Στόχος είναι να ενισχυθεί το τελικό ποσοστό συνταξιοδοτικής αναπλήρωσης από τη λειτουργία του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα του 2ου πυλώνα ασφάλισης.
Με εφτά προτάσεις για την ανάπτυξη του 2ου πυλώνα ασφάλισης (Επαγγελματικά Ταμεία) η Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης μπαίνει δυναμικά στον διάλογο που ανοίγει η κυβέρνηση για τον εξορθολογισμό του ασφαλιστικού συστήματος και την ενίσχυση των συντάξεων.
Στόχος της Ένωσης είναι να συμβάλει στη διάδοση και ανάπτυξη του θεσμού με βάση την υπάρχουσα εμπειρία λειτουργίας του θεσμού στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ώστε μέσα από μια διαδικασία διεύρυνσης της πληθυσμιακής συμμετοχής εργαζομένων και εργοδοτών στα επαγγελματικά ταμεία, να ενισχυθεί το τελικό ποσοστό συνταξιοδοτικής αναπλήρωσης από τη λειτουργία του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα του 2ου πυλώνα ασφάλισης.
Βασικά θέματα που χρήζουν θεσμικής αντιμετώπισης:
1. Διατήρηση της βασικής φιλοσοφίας του Ν.3029/2002 για τα επαγγελματικά ταμεία Διατήρηση: (α) της συμπληρωματικότητας του 2ου Πυλώνα Ασφάλισης και της μη υποκατάστασης του 1ου Πυλώνα Κοινωνικής Ασφάλισης, (β) της υλοποίησης της επαγγελματικής ασφάλισης μέσω μη κερδοσκοπικών Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης και επομένως της αναγνώρισης της προτεραιότητας των κοινωνικών εταίρων (εργοδοτών/εργαζομένων) στη σύσταση και διακυβέρνηση των Τ.Ε.Α. και της πλαισίωσής τους από εξειδικευμένους παρόχους για την επαγγελματική τους διαχείριση.
2. Ενιαία Εποπτεία: Η τρέχουσα ασκούμενη εποπτεία του 2ου πυλώνα ασφάλισης και δη των Τ.Ε.Α., δεν είναι ενιαία αλλά κατακερματισμένη. Επιπλέον, αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι οι αρμόδιες εποπτικές αρχές είναι υπο-στελεχωμένες.
Τούτων δοθέντων, παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στις διαδικασίες εγκρίσεων και τροποποιήσεων Καταστατικών, ελέγχου στοιχείων, εκδόσεων σχετικών πιστοποιητικών κλπ. των Τ.Ε.Α.
Για παράδειγμα, από την εμπειρία των μελών μας έχουμε καταγράψει ότι ο μέσος χρόνος αδειοδότησης ενός επαγγελματικού ταμείου που απαιτείται για τηνέγκριση του Καταστατικού του, μπορεί να διαρκέσει 8 έως 12 μήνες ή και σε ορισμένες περιπτώσεις να ξεπεράσει κατά πολύ ακόμα και το ένα (1) έτος.
3. Κατάργηση του ελάχιστου ορίου των 100 ατόμων : Για την υποβοήθηση του θεσμού κρίνεται αναγκαία η κατάργηση του ελαχίστου ορίου των 100 μελών που απαιτείται για την ίδρυση ενός Τ.Ε.Α. βάσει του Ν.3029/2002. Η Ελλάδα είναι ένα από τα ελάχιστα κράτη-μέλη της Ε.Ε. που εμπεριέχει στο θεσμικό της πλαίσιο για τον 2ο πυλώνα ασφάλισης τον περιοριστικό αυτόν όρο, ο οποίος επιπλέον δεν συνάδει με την φυσιογνωμία της δομής των ελληνικών επιχειρήσεων και περιορίζει την επαγγελματική ασφάλιση δυνητικά μόνο στις μεγάλες επιχειρήσεις.
Λαμβάνοντας όμως υπόψη τα στοιχεία της πρόσφατης μελέτης (2017) που πραγματοποίησαν ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και η εταιρεία συμβούλων EY ότι η ραχοκοκαλιά της Ελληνικής οικονομίας αποτελείται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (με 0-249 εργαζομένους) σε ποσοστό 99,9% του συνόλου των επιχειρήσεων και ότι το ποσοστό των πολύ μικρώνεπιχειρήσεων (με 0-9 εργαζομένους) είναι 96,9%, 3,9% υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (93%), η Ένωση θεωρεί αδήριτη την ανάγκη κατάργησης του ανωτέρω περιορισμού, ή άλλως, την εφαρμογή του στο επίπεδο πολύ-συμμετοχικών Ταμείων όπως διευκρινίζεται κατωτέρω.
4. “Πολύ-συμμετοχικότητα” Ταμείων: Η Ένωση προτείνει να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα σύστασης «πολύ-συμμετοχικών» ταμείων. Πρόκειται για δυνατότητα που ήδη αναγνωρίζεται από τη νέα κοινοτική οδηγία των επαγγελματικών ταμείων (ΕΕ 2016/2341) σύμφωνα με την οποία δεν τίθεται κανένας περιορισμός ως προς το εάν τα Τ.Ε.Α. μπορούν να λειτουργούν ένα ή περισσότερα καθεστώτα (schemes).
Με τον τρόπο αυτό θα υπάρχει για παράδειγμα, η δυνατότητα ίδρυσης: (α) μονο-εργοδοτικών Τ.Ε.Α., (β) πολύ-εργοδοτικών Τ.Ε.Α., τα οποία με τη σειρά τους θα κατηγοριοποιούνται σε αυτά που αφορούν εργαζόμενους σε ίδιο ή συνδεδεμένο όμιλο, σε ίδιο κλάδο (πολύ-κλαδικά), ή σε διαφορετικούς κλάδους ή επιχειρήσεις (συλλογικά Τ.Ε.Α.), έως και (γ) ατομικά Τ.Ε.Α., δεδομένου ότι ο περιορισμός των 100 μελών θα εφαρμόζεται στο επίπεδο του Τ.Ε.Α. και όχι στο συνταξιοδοτικό καθεστώς.
Παράλληλα, η Ένωση θεωρεί ιδιαιτέρως σημαντικό να δίνεται η δυνατότητα στο κάθε καθεστώς, εφόσον το επιθυμεί, της αυτοτέλειας των αποφάσεων του από δικό του εσωτερικό όργανο.
Επισημαίνεται ότι μέσω της αποκέντρωσης και διάχυσης της διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων της επαγγελματικής ασφάλισης σε κάθε επίπεδο (Τ.Ε.Α. και καθεστώτος), επιτυγχάνεται η μη συγκέντρωση δυσανάλογα υψηλών περιουσιακών στοιχείων σε λίγες οντότητες και αντιμετωπίζονται έτσι μερικοί από τους πλέον κομβικούς κινδύνους των επαγγελματικών ταμείων, δηλαδή οι κίνδυνοι της απάτης, των επαγγελματικών και διαχειριστικών παραπτωμάτων, της αθέμιτης επιρροής (ιδιαιτέρως σε μία «ρηχή» οικονομία όπως είναι η Ελληνική) και ο πολιτικός κίνδυνος της «υποχρεωτικής αφαίμαξης» των περιουσιακών στοιχείων του 2ου πυλώνα από το κράτος.
Μείωση κόστους λειτουργίας
i. Εκλογίκευση εξόδων εποπτείας. Ιδιαίτερα υψηλές κρίνονται οι υφιστάμενες χρεώσεις κανονιστικής συμμόρφωσης ιδιαιτέρως αν αναλογιστούμε ότι πρόκειται για μη κερδοσκοπικά ιδρύματα.
ii. Δεν χρειάζεται να αυξάνεται ούτε το κόστος του Τ.Ε.Α. αλλά ούτε και το εποπτικό για κλάδους με μηδενική ανάληψη κινδύνων (π.χ. κλάδοι εφάπαξ καθορισμένων εισφορών). Τα κόστη πρέπει να είναι ανάλογα των κινδύνων και της πολυπλοκότητας που αναλαμβάνονται.
Φορολογικό πλαίσιο
i. Νομοθετική πρόβλεψη για ευνοϊκή φορολογική αντιμετώπιση της μεταφοράς αποθεμάτων από ομοειδείς δραστηριότητες. Για παράδειγμα, δυνατότητα μεταφοράς ενεργητικού από ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα ασφαλιστικής εταιρίας σε Τ.Ε.Α. (και αντίστροφα) χωρίς φορολογική επιβάρυνση.
ii. Απαλλαγή από Φ.Π.Α. των αναγκαίων από τη νομοθεσία διαχειριστικών λειτουργιών των Τ.Ε.Α. (λογιστήριο, μηχανογράφηση, αναλογισμός, διαχείριση κινδύνων, επενδυτικές υπηρεσίες κόκ.), δεδομένου του μη κερδοσκοπικού τους χαρακτήρα και της υποχρέωσης αυστηρής κανονιστικής συμμόρφωσης για την εκπλήρωση του σκοπού τους.
iii. Επίσημη αποσαφήνιση ότι το εισόδημα των Τ.Ε.Α. από επενδύσεις δεν αποτελεί αντικείμενο φόρου, δεδομένου ότι αποτελεί έσοδο αποκλειστικά κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού των Τ.Ε.Α. με βάση την αρχή της κεφαλαιοποίησης, όπως αυτή ρητώς επιβάλλεται από τη νομοθεσία.
Κίνητρα επενδύσεων
Η Ένωση προτείνει να θεσμοθετηθούν ειδικά κίνητρα επενδύσεων ώστε τα περιουσιακά στοιχεία που συγκεντρώνονται και διαχειρίζονται οι φορείς του 2ου Πυλώνα να κατευθύνονται σε παραγωγικές και υψηλής προστιθέμενης αξίας επενδύσεις προς όφελος της μακροχρόνιας ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας, με στόχο την επίτευξη της διαγενεακής ισορροπίας. Η εξυπηρέτηση του στόχου αυτού εξάλλου, διατυπώνεται ρητώς στο σώμα της νέας κοινοτικής οδηγίας των επαγγελματικών ταμείων (ΕΕ 2016/2341).
Αντώνης Βασιλόπουλος
antonpaper@yahoo.com
www.bankingnews.gr
Στόχος της Ένωσης είναι να συμβάλει στη διάδοση και ανάπτυξη του θεσμού με βάση την υπάρχουσα εμπειρία λειτουργίας του θεσμού στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ώστε μέσα από μια διαδικασία διεύρυνσης της πληθυσμιακής συμμετοχής εργαζομένων και εργοδοτών στα επαγγελματικά ταμεία, να ενισχυθεί το τελικό ποσοστό συνταξιοδοτικής αναπλήρωσης από τη λειτουργία του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα του 2ου πυλώνα ασφάλισης.
Βασικά θέματα που χρήζουν θεσμικής αντιμετώπισης:
1. Διατήρηση της βασικής φιλοσοφίας του Ν.3029/2002 για τα επαγγελματικά ταμεία Διατήρηση: (α) της συμπληρωματικότητας του 2ου Πυλώνα Ασφάλισης και της μη υποκατάστασης του 1ου Πυλώνα Κοινωνικής Ασφάλισης, (β) της υλοποίησης της επαγγελματικής ασφάλισης μέσω μη κερδοσκοπικών Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης και επομένως της αναγνώρισης της προτεραιότητας των κοινωνικών εταίρων (εργοδοτών/εργαζομένων) στη σύσταση και διακυβέρνηση των Τ.Ε.Α. και της πλαισίωσής τους από εξειδικευμένους παρόχους για την επαγγελματική τους διαχείριση.
2. Ενιαία Εποπτεία: Η τρέχουσα ασκούμενη εποπτεία του 2ου πυλώνα ασφάλισης και δη των Τ.Ε.Α., δεν είναι ενιαία αλλά κατακερματισμένη. Επιπλέον, αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι οι αρμόδιες εποπτικές αρχές είναι υπο-στελεχωμένες.
Τούτων δοθέντων, παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στις διαδικασίες εγκρίσεων και τροποποιήσεων Καταστατικών, ελέγχου στοιχείων, εκδόσεων σχετικών πιστοποιητικών κλπ. των Τ.Ε.Α.
Για παράδειγμα, από την εμπειρία των μελών μας έχουμε καταγράψει ότι ο μέσος χρόνος αδειοδότησης ενός επαγγελματικού ταμείου που απαιτείται για τηνέγκριση του Καταστατικού του, μπορεί να διαρκέσει 8 έως 12 μήνες ή και σε ορισμένες περιπτώσεις να ξεπεράσει κατά πολύ ακόμα και το ένα (1) έτος.
3. Κατάργηση του ελάχιστου ορίου των 100 ατόμων : Για την υποβοήθηση του θεσμού κρίνεται αναγκαία η κατάργηση του ελαχίστου ορίου των 100 μελών που απαιτείται για την ίδρυση ενός Τ.Ε.Α. βάσει του Ν.3029/2002. Η Ελλάδα είναι ένα από τα ελάχιστα κράτη-μέλη της Ε.Ε. που εμπεριέχει στο θεσμικό της πλαίσιο για τον 2ο πυλώνα ασφάλισης τον περιοριστικό αυτόν όρο, ο οποίος επιπλέον δεν συνάδει με την φυσιογνωμία της δομής των ελληνικών επιχειρήσεων και περιορίζει την επαγγελματική ασφάλιση δυνητικά μόνο στις μεγάλες επιχειρήσεις.
Λαμβάνοντας όμως υπόψη τα στοιχεία της πρόσφατης μελέτης (2017) που πραγματοποίησαν ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και η εταιρεία συμβούλων EY ότι η ραχοκοκαλιά της Ελληνικής οικονομίας αποτελείται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (με 0-249 εργαζομένους) σε ποσοστό 99,9% του συνόλου των επιχειρήσεων και ότι το ποσοστό των πολύ μικρώνεπιχειρήσεων (με 0-9 εργαζομένους) είναι 96,9%, 3,9% υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (93%), η Ένωση θεωρεί αδήριτη την ανάγκη κατάργησης του ανωτέρω περιορισμού, ή άλλως, την εφαρμογή του στο επίπεδο πολύ-συμμετοχικών Ταμείων όπως διευκρινίζεται κατωτέρω.
4. “Πολύ-συμμετοχικότητα” Ταμείων: Η Ένωση προτείνει να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα σύστασης «πολύ-συμμετοχικών» ταμείων. Πρόκειται για δυνατότητα που ήδη αναγνωρίζεται από τη νέα κοινοτική οδηγία των επαγγελματικών ταμείων (ΕΕ 2016/2341) σύμφωνα με την οποία δεν τίθεται κανένας περιορισμός ως προς το εάν τα Τ.Ε.Α. μπορούν να λειτουργούν ένα ή περισσότερα καθεστώτα (schemes).
Με τον τρόπο αυτό θα υπάρχει για παράδειγμα, η δυνατότητα ίδρυσης: (α) μονο-εργοδοτικών Τ.Ε.Α., (β) πολύ-εργοδοτικών Τ.Ε.Α., τα οποία με τη σειρά τους θα κατηγοριοποιούνται σε αυτά που αφορούν εργαζόμενους σε ίδιο ή συνδεδεμένο όμιλο, σε ίδιο κλάδο (πολύ-κλαδικά), ή σε διαφορετικούς κλάδους ή επιχειρήσεις (συλλογικά Τ.Ε.Α.), έως και (γ) ατομικά Τ.Ε.Α., δεδομένου ότι ο περιορισμός των 100 μελών θα εφαρμόζεται στο επίπεδο του Τ.Ε.Α. και όχι στο συνταξιοδοτικό καθεστώς.
Παράλληλα, η Ένωση θεωρεί ιδιαιτέρως σημαντικό να δίνεται η δυνατότητα στο κάθε καθεστώς, εφόσον το επιθυμεί, της αυτοτέλειας των αποφάσεων του από δικό του εσωτερικό όργανο.
Επισημαίνεται ότι μέσω της αποκέντρωσης και διάχυσης της διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων της επαγγελματικής ασφάλισης σε κάθε επίπεδο (Τ.Ε.Α. και καθεστώτος), επιτυγχάνεται η μη συγκέντρωση δυσανάλογα υψηλών περιουσιακών στοιχείων σε λίγες οντότητες και αντιμετωπίζονται έτσι μερικοί από τους πλέον κομβικούς κινδύνους των επαγγελματικών ταμείων, δηλαδή οι κίνδυνοι της απάτης, των επαγγελματικών και διαχειριστικών παραπτωμάτων, της αθέμιτης επιρροής (ιδιαιτέρως σε μία «ρηχή» οικονομία όπως είναι η Ελληνική) και ο πολιτικός κίνδυνος της «υποχρεωτικής αφαίμαξης» των περιουσιακών στοιχείων του 2ου πυλώνα από το κράτος.
Μείωση κόστους λειτουργίας
i. Εκλογίκευση εξόδων εποπτείας. Ιδιαίτερα υψηλές κρίνονται οι υφιστάμενες χρεώσεις κανονιστικής συμμόρφωσης ιδιαιτέρως αν αναλογιστούμε ότι πρόκειται για μη κερδοσκοπικά ιδρύματα.
ii. Δεν χρειάζεται να αυξάνεται ούτε το κόστος του Τ.Ε.Α. αλλά ούτε και το εποπτικό για κλάδους με μηδενική ανάληψη κινδύνων (π.χ. κλάδοι εφάπαξ καθορισμένων εισφορών). Τα κόστη πρέπει να είναι ανάλογα των κινδύνων και της πολυπλοκότητας που αναλαμβάνονται.
Φορολογικό πλαίσιο
i. Νομοθετική πρόβλεψη για ευνοϊκή φορολογική αντιμετώπιση της μεταφοράς αποθεμάτων από ομοειδείς δραστηριότητες. Για παράδειγμα, δυνατότητα μεταφοράς ενεργητικού από ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα ασφαλιστικής εταιρίας σε Τ.Ε.Α. (και αντίστροφα) χωρίς φορολογική επιβάρυνση.
ii. Απαλλαγή από Φ.Π.Α. των αναγκαίων από τη νομοθεσία διαχειριστικών λειτουργιών των Τ.Ε.Α. (λογιστήριο, μηχανογράφηση, αναλογισμός, διαχείριση κινδύνων, επενδυτικές υπηρεσίες κόκ.), δεδομένου του μη κερδοσκοπικού τους χαρακτήρα και της υποχρέωσης αυστηρής κανονιστικής συμμόρφωσης για την εκπλήρωση του σκοπού τους.
iii. Επίσημη αποσαφήνιση ότι το εισόδημα των Τ.Ε.Α. από επενδύσεις δεν αποτελεί αντικείμενο φόρου, δεδομένου ότι αποτελεί έσοδο αποκλειστικά κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού των Τ.Ε.Α. με βάση την αρχή της κεφαλαιοποίησης, όπως αυτή ρητώς επιβάλλεται από τη νομοθεσία.
Κίνητρα επενδύσεων
Η Ένωση προτείνει να θεσμοθετηθούν ειδικά κίνητρα επενδύσεων ώστε τα περιουσιακά στοιχεία που συγκεντρώνονται και διαχειρίζονται οι φορείς του 2ου Πυλώνα να κατευθύνονται σε παραγωγικές και υψηλής προστιθέμενης αξίας επενδύσεις προς όφελος της μακροχρόνιας ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας, με στόχο την επίτευξη της διαγενεακής ισορροπίας. Η εξυπηρέτηση του στόχου αυτού εξάλλου, διατυπώνεται ρητώς στο σώμα της νέας κοινοτικής οδηγίας των επαγγελματικών ταμείων (ΕΕ 2016/2341).
Αντώνης Βασιλόπουλος
antonpaper@yahoo.com
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών