Παρά τα καλά νέα διεθνώς, η νίκη σε αυτό το στάδιο (ακόμη και με μια δεκαετία καθυστέρηση) φαίνεται πρόωρη.....
Η Ελλάδα η πιο κακοποιημένη χώρα της ΕΕ βγήκε στις αγορές και κατάφερε να συγκεντρώσει κεφάλαια.
Υπάρχει μια αντίληψη ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε recovery αλλά αυτή η προσέγγιση χρήζει προσοχής αναφέρει η Carmen Reinhart καθηγήτρια του International Financial System at Harvard University's Kennedy School of Government.
Η άποψη των οικονομολόγων αρχές του 2017 ήταν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ξεπεράσουν τους ανταγωνιστές της με όρους ανάπτυξης.
Η αναμενόμενη αύξησης του ΑΕΠ στις ΗΠΑ θα οδηγήσει στη δέσμη οικονομικών κινήτρων που περιγράφηκαν στην προεκλογική εκστρατεία του Προέδρου Donald Trump.
Αλλά οι πιο αξιοσημείωτες θετικές οικονομικές ειδήσεις του 2017 μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών προέρχονται από την Ευρώπη.
Την περασμένη εβδομάδα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε ανοδικά τις προβλέψεις ανάπτυξης για την ευρωζώνη και ειδικά τις Big Four: Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ομπστφελντ, χαρακτήρισε τις πρόσφατες εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία ως μια «σταθερή ανάκαμψη».
Η ανάπτυξη αναμένεται επίσης να συνεχιστεί στις προηγμένες οικονομίες της Ασίας, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας.
Η Ισλανδία, όπου η χρηματοπιστωτική κρίση χρονολογείται από το 2007, μετά την άρση των capital controls αντιμετωπίζει νέο κύμα εισροών κεφαλαίων, με αποτέλεσμα να ανησυχεί για πιθανή υπερθέρμανση.
Πριν από μερικές ημέρες, η Ελλάδα, η πιο κακοποιημένη από τις χώρες της κρίσης στην Ευρώπη, κατάφερε να εκμεταλλευτεί τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές για πρώτη φορά εδώ και χρόνια.
Με απόδοση 4,625%, τα ομόλογα της Ελλάδας αγοράστηκαν με σχετικό ενθουσιασμό από θεσμικούς επενδυτές.
Έλληνες και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι χαιρέτισαν την πώληση ομολόγων ως ορόσημο για μια χώρα που είχε χάσει την πρόσβαση στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές από το 2010.
Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, Αλέξης Τσίπρας, δήλωσε ότι το χρέος είναι ένα σημάδι ότι η χώρα του βρίσκεται στο δρόμο για οριστικό τέλος της παρατεταμένης κρίσης.
Στις ΗΠΑ, η συνεχιζόμενη έξοδος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας FED από την εξαιρετικά εύκολη νομισματική πολιτική μετά την κρίση δημιουργεί την αίσθηση μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά και των πολιτικών ότι το παγκόσμιο σύστημα επανέρχεται στην κανονικότητα.
Αλλά είναι έτσι;
Οι πρόσφατες θετικές εξελίξεις στις προηγμένες χώρες, οι οποίες ήταν στο επίκεντρο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, σημαίνουν ότι οι βίαιες συνέπειες αυτής της κρίσης τελείωσαν τελικά;
Παρά τα καλά νέα, η νίκη σε αυτό το στάδιο (ακόμη και με μια δεκαετία καθυστέρηση) φαίνεται πρόωρη.....
Η ανάκαμψη δεν είναι η ίδια με την ανάλυση.
Μπορεί να είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε ότι σε άλλες παρατεταμένες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένης της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του 1930, η οικονομική ανάκαμψη χωρίς την επίλυση των θεμελιωδών προβλημάτων της υπερβολικής μόχλευσης και των αδύναμων τραπεζών αποδείχθηκε συνήθως ρηχή και δύσκολη.
Κατά τη διάρκεια της «χαμένης δεκαετίας» της χριστιανικής κρίσης στη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980, η Βραζιλία και το Μεξικό είχαν μια σημαντική και ελπιδοφόρα ανάκαμψη της ανάπτυξης το 1984-1985 - πριν από σοβαρά προβλήματα στον τραπεζικό τομέα.
Η κληρονομιά μετά την κρίση τελικά ανατράπηκε μόνο μερικά χρόνια αργότερα με την αποκατάσταση της διατηρησιμότητας των δημόσιων οικονομικών, των διαγραφών χρεών στο πλαίσιο του λεγόμενου σχεδίου Brady και μιας ποικιλίας εγχώριων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Από την τραπεζική κρίση του 1992, η Ιαπωνία έχει πραγματοποιήσει πολλές λανθασμένες εκκινήσεις.
Υπήρξαν κάποιες αναλαμπές το 1995-1996 και πάλι το 2000 και το 2010.
Αλλά έτειναν να υποχωρήσουν από την αποτυχία να αντιμετωπίσουν τα κακά χρέη (τα λεγόμενα zombie loans), καθώς και την αύξηση του δημόσιου χρέους.
Η ευρωζώνη μετά την οικονομική κρίση το 2008-2009 εμφάνισε κάποια οικονομική δυναμική.
Σε αντίθεση με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια στις αρχές του 2011, γεγονός που συνέβαλε σε μια βαθύτερη κρίση.
Ως εκ τούτου, η ιστορία διδάσκει προσοχή προτού καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η τρέχουσα ανάκαμψη είναι βιώσιμη.
Πολλά από τα οικονομικά προβλήματα που δημιουργούνται ή επιδεινώνονται από την κρίση παραμένουν ανεπίλυτα.
Όλες οι προηγμένες οικονομίες (σε διαφορετικό βαθμό) έχουν σημαντικά χρέη παλαιού τύπου (δημόσια και ιδιωτικά) από τις υπερβολές που οδήγησαν στη χρηματοπιστωτική κρίση, καθώς και από την παρατεταμένη επίδραση της κρίσης στην πραγματική οικονομία.
Τα χαμηλά επιτόκια έχουν μειώσει το βάρος αυτών των χρεών (στην πραγματικότητα τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια είναι φόρος στους κατόχους ομολόγων), αλλά τα επιτόκια σταδιακά θα αυξηθούν.
Η πολιτική πόλωση στις Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι κοντά στα ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Η απόσυρση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση - και η μεσοπρόθεσμη επίπτωση του Brexit στη βρετανική οικονομία - είναι μια άλλη πηγή κινδύνου που δεν έχει ακόμη αντιμετωπιστεί.
Ο τρόπος με τον οποίο η Ιαπωνία θα επιλύσει το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος της δεν έχει ακόμη καθοριστεί.
Ο πληθωρισμός θα είναι πιθανότατα μέρος αυτού του γρίφου καθώς είναι απίθανο ο γηράσκων πληθυσμός να αποδεχθεί αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσής του.
Στην Ευρώπη, το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξακολουθεί να λειτουργεί ανασταλτικά στην οικονομική ανάπτυξη, παρεμποδίζοντας τη δημιουργία νέων δανείων. Επιπλέον, τα κακά αυτά περιουσιακά στοιχεία αποτελούν σημαντική υποχρέωση για ορισμένες κυβερνήσεις.
Το Target 2, το σύστημα μεγάλων διακανονισμών σε ευρώ σε πραγματικό χρόνο, αναδείχθηκε ως ο μηχανισμός της ευρωζώνης για τη χρηματοδότηση των ισοζυγίων πληρωμών, με αποτέλεσμα η ροή κεφαλαίων να φεύγει από τη νότια Ευρώπη προς την Γερμανία.
Για την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, το δημόσιο χρέος πρέπει πλέον να περιλαμβάνει και τα έντονα αυξανόμενα χρέη των κεντρικών τραπεζών του target 2.
Ίσως το βασικό μάθημα είναι ότι δικαιολογείται ακόμα μεγαλύτερη προσοχή για να αποφασιστεί εάν είναι κατάλληλος ο καιρός για "ομαλοποίηση" της νομισματικής πολιτικής.
Ακόμα και στα καλύτερα σενάρια ανάκαμψης, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής θα ήταν λάθος να μην στηρίξουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούνται για τον μετριασμό των ασφαλίστρων κινδύνου CDS.
www.bankingnews.gr
Υπάρχει μια αντίληψη ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε recovery αλλά αυτή η προσέγγιση χρήζει προσοχής αναφέρει η Carmen Reinhart καθηγήτρια του International Financial System at Harvard University's Kennedy School of Government.
Η άποψη των οικονομολόγων αρχές του 2017 ήταν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ξεπεράσουν τους ανταγωνιστές της με όρους ανάπτυξης.
Η αναμενόμενη αύξησης του ΑΕΠ στις ΗΠΑ θα οδηγήσει στη δέσμη οικονομικών κινήτρων που περιγράφηκαν στην προεκλογική εκστρατεία του Προέδρου Donald Trump.
Αλλά οι πιο αξιοσημείωτες θετικές οικονομικές ειδήσεις του 2017 μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών προέρχονται από την Ευρώπη.
Την περασμένη εβδομάδα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε ανοδικά τις προβλέψεις ανάπτυξης για την ευρωζώνη και ειδικά τις Big Four: Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ομπστφελντ, χαρακτήρισε τις πρόσφατες εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία ως μια «σταθερή ανάκαμψη».
Η ανάπτυξη αναμένεται επίσης να συνεχιστεί στις προηγμένες οικονομίες της Ασίας, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας.
Η Ισλανδία, όπου η χρηματοπιστωτική κρίση χρονολογείται από το 2007, μετά την άρση των capital controls αντιμετωπίζει νέο κύμα εισροών κεφαλαίων, με αποτέλεσμα να ανησυχεί για πιθανή υπερθέρμανση.
Πριν από μερικές ημέρες, η Ελλάδα, η πιο κακοποιημένη από τις χώρες της κρίσης στην Ευρώπη, κατάφερε να εκμεταλλευτεί τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές για πρώτη φορά εδώ και χρόνια.
Με απόδοση 4,625%, τα ομόλογα της Ελλάδας αγοράστηκαν με σχετικό ενθουσιασμό από θεσμικούς επενδυτές.
Έλληνες και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι χαιρέτισαν την πώληση ομολόγων ως ορόσημο για μια χώρα που είχε χάσει την πρόσβαση στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές από το 2010.
Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, Αλέξης Τσίπρας, δήλωσε ότι το χρέος είναι ένα σημάδι ότι η χώρα του βρίσκεται στο δρόμο για οριστικό τέλος της παρατεταμένης κρίσης.
Στις ΗΠΑ, η συνεχιζόμενη έξοδος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας FED από την εξαιρετικά εύκολη νομισματική πολιτική μετά την κρίση δημιουργεί την αίσθηση μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά και των πολιτικών ότι το παγκόσμιο σύστημα επανέρχεται στην κανονικότητα.
Αλλά είναι έτσι;
Οι πρόσφατες θετικές εξελίξεις στις προηγμένες χώρες, οι οποίες ήταν στο επίκεντρο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, σημαίνουν ότι οι βίαιες συνέπειες αυτής της κρίσης τελείωσαν τελικά;
Παρά τα καλά νέα, η νίκη σε αυτό το στάδιο (ακόμη και με μια δεκαετία καθυστέρηση) φαίνεται πρόωρη.....
Η ανάκαμψη δεν είναι η ίδια με την ανάλυση.
Μπορεί να είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε ότι σε άλλες παρατεταμένες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένης της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του 1930, η οικονομική ανάκαμψη χωρίς την επίλυση των θεμελιωδών προβλημάτων της υπερβολικής μόχλευσης και των αδύναμων τραπεζών αποδείχθηκε συνήθως ρηχή και δύσκολη.
Κατά τη διάρκεια της «χαμένης δεκαετίας» της χριστιανικής κρίσης στη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980, η Βραζιλία και το Μεξικό είχαν μια σημαντική και ελπιδοφόρα ανάκαμψη της ανάπτυξης το 1984-1985 - πριν από σοβαρά προβλήματα στον τραπεζικό τομέα.
Η κληρονομιά μετά την κρίση τελικά ανατράπηκε μόνο μερικά χρόνια αργότερα με την αποκατάσταση της διατηρησιμότητας των δημόσιων οικονομικών, των διαγραφών χρεών στο πλαίσιο του λεγόμενου σχεδίου Brady και μιας ποικιλίας εγχώριων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Από την τραπεζική κρίση του 1992, η Ιαπωνία έχει πραγματοποιήσει πολλές λανθασμένες εκκινήσεις.
Υπήρξαν κάποιες αναλαμπές το 1995-1996 και πάλι το 2000 και το 2010.
Αλλά έτειναν να υποχωρήσουν από την αποτυχία να αντιμετωπίσουν τα κακά χρέη (τα λεγόμενα zombie loans), καθώς και την αύξηση του δημόσιου χρέους.
Η ευρωζώνη μετά την οικονομική κρίση το 2008-2009 εμφάνισε κάποια οικονομική δυναμική.
Σε αντίθεση με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια στις αρχές του 2011, γεγονός που συνέβαλε σε μια βαθύτερη κρίση.
Ως εκ τούτου, η ιστορία διδάσκει προσοχή προτού καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η τρέχουσα ανάκαμψη είναι βιώσιμη.
Πολλά από τα οικονομικά προβλήματα που δημιουργούνται ή επιδεινώνονται από την κρίση παραμένουν ανεπίλυτα.
Όλες οι προηγμένες οικονομίες (σε διαφορετικό βαθμό) έχουν σημαντικά χρέη παλαιού τύπου (δημόσια και ιδιωτικά) από τις υπερβολές που οδήγησαν στη χρηματοπιστωτική κρίση, καθώς και από την παρατεταμένη επίδραση της κρίσης στην πραγματική οικονομία.
Τα χαμηλά επιτόκια έχουν μειώσει το βάρος αυτών των χρεών (στην πραγματικότητα τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια είναι φόρος στους κατόχους ομολόγων), αλλά τα επιτόκια σταδιακά θα αυξηθούν.
Η πολιτική πόλωση στις Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι κοντά στα ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Η απόσυρση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση - και η μεσοπρόθεσμη επίπτωση του Brexit στη βρετανική οικονομία - είναι μια άλλη πηγή κινδύνου που δεν έχει ακόμη αντιμετωπιστεί.
Ο τρόπος με τον οποίο η Ιαπωνία θα επιλύσει το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος της δεν έχει ακόμη καθοριστεί.
Ο πληθωρισμός θα είναι πιθανότατα μέρος αυτού του γρίφου καθώς είναι απίθανο ο γηράσκων πληθυσμός να αποδεχθεί αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσής του.
Στην Ευρώπη, το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξακολουθεί να λειτουργεί ανασταλτικά στην οικονομική ανάπτυξη, παρεμποδίζοντας τη δημιουργία νέων δανείων. Επιπλέον, τα κακά αυτά περιουσιακά στοιχεία αποτελούν σημαντική υποχρέωση για ορισμένες κυβερνήσεις.
Το Target 2, το σύστημα μεγάλων διακανονισμών σε ευρώ σε πραγματικό χρόνο, αναδείχθηκε ως ο μηχανισμός της ευρωζώνης για τη χρηματοδότηση των ισοζυγίων πληρωμών, με αποτέλεσμα η ροή κεφαλαίων να φεύγει από τη νότια Ευρώπη προς την Γερμανία.
Για την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, το δημόσιο χρέος πρέπει πλέον να περιλαμβάνει και τα έντονα αυξανόμενα χρέη των κεντρικών τραπεζών του target 2.
Ίσως το βασικό μάθημα είναι ότι δικαιολογείται ακόμα μεγαλύτερη προσοχή για να αποφασιστεί εάν είναι κατάλληλος ο καιρός για "ομαλοποίηση" της νομισματικής πολιτικής.
Ακόμα και στα καλύτερα σενάρια ανάκαμψης, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής θα ήταν λάθος να μην στηρίξουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούνται για τον μετριασμό των ασφαλίστρων κινδύνου CDS.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών