεί προς ένα μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται στην εγχώρια ζήτηση και όχι στις επενδύσεις και τις εξαγωγές.
Οι ΗΠΑ απλά βοηθούν την Κίνα να κάνει ό, τι έχει ήδη προσπαθήσει να κάνει.
Από την άλλη πλευρά, οι ενέργειες των ΗΠΑ έρχονται σε μια εποχή που η Κίνα προσπαθεί να διαχειριστεί την υπερβολική μόχλευση και την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.
Για κάποιους κλάδους οι ΗΠΑ θα καταστήσουν ακόμη πιο δύσκολο τα καθήκοντα αυτά.
Υπάρχει, όμως, κάτι ιδιαίτερα σαφές: αν ο στόχος του Trump είναι να σταματήσει η Κίνα να ακολουθήσει την πολιτική του «Made in China 2025» - που εγκρίθηκε το 2015 για να προωθήσει το 40ετές στόχο της μείωσης του χάσματος εισοδήματος μεταξύ Κίνας και προηγμένων χωρών - σχεδόν σίγουρα θα αποτύχει .
Αντίθετα, οι ενέργειες του Trump θα ενισχύσουν την αποφασιστικότητα των Κινέζων ηγετών να ενισχύσουν την καινοτομία και να επιτύχουν την τεχνολογική υπεροχή, καθώς αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να βασίζονται σε άλλους και ότι οι ΗΠΑ είναι ενεργά εχθρικές.
Εάν μια χώρα εισέλθει σε πόλεμο, εμπορικό ή διαφορετικού τύπου, θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι διαθέτει υπεύθυνους στρατηγούς, με σαφώς καθορισμένους στόχους, βιώσιμη στρατηγική και λαϊκή υποστήριξη.
Είναι εδώ που οι διαφορές μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ φαίνονται τόσο μεγάλες.
Καμία χώρα δεν θα μπορούσε να έχει μια πιο ανεπιτυχή οικονομική ομάδα από τον Trump, και η πλειοψηφία των Αμερικανών δεν στηρίζουν αυτόν τον εμπορικό πόλεμο.
Η δημόσια στήριξη θα εξασθενίσει ακόμη περισσότερο καθώς οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται ότι χάνουν διπλάσια από αυτόν τον πόλεμο: οι θέσεις εργασίας θα εξαφανιστούν όχι μόνο λόγω των αντιποίνων της Κίνας αλλά και επειδή οι δασμοί των ΗΠΑ αυξάνουν τις τιμές των αμερικανικών εξαγωγών και τις καθιστούν λιγότερο ανταγωνιστικές. και οι τιμές των αγαθών που αγοράζουν θα αυξηθούν.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην πτώση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ - προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη αντίθεση.
Στη συνέχεια, η Fed ενδέχεται να αυξήσει τα επιτόκια, οδηγώντας σε ασθενέστερες επενδύσεις και ανάπτυξη και σε αύξηση της ανεργίας.
Ο Trump έδειξε πώς αντιδρά όταν εκτίθενται τα ψέματά του ή αποτυγχάνουν οι πολιτικές του: αυξάνει τις επιθέσεις.
Η Κίνα έχει προσφέρει επανειλημμένα τρόπους ώστε ο Trump να εγκαταλείψει το πεδίο της μάχης και να δηλώσει ότι νίκησε.
Αυτός αρνείται να το εκμεταλλευθεί.
Ίσως σε μία συνάντηση με τον Κινέζο πρόεδρο Xi Jinping, μπορεί να δηλώσει ότι το πρόβλημα επιλύθηκε, με κάποιες μικρές προσαρμογές των δασμών εδώ και εκεί, και εάν ταυτόχρονα υπάρξει άνοιγμα (έστω και μικρό) της κινεζικής αγοράς, τότε όλοι θα είναι ευτυχισμένοι.
Σε αυτό το σενάριο, το Trump θα έχει «επιλύσει», όχι βέβαια τελεσίδικα, ένα πρόβλημα που δημιούργησε.
Αλλά ο κόσμος μετά τον ανόητο εμπορικό πόλεμό του θα εξακολουθήσει να είναι διαφορετικός: πιο αβέβαιος, λιγότερο σίγουρος για το διεθνές κράτος δικαίου και με σκληρότερα σύνορα.
Ο Trump έχει αλλάξει τον κόσμο, μόνιμα, προς το χειρότερο.
Ακόμη και με τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, ο μόνος νικητής είναι ο Trump - με το υπερβολικό του εγώ να «φουσκώνει» λίγο περισσότερο».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών