«Η προτεινόμενη από τους Ρεπουμπλικάνους φορολογική μεταρρύθμιση μπορεί να διαλύσει την αμερικανική οικονομία», υποστηρίζει ο νομπελίστας οικονομολόγος
Σφοδρή επίθεση ενάντια στον Αμερικανό πρόεδρο, Donald Trump αλλά και στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, εξαπολύει ο Joseph Stiglitz, μέσω άρθρου του το οποίο δημοσιεύεται στο Project Syndicate και φέρει τον ιδιαίτερα χαρακτηριστικό τίτλο «Déjà Voodoo».
Ο Stiglitz δεν διστάζει να χαρακτηρίσει ως πλουτοκράτες τα μέλη της αμερικανικής κυβέρνησης, ενώ εκτιμά ότι οι προτάσεις Trump για τη φορολογική μεταρρύθμιση αποτελούν το μεγαλύτερο δώρο που θα μπορούσε να κάνει κάποιος στους υπέρ-πλούσιους (ultra-rich) και στις επιχειρήσεις.
Η επίθεση, όμως, του γνωστού οικονομολόγου και κατόχου του Νόμπελ Οικονομίας, δεν σταματά εδώ, καθώς στο άρθρο του παραθέτει σειρά επιχειρημάτων τα οποία μπορούν να στηρίξουν τη θέση του για τη φορολογική μεταρρύθμιση Trump.
«Έχοντας αποτύχει να «αποσύρει και να αντικαταστήσει» το 2010 Affordable Care Act (Obamacare), η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ, Donald Trump και η ρεπουμπλικανική πλειοψηφία στο κογκρέσο πέρασαν, τώρα, στη φορολογική μεταρρύθμιση.
Μετά από οκτώ μήνες που βρίσκεται στην εξουσία, η κυβέρνηση κατόρθωσε να προσφέρει μόνο ορισμένες βασικές γραμμές του τι έχει στο μυαλό της.
Αλλά αυτά που ξέρουμε είναι αρκετά για να μας κάνουν να ανησυχούμε.
Η φορολογική πολιτική θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τις αξίες μίας χώρας και να αντιμετωπίζει τα προβλήματά της.
Και σήμερα οι ΗΠΑ –και μεγάλο μέρος της υφηλίου- αντιμετωπίζει τέσσερα βασικά προβλήματα: διεύρυνση της εισοδηματικής ανισότητας, αύξησης της εργασιακής αβεβαιότητας, κλιματική αλλαγή και αναιμική αύξηση της παραγωγικότητας.
Επιπρόσθετα η Αμερική αντιμετωπίζει την ανάγκη να οικοδομήσει εκ νέου τις πεπαλαιωμένες υποδομές της και να ενισχύσει τη πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευσή της, οι οποίες υπολειτουργούν.
Αλλά ο Trump και οι Ρεπουμπλικάνοι απαντούν σε αυτές τις προκλήσεις με ένα φορολογικό νομοσχέδιο το οποίο προσφέρει το μεγαλύτερο μέρος των ωφελειών όχι στη μεσαία τάξη –μεγάλο μέρος της οποίας στην πραγματικότητα θα κληθεί να πληρώσει περισσότερους φόρους- αλλά στους εκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους Αμερικανούς.
Η εφαρμογή της φορολογικής μεταρρύθμισης των Ρεπουμπλικάνων θα καταστήσει ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα την ανισότητα.
Επιχειρήσεις και εταιρείες θα είναι μεταξύ αυτών που θα ωφεληθούν τα μέγιστα, κάτι το οποίο δικαιολογείται από το επιχείρημα ότι με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί ώθηση στην οικονομία.
Όμως οι Ρεπουμπλικάνοι, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, θα πρέπει να κατανοούν ότι αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι τα κίνητρα: θα ήταν καλύτερο να υπάρξει μείωση των φόρων για τις εταιρείες που επενδύουν στην Αμερική και δημιουργούν θέσεις εργασίας και να αυξήσεις τους φόρους για αυτές που δεν το πράττουν.
Άλλωστε οι μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις δεν έχουν πρόβλημα ρευστότητας.
Διαθέτουν ρευστότητα αρκετών τρισ. δολαρίων.
Και η έλλειψη επενδύσεων δεν οφείλεται στο γεγονός ότι τα κέρδη τους –είτε προ φόρων, είτε μετά φόρων- είναι χαμηλά.
Τα μετά φόρων κέρδη ως ποσοστό επί του ΑΕΠ έχουν τριπλασιαστεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών.
Όντως, καθώς οι αυξανόμενες επενδύσεις κατά κύριο λόγω χρηματοδοτούνται μέσω νέου χρέους και το γεγονός ότι η πληρωμή τόκων είναι αφορολόγητη, η μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις μειώνει και το κόστος των κεφαλαίων και τις αποδόσεις των επενδύσεων.
Όμως οι προτεινόμενες από τους Ρεπουμπλικάνους ρυθμίσεις σε καμία περίπτωση δεν διασφαλίζουν ότι θα υπάρξει αύξηση είτε των επενδύσεων είτε της απασχόλησης.
Οι Ρεπουμπλικάνοι ονειρεύονται, ακόμη, ένα «εδαφικό» (territorial) φορολογικό σύστημα, όπου οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα φορολογούνται μόνο για τα έσοδα που έχουν εντός των ΗΠΑ.
Αυτό, όμως, το μόνο που θα έχει ως αποτέλεσμα είναι να υπάρξει μείωση των φορολογικών εσόδων και ταυτόχρονα θα ενθαρρύνει τις αμερικανικές επιχειρήσεις να μεταφέρουν την παραγωγή τους σε περιοχές με χαμηλότερους φόρους.
Το καλύτερο θα ήταν να εφαρμοστεί ένας βασικός φορολογικός συντελεστής για κάθε επιχείρηση που δραστηριοποιείται στις ΗΠΑ.
Οι αμερικανικές πολιτείες και οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για το εκπαιδευτικό σύστημα και μεγάλο μέρος του συστήματος υγείας και πρόνοιας των ΗΠΑ.
Η φορολόγηση ανά πολιτεία είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να εισάγεις ένα σύστημα που θα ισχύει ανά περιοχή: οι πολιτείες στις οποίες δεν υπάρχει φόρος εισοδήματος στηρίζονται (σ.σ.: για τα έσοδά τους) σε επιθετικούς φόρους πωλήσεων, κάτι το οποίο βαραίνει περισσότερο τους φτωχούς και τους εργαζόμενους.
Ως εκ τούτου ίσως να μην αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η κυβέρνηση Trump, η οποία είναι γεμάτη από πλουτοκράτες που αδιαφορούν για την ανισότητα, θέλει να καταργήσει διατάξεις βάσει των οποίων σε έναν φορολογούμενο υπάρχει αφαίρεση των φόρων που πληρώνει σε πολιτειακό επίπεδο από τη συνολική φορολογία που του επιβάλει το ομοσπονδιακό κράτος.
Για να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ θα πρέπει να υπάρξει αύξηση των εσόδων και όχι μείωση.
Η βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης, για παράδειγμα είναι αποτέλεσμα της τεχνολογικής καινοτομίας, η οποία με τη σειρά της βασίζεται στην έρευνα.
Σήμερα η στήριξη από το κράτος στην έρευνα, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, παραμένει στα επίπεδα ανάλογα με αυτά που ήταν πριν από 60 χρόνια.
Ως υποψήφιος πρόεδρος ο Trump κατηγορούσε την αύξηση του χρέους των ΗΠΑ, ενώ τώρα προτείνει μειώσεις φόρων που θα προσθέσουν αρκετά τρισ. δολάρια στο χρέος και μάλιστα σε διάστημα 10 ετών.
Δεν θα είναι μόνο 1,5 τρισ. δολάρια όπως υποστηρίζουν οι Ρεπουμπλικάνοι.
Τελικά το βασικό μάθημα από το «voodoo» του Ronald Reagan παραμένει: οι μειώσεις φόρων (όπως αυτές που προτείνει η κυβέρνηση) δεν οδηγούν σε ταχύτερη ανάπτυξη, αλλά σε χαμηλότερα έσοδα.
Και αυτό είναι το θέμα την τρέχουσα περίοδο, όπου η ανεργία είναι λίγο υψηλότερη από το 4%.
Εάν υπάρξει μία σημαντική αύξηση στη ζήτηση θα υπάρξει και αύξηση των επιτοκίων.
Το «οικονομικό μείγμα» θα απομακρυνθεί από τις επενδύσεις και η ήδη αναιμική ανάπτυξη θα υποχωρήσει.
Με ένα διαφορετικό πλαίσιο θα υπήρχε αύξηση των εσόδων και στήριξη της ανάπτυξης.
Όμως περιλαμβάνει πραγματική μεταρρύθμιση στον τρόπο φορολόγησης των επιχειρήσεων και εξαφάνιση των τρικ που χρησιμοποιούν ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου προκειμένου να πληρώνουν λιγότερους φόρους και σε ορισμένες περιπτώσεις χαμηλότερους από το 5% των κερδών τους.
Με αυτόν τον τρόπο διαθέτουν ένα άδικο πλεονέκτημα έναντι των μικρών, τοπικών επιχειρήσεων.
Θα πρότεινε την καθιέρωση ενός μίνιμουμ φορολογικού συντελεστή και θα εξαφάνιζε την ειδική μεταχείριση που υπάρχει για τα κεφαλαιακά κέρδη και τα μερίσματα και θα ανάγκαζε τους πολύ πλούσιους να πληρώσουν το ίδιο % μερίδιο επί των εισοδημάτων τους που πληρώνουν οι άλλοι πολίτες.
Θα εισήγαγε έναν φόρο για τον άνθρακα, ώστε να στηρίξει τη μετάβαση σε μία πράσινη οικονομία.
Η φορολογική πολιτική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να φτιάξει μία οικονομία.
Εκτός από την ύπαρξη φορολογικών ωφελειών για όσους επενδύουν, ασχολούνται με την έρευνα ή δημιουργούν θέσεις εργασίας θα έπρεπε να επιβάλλεται και μεγαλύτερο φόρος στην ακίνητη περιουσία και οι δαπάνες να στραφούν προκειμένου να ενισχυθεί τόσο η παραγωγικότητα όσο και το βιοτικό επίπεδο.
Μία κυβέρνηση πλουτοκρατών –οι περισσότεροι εκ των οποίων πλούτισαν από τα ενοίκια και όχι γιατί είχαν παραγωγικές επιχειρήσεις- είναι φυσιολογικό να θέλει να προσφέρει δώρα στον εαυτό της.
Όμως η προτεινόμενη από τους Ρεπουμπλικάνους φορολογική μεταρρύθμιση το μεγαλύτερο δώρο το κάνει στις επιχειρήσεις και στους υπερβολικά πλούσιους.
Αποφεύγει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και θα οδηγήσει σε νέα έκρηξη του χρέους.
Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερες επενδύσεις, πάγωμα της ενίσχυσης της παραγωγικότητας και έκρηξη της ανισότητας.
Για να αντιστραφούν τα παραπάνω θα χρειαστούν δεκαετίες.
Ο Trump αναρριχήθηκε στην εξουσία υποσχόμενος ότι θα «καθαρίσει τη βρώμα» της Ουάσιγκτον.
Όμως η «βρώμα» έγινε βαθύτερη και μεγαλύτερη.
Η προτεινόμενη από τους Ρεπουμπλικάνους φορολογική μεταρρύθμιση μπορεί να διαλύσει την αμερικανική οικονομία».
www.bankingnews.gr
Ο Stiglitz δεν διστάζει να χαρακτηρίσει ως πλουτοκράτες τα μέλη της αμερικανικής κυβέρνησης, ενώ εκτιμά ότι οι προτάσεις Trump για τη φορολογική μεταρρύθμιση αποτελούν το μεγαλύτερο δώρο που θα μπορούσε να κάνει κάποιος στους υπέρ-πλούσιους (ultra-rich) και στις επιχειρήσεις.
Η επίθεση, όμως, του γνωστού οικονομολόγου και κατόχου του Νόμπελ Οικονομίας, δεν σταματά εδώ, καθώς στο άρθρο του παραθέτει σειρά επιχειρημάτων τα οποία μπορούν να στηρίξουν τη θέση του για τη φορολογική μεταρρύθμιση Trump.
«Έχοντας αποτύχει να «αποσύρει και να αντικαταστήσει» το 2010 Affordable Care Act (Obamacare), η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ, Donald Trump και η ρεπουμπλικανική πλειοψηφία στο κογκρέσο πέρασαν, τώρα, στη φορολογική μεταρρύθμιση.
Μετά από οκτώ μήνες που βρίσκεται στην εξουσία, η κυβέρνηση κατόρθωσε να προσφέρει μόνο ορισμένες βασικές γραμμές του τι έχει στο μυαλό της.
Αλλά αυτά που ξέρουμε είναι αρκετά για να μας κάνουν να ανησυχούμε.
Η φορολογική πολιτική θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τις αξίες μίας χώρας και να αντιμετωπίζει τα προβλήματά της.
Και σήμερα οι ΗΠΑ –και μεγάλο μέρος της υφηλίου- αντιμετωπίζει τέσσερα βασικά προβλήματα: διεύρυνση της εισοδηματικής ανισότητας, αύξησης της εργασιακής αβεβαιότητας, κλιματική αλλαγή και αναιμική αύξηση της παραγωγικότητας.
Επιπρόσθετα η Αμερική αντιμετωπίζει την ανάγκη να οικοδομήσει εκ νέου τις πεπαλαιωμένες υποδομές της και να ενισχύσει τη πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευσή της, οι οποίες υπολειτουργούν.
Αλλά ο Trump και οι Ρεπουμπλικάνοι απαντούν σε αυτές τις προκλήσεις με ένα φορολογικό νομοσχέδιο το οποίο προσφέρει το μεγαλύτερο μέρος των ωφελειών όχι στη μεσαία τάξη –μεγάλο μέρος της οποίας στην πραγματικότητα θα κληθεί να πληρώσει περισσότερους φόρους- αλλά στους εκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους Αμερικανούς.
Η εφαρμογή της φορολογικής μεταρρύθμισης των Ρεπουμπλικάνων θα καταστήσει ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα την ανισότητα.
Επιχειρήσεις και εταιρείες θα είναι μεταξύ αυτών που θα ωφεληθούν τα μέγιστα, κάτι το οποίο δικαιολογείται από το επιχείρημα ότι με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί ώθηση στην οικονομία.
Όμως οι Ρεπουμπλικάνοι, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, θα πρέπει να κατανοούν ότι αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι τα κίνητρα: θα ήταν καλύτερο να υπάρξει μείωση των φόρων για τις εταιρείες που επενδύουν στην Αμερική και δημιουργούν θέσεις εργασίας και να αυξήσεις τους φόρους για αυτές που δεν το πράττουν.
Άλλωστε οι μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις δεν έχουν πρόβλημα ρευστότητας.
Διαθέτουν ρευστότητα αρκετών τρισ. δολαρίων.
Και η έλλειψη επενδύσεων δεν οφείλεται στο γεγονός ότι τα κέρδη τους –είτε προ φόρων, είτε μετά φόρων- είναι χαμηλά.
Τα μετά φόρων κέρδη ως ποσοστό επί του ΑΕΠ έχουν τριπλασιαστεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών.
Όντως, καθώς οι αυξανόμενες επενδύσεις κατά κύριο λόγω χρηματοδοτούνται μέσω νέου χρέους και το γεγονός ότι η πληρωμή τόκων είναι αφορολόγητη, η μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις μειώνει και το κόστος των κεφαλαίων και τις αποδόσεις των επενδύσεων.
Όμως οι προτεινόμενες από τους Ρεπουμπλικάνους ρυθμίσεις σε καμία περίπτωση δεν διασφαλίζουν ότι θα υπάρξει αύξηση είτε των επενδύσεων είτε της απασχόλησης.
Οι Ρεπουμπλικάνοι ονειρεύονται, ακόμη, ένα «εδαφικό» (territorial) φορολογικό σύστημα, όπου οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα φορολογούνται μόνο για τα έσοδα που έχουν εντός των ΗΠΑ.
Αυτό, όμως, το μόνο που θα έχει ως αποτέλεσμα είναι να υπάρξει μείωση των φορολογικών εσόδων και ταυτόχρονα θα ενθαρρύνει τις αμερικανικές επιχειρήσεις να μεταφέρουν την παραγωγή τους σε περιοχές με χαμηλότερους φόρους.
Το καλύτερο θα ήταν να εφαρμοστεί ένας βασικός φορολογικός συντελεστής για κάθε επιχείρηση που δραστηριοποιείται στις ΗΠΑ.
Οι αμερικανικές πολιτείες και οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για το εκπαιδευτικό σύστημα και μεγάλο μέρος του συστήματος υγείας και πρόνοιας των ΗΠΑ.
Η φορολόγηση ανά πολιτεία είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να εισάγεις ένα σύστημα που θα ισχύει ανά περιοχή: οι πολιτείες στις οποίες δεν υπάρχει φόρος εισοδήματος στηρίζονται (σ.σ.: για τα έσοδά τους) σε επιθετικούς φόρους πωλήσεων, κάτι το οποίο βαραίνει περισσότερο τους φτωχούς και τους εργαζόμενους.
Ως εκ τούτου ίσως να μην αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η κυβέρνηση Trump, η οποία είναι γεμάτη από πλουτοκράτες που αδιαφορούν για την ανισότητα, θέλει να καταργήσει διατάξεις βάσει των οποίων σε έναν φορολογούμενο υπάρχει αφαίρεση των φόρων που πληρώνει σε πολιτειακό επίπεδο από τη συνολική φορολογία που του επιβάλει το ομοσπονδιακό κράτος.
Για να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ θα πρέπει να υπάρξει αύξηση των εσόδων και όχι μείωση.
Η βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης, για παράδειγμα είναι αποτέλεσμα της τεχνολογικής καινοτομίας, η οποία με τη σειρά της βασίζεται στην έρευνα.
Σήμερα η στήριξη από το κράτος στην έρευνα, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, παραμένει στα επίπεδα ανάλογα με αυτά που ήταν πριν από 60 χρόνια.
Ως υποψήφιος πρόεδρος ο Trump κατηγορούσε την αύξηση του χρέους των ΗΠΑ, ενώ τώρα προτείνει μειώσεις φόρων που θα προσθέσουν αρκετά τρισ. δολάρια στο χρέος και μάλιστα σε διάστημα 10 ετών.
Δεν θα είναι μόνο 1,5 τρισ. δολάρια όπως υποστηρίζουν οι Ρεπουμπλικάνοι.
Τελικά το βασικό μάθημα από το «voodoo» του Ronald Reagan παραμένει: οι μειώσεις φόρων (όπως αυτές που προτείνει η κυβέρνηση) δεν οδηγούν σε ταχύτερη ανάπτυξη, αλλά σε χαμηλότερα έσοδα.
Και αυτό είναι το θέμα την τρέχουσα περίοδο, όπου η ανεργία είναι λίγο υψηλότερη από το 4%.
Εάν υπάρξει μία σημαντική αύξηση στη ζήτηση θα υπάρξει και αύξηση των επιτοκίων.
Το «οικονομικό μείγμα» θα απομακρυνθεί από τις επενδύσεις και η ήδη αναιμική ανάπτυξη θα υποχωρήσει.
Με ένα διαφορετικό πλαίσιο θα υπήρχε αύξηση των εσόδων και στήριξη της ανάπτυξης.
Όμως περιλαμβάνει πραγματική μεταρρύθμιση στον τρόπο φορολόγησης των επιχειρήσεων και εξαφάνιση των τρικ που χρησιμοποιούν ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου προκειμένου να πληρώνουν λιγότερους φόρους και σε ορισμένες περιπτώσεις χαμηλότερους από το 5% των κερδών τους.
Με αυτόν τον τρόπο διαθέτουν ένα άδικο πλεονέκτημα έναντι των μικρών, τοπικών επιχειρήσεων.
Θα πρότεινε την καθιέρωση ενός μίνιμουμ φορολογικού συντελεστή και θα εξαφάνιζε την ειδική μεταχείριση που υπάρχει για τα κεφαλαιακά κέρδη και τα μερίσματα και θα ανάγκαζε τους πολύ πλούσιους να πληρώσουν το ίδιο % μερίδιο επί των εισοδημάτων τους που πληρώνουν οι άλλοι πολίτες.
Θα εισήγαγε έναν φόρο για τον άνθρακα, ώστε να στηρίξει τη μετάβαση σε μία πράσινη οικονομία.
Η φορολογική πολιτική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να φτιάξει μία οικονομία.
Εκτός από την ύπαρξη φορολογικών ωφελειών για όσους επενδύουν, ασχολούνται με την έρευνα ή δημιουργούν θέσεις εργασίας θα έπρεπε να επιβάλλεται και μεγαλύτερο φόρος στην ακίνητη περιουσία και οι δαπάνες να στραφούν προκειμένου να ενισχυθεί τόσο η παραγωγικότητα όσο και το βιοτικό επίπεδο.
Μία κυβέρνηση πλουτοκρατών –οι περισσότεροι εκ των οποίων πλούτισαν από τα ενοίκια και όχι γιατί είχαν παραγωγικές επιχειρήσεις- είναι φυσιολογικό να θέλει να προσφέρει δώρα στον εαυτό της.
Όμως η προτεινόμενη από τους Ρεπουμπλικάνους φορολογική μεταρρύθμιση το μεγαλύτερο δώρο το κάνει στις επιχειρήσεις και στους υπερβολικά πλούσιους.
Αποφεύγει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και θα οδηγήσει σε νέα έκρηξη του χρέους.
Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερες επενδύσεις, πάγωμα της ενίσχυσης της παραγωγικότητας και έκρηξη της ανισότητας.
Για να αντιστραφούν τα παραπάνω θα χρειαστούν δεκαετίες.
Ο Trump αναρριχήθηκε στην εξουσία υποσχόμενος ότι θα «καθαρίσει τη βρώμα» της Ουάσιγκτον.
Όμως η «βρώμα» έγινε βαθύτερη και μεγαλύτερη.
Η προτεινόμενη από τους Ρεπουμπλικάνους φορολογική μεταρρύθμιση μπορεί να διαλύσει την αμερικανική οικονομία».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών