Τελευταία Νέα
Διεθνή

Foreign Affairs: Η διπλωματία των ΗΠΑ έχει... κατεδαφιστεί - Τα λάθη του Trump

tags :
Foreign Affairs: Η διπλωματία των ΗΠΑ έχει... κατεδαφιστεί - Τα λάθη του Trump
Το State Department έχει να υποστεί ένα τέτοιο καταστροφικό πλήγμα από τον Joe McCarthy
Στις τρεισήμισι δεκαετίες μου ως αξιωματούχος των ΗΠΑ, υπηρετώντας υπερηφάνως πέντε προέδρους και δέκα υπουργούς Εξωτερικών από αμφότερα τα κόμματα, δεν έχω δει ποτέ μια τόσο καταστρεπτική επίθεση στη διπλωματία, τόσο στο Υπουργείο Εξωτερικών όσο και στην διεθνή μας επιρροή, όσο αυτή που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η περιφρονητική κακομεταχείριση της Marie Yovanovitch – της πρέσβειρας στην Ουκρανία, η οποία απολύθηκε γιατί παρενέβη στο σχέδιο του προέδρου για να επιζητήσει ξένες παρεμβάσεις στις εκλογές στις ΗΠΑ- είναι μόνο το τελευταίο παράδειγμα του επικίνδυνου είδους της κακής διπλωματικής πρακτικής του προέδρου Donald Trump.
Είναι η δική του διπλωματία του ναρκισσισμού, που στρέφεται στην προώθηση ιδίων συμφερόντων εις βάρος των εθνικών συμφερόντων μας.
Η πρέσβειρα Yovanovitch δεν είναι ο πρώτος επαγγελματίας διπλωμάτης που βρέθηκε στο στόχαστρο στην ιστορία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος δημαγωγός που εκφοβίζει στελέχη καριέρας.
Και ο υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, δεν είναι ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών που είναι ετοιμόρροπος στο καθήκον του. Όμως, η ζημιά από αυτή την επίθεση -που προέρχεται από μέσα από την ίδια την εκτελεστική εξουσία, μετά από σχεδόν τρία χρόνια αδιάλειπτου διπλωματικού αυτο-σαμποτάζ και σε μια ιδιαίτερα εύθραυστη γεωπολιτική στιγμή- θα αποδειχθεί ακόμη πιο σοβαρή τόσο για τις διπλωματικές διεργασίες όσο και για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.

Ο νέος Μακαρθισμός

Σχεδόν 70 χρόνια πριν, στα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, ο γερουσιαστής Τζόζεφ Μακάρθυ διεξήγαγε μια άγρια εκστρατεία ενάντια στην «έλλειψη νομιμοφροσύνης» στο Υπουργείο Εξωτερικών.
Κομματικοί ερευνητές για κομμουνιστές, χωρίς δεσμεύσεις σχετικά με τις αποδείξεις ή την ηθική, εκδίωξαν 81 στελέχη του Υπουργείου κατά το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1950.
Μεταξύ αυτών ήταν ο John Paton Davies Jr., ένας ολοκληρωμένος γνώστης της Κίνας.
Η αμαρτία του ήταν ότι προέβλεψε την κομμουνιστική νίκη στον κινεζικό εμφύλιο πόλεμο.
Ο Davies υποβλήθηκε σε εννέα έρευνες ασφαλείας και νομιμοφροσύνης, από τις οποίες καμία δεν τεκμηρίωνε την παρανοϊκή κατηγορία ότι ήταν συμπαθών τους κομμουνιστές.
Παρ' όλα αυτά, σε μια στιγμή βαθιάς πολιτικής δειλίας, ο Υπουργός Εξωτερικών, John Foster Dulles, τον απέλυσε.
Η εκκαθάριση του Davies και των συναδέλφων του δεν ήταν μόνο λάθος, αλλά και ανόητη.
Η απώλεια τέτοιου είδους εξειδίκευσης τύφλωσε την αμερικανική διπλωματία σχετικά με την Κίνα για μια γενιά και είχε ως αποτέλεσμα ένα πάγωμα στο Υπουργείο και στο ηθικό του.
Ένας από τους πιο διακεκριμένους διπλωμάτες των Ηνωμένων Πολιτειών, ο George Kennan, επίσης ωθήθηκε προς την έξοδο από την Υπηρεσία Εξωτερικών κατά την διάρκεια εκείνης της εποχής.
Προσπάθησε να υπερασπιστεί τον Ντέιβις, ο οποίος είχε υπηρετήσει μαζί του στη Μόσχα και στο Προσωπικό Σχεδιασμού Πολιτικής (Policy Planning Staff), αλλά φέρνοντας ελάχιστο αποτέλεσμα.
Χρόνια αργότερα, ο Kennan έγραψε στα απομνημονεύματά του ότι η έφοδος του McCarthy και η αποτυχία του Υπουργείου να υπερασπιστεί τα στελέχη του ήταν το πιο «λυπηρό και απογοητευτικό» επεισόδιο της μακράς καριέρας του.
Το ότι ο επικεφαλής σύμβουλος του γερουσιαστή McCarthy, ο Roy Cohn, ήταν επίσης δικηγόρος και μέντορας του Donald Trump, είναι μια από τις θλιβερές ειρωνείες της ιστορίας.
Οι τακτικές καμένης γης του Trump, η περιστασιακή σχέση του με την αλήθεια, και η περιφρόνηση για όσους κάνουν καριέρα στην δημόσια υπηρεσία έχουν περισσότερο από μια περιστασιακή ομοιότητα με το σενάριο που έγραψε ο Cohn για τον McCarthy.
Και όταν ο Τραμπ κραύγασε για έναν «νέο Roy Cohn» ο οποίος να αντικαταστήσει το τεθνεώς πρωτότυπο, δύσκολα αποτέλεσε έκπληξη ότι εμφανίστηκε ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Rudy Giuliani -ή ότι βούτηξε στον βόρβορο του ουκρανικού σκανδάλου και κινητοποιήθηκε για την απομάκρυνση μιας πρέσβειρας σταδιοδρομίας, της οποίας η ακεραιότητα και η εμπειρογνωμοσύνη αποδείχθηκε ότι ήταν εμπόδιο.
Κάποιος μπορεί να φανταστεί ότι η ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών θα αντιμετώπιζε τον πρόεδρο υπερασπιζόμενη το προσωπικό της -πολλοί από το οποίο κάνουν σκληρές δουλειές σε δύσκολες θέσεις σε όλο τον κόσμο.
Αν ήταν μόνο αυτό.
Αντ' αυτού, οι σημερινοί ηγέτες δεν έδειξαν περισσότερα κότσια από όσο ο Dulles.
Ο υπουργός Πομπέο προφανώς εργάστηκε παρακάμπτοντας την πρεσβεία στο Κίεβο για να προωθήσει την ιδιωτική ατζέντα του προέδρου, επέτρεψε να κυκλοφορήσει στο Υπουργείο μια απατηλή έρευνα της αντιπολίτευσης για την Yovanovitch και σταύρωσε τα χέρια του καθώς ο Τραμπ συκοφαντούσε την Yovanovitch στην διαβόητη τηλεφωνική συνομιλία του με τον Ουκρανό πρόεδρο, Volodymyr Zelensky, και προειδοποιούσε απειλητικά ότι «Πρόκειται να περάσει μέσα από μερικά πράγματα».
Το φάντασμα του Roy Cohn κάπου χαμογελούσε.
Ακόμη και πριν από το χάος της Ουκρανίας, η διοίκηση του Trump διεξήγαγε έναν πόλεμο στην διπλωματία επί σχεδόν τρία χρόνια.
Ο Λευκός Οίκος προώθησε τακτικά ιστορικές περικοπές στις δαπάνες της διπλωματίας και της ανάπτυξης, οι οποίες είναι ήδη 19 φορές μικρότερες από τον προϋπολογισμό για την άμυνα.
Οι διπλωμάτες καριέρας παραγκωνίζονται, με μόνο μια από τις 28 θέσεις επιπέδου βοηθού υπουργού (assistant secretary) να καλύπτεται από ένα στέλεχος της Υπηρεσίας Εξωτερικών, και περισσότερες πρεσβείες να πηγαίνουν σε πολιτικά διορισμένα μέλη από αυτήν την διοίκηση από όσες σε οποιαδήποτε άλλη [διοίκηση] στην πρόσφατη ιστορία.
Το ένα πέμπτο των πρεσβειών παραμένουν κενές, συμπεριλαμβανομένων κρίσιμων πόστων.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι αιτήσεις για ένταξη στην Υπηρεσία Εξωτερικών έχουν μειωθεί δραματικά, ενώ λιγότεροι άνθρωποι πήγαν στις εισαγωγικές εξετάσεις το 2019 από όσοι σε πάνω από δύο δεκαετίες [εισαγωγικών εξετάσεων].
Ο ρυθμός παραιτήσεων από επαγγελματίες σταδιοδρομίας είναι καταθλιπτικός, η ολέθρια πρακτική αντιποίνων εναντίον μεμονωμένων αξιωματούχων απλώς επειδή εργάστηκαν σε αμφιλεγόμενα ζητήματα στην τελευταία διοίκηση είναι καταδικαστική, και η σιωπή από την ηγεσία του Υπουργείου είναι εκκωφαντική.

Ενάντια στα αμερικανικά συμφέροντα

Την περασμένη άνοιξη, έγραψα ένα δοκίμιο στο Foreign Affairs με τίτλο «Η χαμένη τέχνη της αμερικανικής διπλωματίας».
Το εννοούσα λιγότερο ως θρήνο από όσο μια υπενθύμιση της σημασίας της διπλωματίας.
Αισθάνομαι πολύ πιο απαισιόδοξος σήμερα.
Για να καθαριστούν τα θεσμικά συντρίμμια στο Υπουργείο Εξωτερικών θα χρειαστούν πολλά χρόνια.
Η ζημιά στην επιρροή και την φήμη μας μπορεί να αποδειχθεί ακόμη μεγαλύτερη και πιο δύσκολο να επιδιορθωθεί.
Οι πρακτικές συνέπειες δεν είναι δύσκολο να διακριθούν.
Εάν ένας πρεσβευτής των ΗΠΑ δεν μιλά εξ ονόματος του προέδρου και η πρεσβεία θεωρείται εχθρός του Λευκού Οίκου, τότε γιατί θα έπρεπε η τοπική κυβέρνηση να λάβει σοβαρά υπόψη της τα διπλωματικά μηνύματά της;
Γιατί να χρησιμοποιεί τα επίσημα κανάλια, αντί να μιλά απευθείας στον προσωπικό δικηγόρο του προέδρου και τους ιδιοτελείς εμπίστους του;
Εάν το κλειδί για το ξεκλείδωμα της βοήθειας είναι να χαϊδεύει την ματαιοδοξία του προέδρου, γιατί να αναλάβει την σκληρή δουλειά της οικονομικής ή πολιτικής μεταρρύθμισης, με όλους τους κινδύνους που συνεπάγεται;
Οι πράξεις του προέδρου στρεβλώνουν την διπλωματική πρακτική και αποκεφαλίζουν το αμερικανικό συμφέρον.
Λόγω αυτών, μια νέα ουκρανική διοίκηση είναι ακόμα πιο εκτεθειμένη στην διαφθορά και στην δημοκρατική οπισθοδρόμηση, και ακόμη πιο ευάλωτη σε ρωσική χειραγώγηση και επιθετικότητα.
Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, εκπαιδευμένος επαγγελματικά για την κατασκευή βλαπτικού υλικού για όλα τα είδη αντιπάλων, δεν θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει ένα πιο ανατρεπτικό έγγραφο από ό, τι η σύνοψη του τηλεφωνήματος Trump-Zelensky τον περασμένο Ιούλιο, η οποία έχει σπείρει πολιτική δυσλειτουργία τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στο Κίεβο.
Χρησιμοποιώντας το δημόσιο αξίωμά του για προσωπικό όφελος, ο Trump επιβεβαίωσε τη μακρόχρονη πεποίθηση του Πούτιν –την οποία μοιράζονται οι αυταρχικοί σε ολόκληρο τον κόσμο- ότι οι Αμερικανοί είναι εξίσου παρανοϊκοί και εγωκεντρικοί όπως κι εκείνοι, απλώς πιο υποκριτές σχετικά με αυτό.
Για τους δικτάτορες, ο Trump είναι το δώρο που συνεχίζει να προσφέρει, μια διαρκής διαφήμιση της Δυτικής ιδιοτέλειας.
Ως εκεί για την πεφωτισμένη ιδιοτέλεια.
Ως εκεί για την δύναμη του παραδείγματός μας.
Τόσο το χειρότερο για την αξιοπιστία μας.
Σκάβουμε μια βαθιά τρύπα για τον εαυτό μας σε έναν κόσμο που αλλάζει γρήγορα, γεμάτος με παίκτες που δεν θα μας περιμένουν να σταματήσουμε να σκάβουμε, και ένα τοπίο που δυσκολεύει γρήγορα ενάντια στα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Οι σύμμαχοί μας είναι σε σύγχυση.
Οι αντίπαλοί μας είναι γρήγοροι στο να επωφεληθούν. Τα θεσμικά όργανα και οι συμμαχίες που διαμορφώσαμε επί δεκαετίες ταλαντεύονται.
Η εμπιστοσύνη του αμερικανικού λαού στην εξουσία και τον σκοπό της πειθαρχημένης αμερικανικής ηγεσίας εξατμίζεται.

Το επείγον μίας ανανέωσης

Η παραμέληση καθήκοντος της διοίκησης Trump λαμβάνει χώρα σε μια εποχή κατά την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν ανάγκη να στηριχθούν περισσότερο, κι όχι λιγότερο, στην διπλωματία, για να προωθήσουν τα συμφέροντα και τις αξίες τους σε έναν όλο και πιο ανταγωνιστικό κόσμο.
Έκλεισα το δοκίμιό μου πριν από έξι μήνες με μια σε λογικά πλαίσια αισιόδοξη σημείωση.
Αναγνώρισα ότι ένα μακρύ και δύσκολο ταξίδι βρίσκεται μπροστά -ότι η αμερικανική διπλωματία θα χρειαζόταν πολύ περισσότερο χρόνο για να επιδιορθώσει, από όσος [χρόνος] χρειάστηκε για να χαλάσουν [τα πράγματα].
Υπογράμμισα όμως επίσης την ευκαιρία που έχουμε ενώπιόν μας, την οποία η κακή πρακτική της διοίκησης του Τραμπ έχει κάνει ιδιαιτέρως προφανή.
Το ταξίδι προς την ανανέωση θα είναι ακόμη δυσκολότερο τώρα, και ακόμη πιο επείγον.
Ο Joseph Welch, ο θρυλικός δικηγόρος στις ακροάσεις Army-McCarthy, έσκασε το μπαλόνι του Μακαρθισμού το 1954 όταν έθεσε την αξέχαστη ερώτησή του: «Δεν έχετε αίσθηση της ευπρέπειας, κύριε;
Τελικά, δεν σας έχει μείνει καμία αίσθηση ευπρέπειας;».
Το ερώτημα ήταν τότε ρητορικό, όπως συμβαίνει και σήμερα για τους μιμητές του McCarthy μέσα και γύρω από την διοίκηση του Trump.
Η αίσθησή τους για την ευπρέπεια είναι καλά κρυμμένη, η ιδιοτέλεια και η εκδικητικότητά τους σε πλήρη θέαση.
Αλλά η ευπρέπεια που καίει λαμπερά, και που μου δίνει κάποια παρατεταμένη πίστη ακόμα και σε αυτούς τους σκοτεινούς καιρούς για την αμερικανική διπλωματία, είναι αυτή που επέδειξαν οι αξιωματούχοι καριέρας όπως η Yovanovitch.
Η τιμή τους και η δέσμευσή τους χαρακτηρίζουν την επαγγελματική διπλωματία και την δημόσια υπηρεσία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Για όσο αυτές οι ιδιότητες παραμένουν άθικτες, όσο κι αν είναι κακοποιημένες στην εποχή του Τραμπ, εξακολουθεί να υπάρχει ελπίδα για ανανέωση της διπλωματίας.

William J. Burns (Πρόεδρος του Carnegie Endowment για την Διεθνή Ειρήνη Carnegie, πρώην Αναπληρωτής Υφυπουργός, και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο The Back Channel: A Memoir of American Diplomacy and the Case for Its Renewal)
www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης