Σημαντική η συμβολή των ελληνικών τραπεζών στην ανάκαμψη της οικονομίας, τόνισε ο επικεφαλής του ESM
Για αυστηρότερη εποπτεία της Ελλάδας, σε σχέση με την αντίστοιχη που υπήρξε σε χώρες που επίσης ολοκλήρωσαν πρόγραμμα προσαρμογής, έκανε λόγο ο επικεφαλής του ESM, Klaus Regling, σε ομιλία του στη γενική συνέλευση της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ).
Ο κ. Regling δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η έξοδος στις αγορές παραμένει εύθραυστη, καθώς θα πρέπει να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών, κάτι το οποίο για να γίνει η Ελλάδα οφείλει να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις.
Όπως υπογράμμισε χαρακτηριστικά «επιτρέψτε μου ταυτόχρονα να πω ότι η πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές παραμένει εύθραυστη.
Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών συνεπάγεται την πλήρη δέσμευση για μεταρρυθμίσεις, αλλά ακόμη και αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό στην περίπτωση της Ελλάδας.
Η πρόσφατη αναταραχή στην αγορά - λόγω παραγόντων εκτός του ελέγχου της ελληνικής κυβέρνησης - επηρέασε δυσμενώς τα ελληνικά spreads.
Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτό είναι μια συνεχής δέσμευση για μεταρρύθμιση, κάτι χωρίς το οποίο η Ελλάδα δεν μπορεί να επιτύχει ισχυρές οικονομικές επιδόσεις, πόσο μάλλον να τις διατηρήσει».
Αναφερόμενος στο θέμα της εποπτείας ο κ. Regling ξεκαθάρισε ότι «καθώς η Ελλάδα απαιτεί ουσιαστικά περισσότερη ελάφρυνση του χρέους από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ζώνης του ευρώ, η εποπτεία μετά το πρόγραμμα θα είναι αυστηρότερη και πιο ολοκληρωμένη».
Αναλυτικά η ομιλία του επικεφαλής του ESM
Επιτρέψτε μου να συμφωνήσω και εγώ με τους προηγούμενους ομιλητές, συγχαίροντας την Ελληνική Ένωση Τραπεζών για την 90η επέτειό της.
Η επίτευξη αυτού του ορόσημου είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα - όχι μόνο για ένα άτομο, αλλά και για μια ομάδα επιχειρήσεων όπως η δική σας.
Το 1928, όταν ιδρύθηκε η ΕΕΤ, η Ελλάδα ήταν μια πολύ διαφορετική χώρα.
Είναι απόδειξη της αντοχής σας ότι από τότε μπορούσατε να παίξετε κάποιο ρόλο στην ελληνική κοινωνία.
Είναι επίσης ένα σημάδι ελπίδας, διότι οι υγιείς οικονομίες χρειάζονται υγιείς τράπεζες.
Η ίδια η Ελλάδα περνάει μια ξεχωριστή στιγμή στην ιστορία της.
Φυσικά αναφέρομαι στο τέλος του προγράμματος βοήθειας του ESM, το οποίο θα λήξει σε δύο μήνες από τώρα.
Η χώρα σας έχει εργαστεί σκληρά τα τελευταία οκτώ χρόνια για να θέσει τις συχνά επώδυνες μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται.
Είναι καιρός να επαινέσουμε τον ελληνικό λαό και τους πολιτικούς του ηγέτες για αυτή τη στροφή προς μια πιο σύγχρονη οικονομία.
Οι άλλες χώρες που έλαβαν στήριξη από το ESM δείχνουν ότι τέτοια προγράμματα μεταρρύθμισης - όσο δύσκολα και αν είναι - αποτελούν τη βάση για ισχυρή μελλοντική οικονομική ανάπτυξη.
Οι τέσσερις πρώην χώρες του προγράμματος ESM είναι επιτυχημένες.
Και η Ελλάδα βρίσκεται στα πρόθυρα να γίνει το επόμενο επιτυχημένο παράδειγμα αυτής της προσέγγισης στη ζώνη του ευρώ, εφόσον τηρεί τις μεταρρυθμιστικές πολιτικές κατά το υπόλοιπο πρόγραμμα και συνεχίζει να το κάνει μετά τις 20 Αυγούστου.
Από τη θέση μου στο ESM, συμμετείχα πολύ στενά στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας από το 2010.
Συνεπώς, είναι πραγματικά τιμή για μένα να μιλήσω εδώ σήμερα στην Αθήνα.
Όπως και στα περισσότερα άλλα προγράμματα βοήθειας της ζώνης του ευρώ, οι τράπεζες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της κρίσης και τις μεταγενέστερες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες.
Το EET βοήθησε πολύ κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας παρέχοντας συμβουλές σχετικά με το σχεδιασμό της νομοθεσίας για τη βελτίωση του τραπεζικού τομέα.
Το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη απειλή για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα.
Και ενώ καλωσορίζουμε τις πρόσφατες πωλήσεις, εξακολουθούν να απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες.
Στις παρατηρήσεις μου, θα αναφερθώ πρώτα σε αυτό που έχει επιτύχει η Ελλάδα κατά τα τρία σχεδόν χρόνια του τρέχοντος προγράμματος.
Στη συνέχεια θα εξετάσω τι μένει να γίνει για την Ελλάδα και τους ευρωπαίους εταίρους της - μέχρι τον Αύγουστο και τα επόμενα χρόνια.
Η περίπτωση της Ελλάδας είναι ασυνήθιστη, επειδή ήταν η μόνη χώρα που χρειαζόταν τρία οικονομικά προγράμματα και όχι μόνο ένα.
Με καλούν συχνά να εξηγήσω γιατί συνέβη αυτό.
Οι λόγοι είναι προφανείς: τα προβλήματα στην Ελλάδα ήταν μεγαλύτερα από ό, τι στις άλλες χώρες που επλήγησαν από την κρίση και η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων ήταν αργή.
Στην Ελλάδα χάθηκε επίσης πολύς χρόνος κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015, όταν σημειώθηκε προσωρινή διακοπή της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας.
Συνολικά, η Ελλάδα έχει δει το μεγαλύτερο κρατικό πρόγραμμα διάσωσης στην ιστορία.
Συνολικά, χορηγήθηκαν 270 δισεκατομμύρια ευρώ στα τρία προγράμματα.
Ο ESM θα κατέχει περισσότερο από το μισό ελληνικό δημόσιο χρέος μετά την τελευταία εκταμίευση αυτού του προγράμματος.
Χαίρομαι που λέω ότι η Ελλάδα έχει αποδειχθεί αξιόπιστος συνεργάτης τους τελευταίους μήνες και χρόνια.
Η πρόοδος στην τρίτη αναθεώρηση ήταν ιδιαίτερα ομαλή, πράγμα που βοήθησε στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών.
Μέχρι σήμερα έχουν εκταμιευθεί στο πρόγραμμα συνολικά 45,9 δισ. ευρώ, από το ανώτατο ποσό των 86 δισ. ευρώ.
Οι προσπάθειες αυτές έχουν ήδη μεταφραστεί σε ισχυρότερη οικονομική απόδοση.
Η ανάπτυξη επέστρεψε: 1,4% πέρυσι και 1,9% αναμένεται φέτος.
Η απασχόληση αυξήθηκε κατά 2,1% το 2017 και το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε περαιτέρω σε 20,1% το Μάρτιο, γεγονός που αποτελεί επίσης ένδειξη μεγαλύτερης ευελιξίας στην αγορά εργασίας.
Η αύξηση των εξαγωγών αποτελεί ιδιαίτερα ενθαρρυντικό σημάδι, καθώς η απώλεια ανταγωνιστικότητας ήταν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Όσον αφορά τη δημοσιονομική πλευρά, η πρόοδος ήταν εντυπωσιακή.
Το 2009, η Ελλάδα είχε το υψηλότερο δημοσιονομικό έλλειμμα στην Ευρώπη, περισσότερο από 15% του ΑΕΠ.
Από το 2016, υπάρχει ένα μικρό πλεόνασμα.
Μόνο μερικές χώρες στην Ευρώπη μπορούν να πουν το ίδιο.
Τέλος, η Ελλάδα μπόρεσε να συγκεντρώσει χρήματα στην αγορά σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις.
Είναι καλή πρακτική η δοκιμή της αγοράς πολύ πριν από το τέλος ενός προγράμματος βοήθειας και οι συμφωνίες αυτές δείχνουν ότι η Ελλάδα αρχίζει να κερδίζει την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Επιτρέψτε μου ταυτόχρονα να πω ότι η πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές παραμένει εύθραυστη.
Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών συνεπάγεται την πλήρη δέσμευση για μεταρρυθμίσεις, αλλά ακόμη και αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό στην περίπτωση της Ελλάδας.
Η πρόσφατη αναταραχή στην αγορά - λόγω παραγόντων εκτός του ελέγχου της ελληνικής κυβέρνησης - επηρέασε δυσμενώς τα ελληνικά spreads.
Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτό είναι μια συνεχής δέσμευση για μεταρρύθμιση, κάτι χωρίς την οποία η Ελλάδα δεν μπορεί να επιτύχει ισχυρές οικονομικές επιδόσεις, πόσο μάλλον να την διατηρήσει.
Παρά την έντονη επιφυλακτικότητα, η Ελλάδα φαίνεται να βρίσκεται στην επόμενη περίπτωση επιτυχίας του ESM και στην αντιμετώπιση της κρίσης στη ζώνη του ευρώ. Φυσικά, η χώρα σας δεν είναι ακόμα εκεί.
Στο υπόλοιπο των παρατηρήσεών μου, θα συζητήσω τι πρέπει ακόμα να γίνει και ποια θα είναι η κατάσταση μετά το τέλος του προγράμματος.
Προς το παρόν, βρισκόμαστε στην τέταρτη και τελική αναθεώρηση του προγράμματος.
Ήταν ενθαρρυντικό το γεγονός ότι τα πιστωτικά ιδρύματα έφθασαν σε ταχεία συμφωνία προσωπικού και ότι η Ελλάδα εργάζεται αμείλικτα για να ολοκληρώσει τα 88 μέτρα, τις αποκαλούμενες προαπαιτούμενες ενέργειες, για να ολοκληρώσει σύντομα την τέταρτη και τελική αναθεώρηση.
Ο κατάλογος περιλαμβάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις στους τομείς της φορολογικής πολιτικής και των δημοσίων εσόδων, της δημοσιονομικής διαχείρισης και της κοινωνικής πρόνοιας.
Απαιτούνται επίσης μεταρρυθμίσεις στις αγορές του χρηματοπιστωτικού τομέα και των προϊόντων, στις υποδομές, στην ενέργεια και στις ιδιωτικοποιήσεις.
Απαιτείται επίσης περισσότερη προσπάθεια για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δικαστικής διαδικασίας.
Επομένως, ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων δεν πρέπει να επιβραδυνθεί.
Μόλις ολοκληρωθούν αυτές οι ενέργειες, θα εξετάσουμε το μέγεθος της τελικής εκταμίευσης, το οποίο προορίζεται να προσθέσει στο ταμείο της χώρας.
Το εν λόγω αποθεματικό χρησιμεύει ως εναλλακτική λύση για τις ανάγκες αναχρηματοδότησης και είναι μια διαβεβαίωση για τους επενδυτές.
Τις επόμενες ημέρες, θα χρειαστεί επίσης να καταλήξουμε σε συμφωνία σχετικά με το εάν η Ελλάδα χρειάζεται περαιτέρω μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους.
Η βιωσιμότητα του χρέους υπήρξε βασικός στόχος των προσπαθειών της ευρωζώνης να βοηθήσει την Ελλάδα στην ανάκαμψή της.
Υπήρξαν στιγμές που θεωρούσα ότι η συζήτηση επικεντρώθηκε πάρα πολύ σε ποια περαιτέρω μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους θα μπορούσαν να εφαρμοστούν.
Θα ήταν προτιμότερο να επικεντρωθεί κυρίως στις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της Ελλάδας: επειδή πρόκειται για μεταρρυθμίσεις που τελικά θα πείσουν τους επενδυτές.
Πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου ότι η Ελλάδα έχει ήδη λάβει πολύ σημαντική ελάφρυνση του χρέους κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση.
Οι ιδιώτες πιστωτές μείωσαν την αξία των ομολόγων τους κατά περισσότερο από το ήμισυ το 2012, στην αποκαλούμενη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Αυτό μείωσε το ελληνικό χρέος κατά περίπου 107 δισ. ευρώ.
Οι δημόσιοι πιστωτές δεν λαμβάνουν τέτοιες περικοπές, αλλά μείωσαν τους όρους για τα δάνειά τους στην Ελλάδα, γεγονός που μείωσε σημαντικά την καθαρή παρούσα αξία αυτών των δανείων.
Αυτό, μαζί με τις ευνοϊκές συνθήκες δανεισμού του ESM και του EFSF, οδήγησε σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων για την Ελλάδα.
Εκτιμούμε ότι αυτές οι εξοικονομήσεις ανέρχονται σε 10 δισ. ευρώ ετησίως, ή σχεδόν 6% του μεγέθους της ελληνικής οικονομίας.
Πρόκειται για πολύ σημαντική εξοικονόμηση για τον ελληνικό προϋπολογισμό και αντιπροσωπεύει την αλληλεγγύη άλλων χωρών της ζώνης του ευρώ με την Ελλάδα.
Ωστόσο, οι υπουργοί οικονομικών της ζώνης του ευρώ υποσχέθηκαν στην Ελλάδα περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους τον Μάιο του 2016, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αν χρειαζόταν.
Ο ESM έχει ήδη εφαρμόσει το πρώτο σύνολο μέτρων. Αυτά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα θα μειώσουν το λόγο χρέους της χώρας προς το ΑΕΠ κατά περίπου 25 εκατοστιαίες μονάδες έως το 2060 και ο λόγος των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών με το ΑΕΠ κατά περίπου έξι ποσοστιαίες μονάδες.
Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή εάν η Ελλάδα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που έχει υποσχεθεί και, όπως είπα, εάν υπάρχει ακόμη ανάγκη.
Πραγματοποιούνται τώρα συζητήσεις σχετικά με το πώς θα φαίνεται αυτή η δέσμη μέτρων και είμαι βέβαιος ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup την επόμενη εβδομάδα.
Παράλληλα με τις μεταρρυθμίσεις, η ανάπτυξη είναι ουσιαστική.
Επομένως, η στρατηγική ανάπτυξης της χώρας σας είναι πολύ ευπρόσδεκτη.
Η Ελλάδα έχει ουσιαστικά υπερέβη τους στόχους της για τα μεγάλα δημοσιονομικά πλεονάσματα που απαιτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος.
Αυτό δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο, ο οποίος πρέπει να χρησιμοποιηθεί με σύνεση για να στηρίξει την ανάπτυξη της οικονομίας.
Επιτρέψτε μου να πω τελικά μερικά λόγια για τις συνθήκες μετά το πρόγραμμα.
Δεν μπορώ να τονίσω πόσο σημαντικό είναι για μια χώρα να τηρήσει μια πολιτική μεταρρύθμισης της οικονομίας - επίσης όταν δεν εξαρτάται πλέον από τα μετρητά ESM.
Οι μεταρρυθμίσεις μπορεί να είναι οδυνηρές αρχικά.
Απαιτούνται όμως να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και να οδηγήσουν τη χώρα και τον πληθυσμό της σε υγιή κατάσταση, με καλή ανάπτυξη και αύξηση της απασχόλησης.
Θα ήταν κοντόφθαλμο να μην επιμείνουμε σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις μετά το πρόγραμμα.
Το σημαντικότερο ζήτημα είναι να διασφαλίσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό ότι η Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει την πρόσβαση στην αγορά μετά την έξοδο από το πρόγραμμα.
Αυτό δεν είναι μόνο σημαντικό για την Ελλάδα, αλλά και για τον ESM, ως τον μεγαλύτερο πιστωτή της χώρας.
Όπως κάθε άλλη χώρα, η Ελλάδα θα υπόκειται σε τακτική παρακολούθηση σε αυτό που αποκαλούμε «Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης».
Όμως, καθώς η Ελλάδα απαιτεί ουσιαστικά περισσότερη ελάφρυνση του χρέους από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ζώνης του ευρώ, η εποπτεία μετά το πρόγραμμα θα είναι αυστηρότερη και πιο ολοκληρωμένη.
Κυρίες και κύριοι, επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω. Είμαστε εδώ για να γιορτάσουμε την 90η επέτειό σας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα μέλη σας υποστήριξαν την ελληνική οικονομία παρέχοντας πίστωση - έναν ρόλο που παίζουν οι τράπεζες σε όλες τις υγιείς οικονομίες.
Η Ελλάδα εργάστηκε σκληρά για να γίνει μια υγιής οικονομία ξανά και να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών σε βιώσιμη βάση.
Έχω μιλήσει για κάποια καλά πρόσφατα νέα σχετικά με αυτό το ζήτημα.
Η Ελλάδα έχει γίνει αξιόπιστος συνεργάτης στο τρίτο πρόγραμμα.
Ιδιαίτερα κατά τους τελευταίους μήνες, παρατηρήσαμε επιτάχυνση της εφαρμογής του προγράμματος.
Η Ελλάδα δεν είναι εντελώς έξω από το δάσος ακόμα.
Υπάρχουν ακόμη ορισμένα θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους επόμενους μήνες.
Αλλά είμαι αρκετά ελπίζω ότι όταν συναντηθούμε για την επέτειο της επετείου της ΕΕΤ, μπορούμε να κοιτάξουμε πίσω όχι μόνο σε μια άλλη επιτυχημένη δεκαετία για τον οργανισμό σας.
Αλλά και σε μια πρώτη επιτυχημένη δεκαετία για την ελληνική οικονομία μετά την κρίση.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας».
www.bankingnews.gr
Ο κ. Regling δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η έξοδος στις αγορές παραμένει εύθραυστη, καθώς θα πρέπει να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών, κάτι το οποίο για να γίνει η Ελλάδα οφείλει να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις.
Όπως υπογράμμισε χαρακτηριστικά «επιτρέψτε μου ταυτόχρονα να πω ότι η πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές παραμένει εύθραυστη.
Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών συνεπάγεται την πλήρη δέσμευση για μεταρρυθμίσεις, αλλά ακόμη και αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό στην περίπτωση της Ελλάδας.
Η πρόσφατη αναταραχή στην αγορά - λόγω παραγόντων εκτός του ελέγχου της ελληνικής κυβέρνησης - επηρέασε δυσμενώς τα ελληνικά spreads.
Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτό είναι μια συνεχής δέσμευση για μεταρρύθμιση, κάτι χωρίς το οποίο η Ελλάδα δεν μπορεί να επιτύχει ισχυρές οικονομικές επιδόσεις, πόσο μάλλον να τις διατηρήσει».
Αναφερόμενος στο θέμα της εποπτείας ο κ. Regling ξεκαθάρισε ότι «καθώς η Ελλάδα απαιτεί ουσιαστικά περισσότερη ελάφρυνση του χρέους από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ζώνης του ευρώ, η εποπτεία μετά το πρόγραμμα θα είναι αυστηρότερη και πιο ολοκληρωμένη».
Αναλυτικά η ομιλία του επικεφαλής του ESM
Επιτρέψτε μου να συμφωνήσω και εγώ με τους προηγούμενους ομιλητές, συγχαίροντας την Ελληνική Ένωση Τραπεζών για την 90η επέτειό της.
Η επίτευξη αυτού του ορόσημου είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα - όχι μόνο για ένα άτομο, αλλά και για μια ομάδα επιχειρήσεων όπως η δική σας.
Το 1928, όταν ιδρύθηκε η ΕΕΤ, η Ελλάδα ήταν μια πολύ διαφορετική χώρα.
Είναι απόδειξη της αντοχής σας ότι από τότε μπορούσατε να παίξετε κάποιο ρόλο στην ελληνική κοινωνία.
Είναι επίσης ένα σημάδι ελπίδας, διότι οι υγιείς οικονομίες χρειάζονται υγιείς τράπεζες.
Η ίδια η Ελλάδα περνάει μια ξεχωριστή στιγμή στην ιστορία της.
Φυσικά αναφέρομαι στο τέλος του προγράμματος βοήθειας του ESM, το οποίο θα λήξει σε δύο μήνες από τώρα.
Η χώρα σας έχει εργαστεί σκληρά τα τελευταία οκτώ χρόνια για να θέσει τις συχνά επώδυνες μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται.
Είναι καιρός να επαινέσουμε τον ελληνικό λαό και τους πολιτικούς του ηγέτες για αυτή τη στροφή προς μια πιο σύγχρονη οικονομία.
Οι άλλες χώρες που έλαβαν στήριξη από το ESM δείχνουν ότι τέτοια προγράμματα μεταρρύθμισης - όσο δύσκολα και αν είναι - αποτελούν τη βάση για ισχυρή μελλοντική οικονομική ανάπτυξη.
Οι τέσσερις πρώην χώρες του προγράμματος ESM είναι επιτυχημένες.
Και η Ελλάδα βρίσκεται στα πρόθυρα να γίνει το επόμενο επιτυχημένο παράδειγμα αυτής της προσέγγισης στη ζώνη του ευρώ, εφόσον τηρεί τις μεταρρυθμιστικές πολιτικές κατά το υπόλοιπο πρόγραμμα και συνεχίζει να το κάνει μετά τις 20 Αυγούστου.
Από τη θέση μου στο ESM, συμμετείχα πολύ στενά στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας από το 2010.
Συνεπώς, είναι πραγματικά τιμή για μένα να μιλήσω εδώ σήμερα στην Αθήνα.
Όπως και στα περισσότερα άλλα προγράμματα βοήθειας της ζώνης του ευρώ, οι τράπεζες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της κρίσης και τις μεταγενέστερες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες.
Το EET βοήθησε πολύ κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας παρέχοντας συμβουλές σχετικά με το σχεδιασμό της νομοθεσίας για τη βελτίωση του τραπεζικού τομέα.
Το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη απειλή για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα.
Και ενώ καλωσορίζουμε τις πρόσφατες πωλήσεις, εξακολουθούν να απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες.
Στις παρατηρήσεις μου, θα αναφερθώ πρώτα σε αυτό που έχει επιτύχει η Ελλάδα κατά τα τρία σχεδόν χρόνια του τρέχοντος προγράμματος.
Στη συνέχεια θα εξετάσω τι μένει να γίνει για την Ελλάδα και τους ευρωπαίους εταίρους της - μέχρι τον Αύγουστο και τα επόμενα χρόνια.
Η περίπτωση της Ελλάδας είναι ασυνήθιστη, επειδή ήταν η μόνη χώρα που χρειαζόταν τρία οικονομικά προγράμματα και όχι μόνο ένα.
Με καλούν συχνά να εξηγήσω γιατί συνέβη αυτό.
Οι λόγοι είναι προφανείς: τα προβλήματα στην Ελλάδα ήταν μεγαλύτερα από ό, τι στις άλλες χώρες που επλήγησαν από την κρίση και η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων ήταν αργή.
Στην Ελλάδα χάθηκε επίσης πολύς χρόνος κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015, όταν σημειώθηκε προσωρινή διακοπή της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας.
Συνολικά, η Ελλάδα έχει δει το μεγαλύτερο κρατικό πρόγραμμα διάσωσης στην ιστορία.
Συνολικά, χορηγήθηκαν 270 δισεκατομμύρια ευρώ στα τρία προγράμματα.
Ο ESM θα κατέχει περισσότερο από το μισό ελληνικό δημόσιο χρέος μετά την τελευταία εκταμίευση αυτού του προγράμματος.
Χαίρομαι που λέω ότι η Ελλάδα έχει αποδειχθεί αξιόπιστος συνεργάτης τους τελευταίους μήνες και χρόνια.
Η πρόοδος στην τρίτη αναθεώρηση ήταν ιδιαίτερα ομαλή, πράγμα που βοήθησε στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών.
Μέχρι σήμερα έχουν εκταμιευθεί στο πρόγραμμα συνολικά 45,9 δισ. ευρώ, από το ανώτατο ποσό των 86 δισ. ευρώ.
Οι προσπάθειες αυτές έχουν ήδη μεταφραστεί σε ισχυρότερη οικονομική απόδοση.
Η ανάπτυξη επέστρεψε: 1,4% πέρυσι και 1,9% αναμένεται φέτος.
Η απασχόληση αυξήθηκε κατά 2,1% το 2017 και το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε περαιτέρω σε 20,1% το Μάρτιο, γεγονός που αποτελεί επίσης ένδειξη μεγαλύτερης ευελιξίας στην αγορά εργασίας.
Η αύξηση των εξαγωγών αποτελεί ιδιαίτερα ενθαρρυντικό σημάδι, καθώς η απώλεια ανταγωνιστικότητας ήταν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Όσον αφορά τη δημοσιονομική πλευρά, η πρόοδος ήταν εντυπωσιακή.
Το 2009, η Ελλάδα είχε το υψηλότερο δημοσιονομικό έλλειμμα στην Ευρώπη, περισσότερο από 15% του ΑΕΠ.
Από το 2016, υπάρχει ένα μικρό πλεόνασμα.
Μόνο μερικές χώρες στην Ευρώπη μπορούν να πουν το ίδιο.
Τέλος, η Ελλάδα μπόρεσε να συγκεντρώσει χρήματα στην αγορά σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις.
Είναι καλή πρακτική η δοκιμή της αγοράς πολύ πριν από το τέλος ενός προγράμματος βοήθειας και οι συμφωνίες αυτές δείχνουν ότι η Ελλάδα αρχίζει να κερδίζει την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Επιτρέψτε μου ταυτόχρονα να πω ότι η πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές παραμένει εύθραυστη.
Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών συνεπάγεται την πλήρη δέσμευση για μεταρρυθμίσεις, αλλά ακόμη και αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό στην περίπτωση της Ελλάδας.
Η πρόσφατη αναταραχή στην αγορά - λόγω παραγόντων εκτός του ελέγχου της ελληνικής κυβέρνησης - επηρέασε δυσμενώς τα ελληνικά spreads.
Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτό είναι μια συνεχής δέσμευση για μεταρρύθμιση, κάτι χωρίς την οποία η Ελλάδα δεν μπορεί να επιτύχει ισχυρές οικονομικές επιδόσεις, πόσο μάλλον να την διατηρήσει.
Παρά την έντονη επιφυλακτικότητα, η Ελλάδα φαίνεται να βρίσκεται στην επόμενη περίπτωση επιτυχίας του ESM και στην αντιμετώπιση της κρίσης στη ζώνη του ευρώ. Φυσικά, η χώρα σας δεν είναι ακόμα εκεί.
Στο υπόλοιπο των παρατηρήσεών μου, θα συζητήσω τι πρέπει ακόμα να γίνει και ποια θα είναι η κατάσταση μετά το τέλος του προγράμματος.
Προς το παρόν, βρισκόμαστε στην τέταρτη και τελική αναθεώρηση του προγράμματος.
Ήταν ενθαρρυντικό το γεγονός ότι τα πιστωτικά ιδρύματα έφθασαν σε ταχεία συμφωνία προσωπικού και ότι η Ελλάδα εργάζεται αμείλικτα για να ολοκληρώσει τα 88 μέτρα, τις αποκαλούμενες προαπαιτούμενες ενέργειες, για να ολοκληρώσει σύντομα την τέταρτη και τελική αναθεώρηση.
Ο κατάλογος περιλαμβάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις στους τομείς της φορολογικής πολιτικής και των δημοσίων εσόδων, της δημοσιονομικής διαχείρισης και της κοινωνικής πρόνοιας.
Απαιτούνται επίσης μεταρρυθμίσεις στις αγορές του χρηματοπιστωτικού τομέα και των προϊόντων, στις υποδομές, στην ενέργεια και στις ιδιωτικοποιήσεις.
Απαιτείται επίσης περισσότερη προσπάθεια για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δικαστικής διαδικασίας.
Επομένως, ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων δεν πρέπει να επιβραδυνθεί.
Μόλις ολοκληρωθούν αυτές οι ενέργειες, θα εξετάσουμε το μέγεθος της τελικής εκταμίευσης, το οποίο προορίζεται να προσθέσει στο ταμείο της χώρας.
Το εν λόγω αποθεματικό χρησιμεύει ως εναλλακτική λύση για τις ανάγκες αναχρηματοδότησης και είναι μια διαβεβαίωση για τους επενδυτές.
Τις επόμενες ημέρες, θα χρειαστεί επίσης να καταλήξουμε σε συμφωνία σχετικά με το εάν η Ελλάδα χρειάζεται περαιτέρω μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους.
Η βιωσιμότητα του χρέους υπήρξε βασικός στόχος των προσπαθειών της ευρωζώνης να βοηθήσει την Ελλάδα στην ανάκαμψή της.
Υπήρξαν στιγμές που θεωρούσα ότι η συζήτηση επικεντρώθηκε πάρα πολύ σε ποια περαιτέρω μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους θα μπορούσαν να εφαρμοστούν.
Θα ήταν προτιμότερο να επικεντρωθεί κυρίως στις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της Ελλάδας: επειδή πρόκειται για μεταρρυθμίσεις που τελικά θα πείσουν τους επενδυτές.
Πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου ότι η Ελλάδα έχει ήδη λάβει πολύ σημαντική ελάφρυνση του χρέους κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση.
Οι ιδιώτες πιστωτές μείωσαν την αξία των ομολόγων τους κατά περισσότερο από το ήμισυ το 2012, στην αποκαλούμενη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Αυτό μείωσε το ελληνικό χρέος κατά περίπου 107 δισ. ευρώ.
Οι δημόσιοι πιστωτές δεν λαμβάνουν τέτοιες περικοπές, αλλά μείωσαν τους όρους για τα δάνειά τους στην Ελλάδα, γεγονός που μείωσε σημαντικά την καθαρή παρούσα αξία αυτών των δανείων.
Αυτό, μαζί με τις ευνοϊκές συνθήκες δανεισμού του ESM και του EFSF, οδήγησε σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων για την Ελλάδα.
Εκτιμούμε ότι αυτές οι εξοικονομήσεις ανέρχονται σε 10 δισ. ευρώ ετησίως, ή σχεδόν 6% του μεγέθους της ελληνικής οικονομίας.
Πρόκειται για πολύ σημαντική εξοικονόμηση για τον ελληνικό προϋπολογισμό και αντιπροσωπεύει την αλληλεγγύη άλλων χωρών της ζώνης του ευρώ με την Ελλάδα.
Ωστόσο, οι υπουργοί οικονομικών της ζώνης του ευρώ υποσχέθηκαν στην Ελλάδα περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους τον Μάιο του 2016, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αν χρειαζόταν.
Ο ESM έχει ήδη εφαρμόσει το πρώτο σύνολο μέτρων. Αυτά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα θα μειώσουν το λόγο χρέους της χώρας προς το ΑΕΠ κατά περίπου 25 εκατοστιαίες μονάδες έως το 2060 και ο λόγος των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών με το ΑΕΠ κατά περίπου έξι ποσοστιαίες μονάδες.
Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή εάν η Ελλάδα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που έχει υποσχεθεί και, όπως είπα, εάν υπάρχει ακόμη ανάγκη.
Πραγματοποιούνται τώρα συζητήσεις σχετικά με το πώς θα φαίνεται αυτή η δέσμη μέτρων και είμαι βέβαιος ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup την επόμενη εβδομάδα.
Παράλληλα με τις μεταρρυθμίσεις, η ανάπτυξη είναι ουσιαστική.
Επομένως, η στρατηγική ανάπτυξης της χώρας σας είναι πολύ ευπρόσδεκτη.
Η Ελλάδα έχει ουσιαστικά υπερέβη τους στόχους της για τα μεγάλα δημοσιονομικά πλεονάσματα που απαιτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος.
Αυτό δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο, ο οποίος πρέπει να χρησιμοποιηθεί με σύνεση για να στηρίξει την ανάπτυξη της οικονομίας.
Επιτρέψτε μου να πω τελικά μερικά λόγια για τις συνθήκες μετά το πρόγραμμα.
Δεν μπορώ να τονίσω πόσο σημαντικό είναι για μια χώρα να τηρήσει μια πολιτική μεταρρύθμισης της οικονομίας - επίσης όταν δεν εξαρτάται πλέον από τα μετρητά ESM.
Οι μεταρρυθμίσεις μπορεί να είναι οδυνηρές αρχικά.
Απαιτούνται όμως να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και να οδηγήσουν τη χώρα και τον πληθυσμό της σε υγιή κατάσταση, με καλή ανάπτυξη και αύξηση της απασχόλησης.
Θα ήταν κοντόφθαλμο να μην επιμείνουμε σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις μετά το πρόγραμμα.
Το σημαντικότερο ζήτημα είναι να διασφαλίσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό ότι η Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει την πρόσβαση στην αγορά μετά την έξοδο από το πρόγραμμα.
Αυτό δεν είναι μόνο σημαντικό για την Ελλάδα, αλλά και για τον ESM, ως τον μεγαλύτερο πιστωτή της χώρας.
Όπως κάθε άλλη χώρα, η Ελλάδα θα υπόκειται σε τακτική παρακολούθηση σε αυτό που αποκαλούμε «Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης».
Όμως, καθώς η Ελλάδα απαιτεί ουσιαστικά περισσότερη ελάφρυνση του χρέους από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ζώνης του ευρώ, η εποπτεία μετά το πρόγραμμα θα είναι αυστηρότερη και πιο ολοκληρωμένη.
Κυρίες και κύριοι, επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω. Είμαστε εδώ για να γιορτάσουμε την 90η επέτειό σας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα μέλη σας υποστήριξαν την ελληνική οικονομία παρέχοντας πίστωση - έναν ρόλο που παίζουν οι τράπεζες σε όλες τις υγιείς οικονομίες.
Η Ελλάδα εργάστηκε σκληρά για να γίνει μια υγιής οικονομία ξανά και να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών σε βιώσιμη βάση.
Έχω μιλήσει για κάποια καλά πρόσφατα νέα σχετικά με αυτό το ζήτημα.
Η Ελλάδα έχει γίνει αξιόπιστος συνεργάτης στο τρίτο πρόγραμμα.
Ιδιαίτερα κατά τους τελευταίους μήνες, παρατηρήσαμε επιτάχυνση της εφαρμογής του προγράμματος.
Η Ελλάδα δεν είναι εντελώς έξω από το δάσος ακόμα.
Υπάρχουν ακόμη ορισμένα θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους επόμενους μήνες.
Αλλά είμαι αρκετά ελπίζω ότι όταν συναντηθούμε για την επέτειο της επετείου της ΕΕΤ, μπορούμε να κοιτάξουμε πίσω όχι μόνο σε μια άλλη επιτυχημένη δεκαετία για τον οργανισμό σας.
Αλλά και σε μια πρώτη επιτυχημένη δεκαετία για την ελληνική οικονομία μετά την κρίση.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών