γράφει : Μαρία Παπαδάτου
Ωστόσο αυτό που πραγματικά θα κρίνει την έκβαση της «μάχης», είναι η αντίδραση των αγορών
Ούτε βήμα πίσω δεν προτίθεται να κάνει η ιταλική κυβέρνηση στην κόντρα της με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον προϋπολογισμό του 2019, εν όψει των ευρωεκλογών του Μαΐου 2019.
Η κόντρα της Ρώμης με τις Βρυξέλλες οδεύει προς ραγδαία κλιμάκωση, μετά την απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης να διατηρήσει αμετάβλητους τους στόχους για το έλλειμμα και την ανάπτυξη.
Πλέον αποτελεί μονόδρομο για την Κομισιόν η ενεργοποίηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος σε βάρος της Ιταλίας, την οποία ουσιαστικά προανήγγειλε ο αντιπρόεδρος της ΕΕ, Valdis Dombrovskis.
Στις 21 Νοεμβρίου η Κομισιόν θα προχωρήσει στο πρώτο βήμα, ενεργοποιώντας τις διαδικασίες, με «όχημα» την αποτυχία της Ιταλίας να μειώσει το δημόσιο χρέος.
Μάλιστα, αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε την Παρασκευή στο Reuters ότι η Κομισιόν θα εκδώσει την έκθεση της, προκειμένου να εκκινήσεις τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
Ο πρωθυπουργός Conte θα επιχειρήσει να συναντηθεί με τον πρόεδρο της Κομισιόν εντός της ερχόμενης εβδομάδας, σε μια προσπάθεια να αποτραπεί η ενεργοποίηση των κυρώσεων, ωστόσο το περιθώριο ελιγμών από την ΕΕ είναι περιορισμένο, καθώς πρέπει να στείλει ένα σαφές και ισχυρό μήνυμα ότι δεν θα γίνει ανεκτή η παραβίαση των δημοσιονομικών κανόνων.
Σε πολιτικό επίπεδο, οι αντιπρόεδροι της ιταλικής κυβέρνησης Matteo Salvini και Luigi Di Maio λειτουργούν με γνώμονα τις ευρωεκλογές του 2019.
Αμφότεροι έχουν ως στόχο να εκμεταλλευτούν το ανοδικό ρεύμα του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, ως εκ τούτου θεωρείται βέβαιο ότι θα τραβήξουν στα άκρη το σκοινί της αντιπαράθεσης με το «ιερατείο» των Βρυξελλών.
Καταλύτης η αντίδραση των αγορών
Ωστόσο αυτό που πραγματικά θα κρίνει την έκβαση της «μάχης», είναι η αντίδραση των αγορών.
Μολονότι οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ και της Ευρωζώνης εμφανίζονται καθησυχαστικοί, χαρακτηρίζοντας περιορισμένη τη μετάδοση της ιταλικής κρίσης, στην πραγματικότητα κανείς δεν επιθυμεί μια ραγδαία κλιμάκωση.
Προς το παρόν, τα ιταλικά ομόλογα αντιδρούν με ψυχραιμία, με την απόδοση του 10ετούς στο 3,46%.
Το 10ετές στην Πορτογαλία διαμορφώνεται στο 1,968%, ενώ το ισπανικό 10ετές στο 1,643%.
Προς το παρόν μόνο η Ελλάδα καταγράφει σημαντική επιδείνωση, με το 10ετές στο 4,58%.
Το ιταλικό spread κινείται πέριξ των 300 μονάδων βάσης, με τις 400 μονάδες βάσης να αποτελούν την «κόκκινη γραμμή».
Ωστόσο, τα δεδομένα θα αλλάξουν άρδην μόλις η Κομισιόν ενεργοποιήσει τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και κλιμακωθεί η ένταση μεταξύ των δύο πλευρών.
Η αναιμική ανάπτυξη δεν βοηθά την ιταλική κυβέρνηση, ενώ καταλυτική εξέλιξη αποτελεί και ο τερματισμός του προγράμματος αγοράς ομολόγων (QE) από την ΕΚΤ τον Δεκέμβριο.
Ο διοικητής της ΕΚΤ Mario Draghi εμμένει στη θέση περί τερματισμού του QE, παρά τις πληροφορίες που αναφέρουν ότι η ΕΚΤ ενδέχεται να επανεξετάσει τη στάση της σε περίπτωση επιδείνωσης της ιταλικής κρίσης.
Την ίδια ώρα, η Ευρωζώνη εξετάζει ευκολότερους τρόπους πρόσβασης των κρατών-μελών στο ταμείο στον ESM, προκειμένου να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο κλιμάκωσης της ιταλικής κρίσης.
Όπως αποκάλυψε ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Peter Praet, η Ευρωζώνη συζητά το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει τον ESM για να αποφευχθεί η επέκταση της ιταλικής κρίσης σε άλλες χώρες με υψηλό χρέος.
«Υπάρχει μια συζήτηση, που είναι σε πολιτικό επίπεδο, σχετικά με τα προληπτικά μέτρα που θα μπορούσαμε να λάβουμε εάν υπάρξουν συνέπειες σε άλλες χώρες» δήλωσε ο ίδιος και διευκρίνισε ότι τα μέτρα αυτά δεν αφορούν τις κεντρικές τράπεζες.
Όπως είπε, τα μέτρα αυτά δεν σχετίζονται με την κεντρική τράπεζα αλλά με τον ESM και τις χώρες που είναι ευάλωτες στις εξωτερικές εξελίξεις.
Εν τω μεταξύ, αξιωματούχος του ESM αποκάλυψε ότι οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης έχουν συζητήσει τους όρους πρόσβασης σε προληπτικές πιστωτικές γραμμές από τον ESM ώστε τα εργαλεία να γίνουν πιο αποτελεσματικά.
Όπως εξηγεί το Reuters, εξετάζεται κατά πόσον θα μπορούσε να διευκολυνθεί η πρόσβαση στις δύο προληπτικές γραμμές πίστωσης του ESM,
Η προληπτική γραμμή πίστωσης (PCCL) συνοδεύεται από λιγότερους όρους και προϋποθέτει βιώσιμο δημόσιο χρέος αλλά και εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων.
Η ενισχυμένη γραμμή πίστωσης (ECCL) προβλέπει τη λήψη διορθωτικών δημοσιονομικών μέτρων, αλλά παράλληλα προσφέρει πρόσβαση και στο πρόγραμμα ΟΜΤ της ΕΚΤ για την αγορά κρατικών ομολόγων.
Commerzbank: Γιατί οι Ευρωπαίοι πρέπει να αφήσουν τις αγορές να επιτεθούν στην Ιταλία
Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του επικεφαλής οικονομολόγου της Commerzbank, Jorg Krämer, ο οποίος υποστηρίζει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα πρέπει να αφήσουν τις αγορές να επιτεθούν στην Ιταλία και ως εκ τούτου να «βάλουν μυαλό» στους «λαϊκιστές ηγέτες της».
Σε άρθρο του στην Handelsblatt ο Krämer υποστηρίζει ότι Κομισιόν και ΕΚΤ δεν πρέπει να υποχωρήσουν και ταυτόχρονα οφείλουν να ενισχύσουν τις πιέσεις τους προς τη Ρώμη, ούτως ώστε να ευθυγραμμιστεί με τους κανόνες της Ευρωζώνης.
Προσθέτει ακόμη ότι αν και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ ολοκληρώνεται τον Δεκέμβριο του 2018, θα παραμείνει ενεργό το πρόγραμμα ΟΜΤ, μέσω του οποίου μπορεί να συνεχίσει τις αγορές κρατικών ομολόγων.
Βέβαια για να γίνει αγορά ιταλικών κρατικών ομολόγων μέσω του ΟΜΤ, θα πρέπει η χώρα να έχει, ήδη, ζητήσει μία προληπτική γραμμή στήριξης από τον ESM.
Σε περίπτωση που οι οίκοι αξιολόγησης προχωρήσουν σε νέες υποβαθμίσεις της ιταλικής οικονομίας, τότε η «βαθμολογία» θα υποχωρήσει στο επίπεδο «junk» και ως εκ τούτου η ΕΚΤ δεν θα μπορεί να δέχεται ιταλικά κρατικά ομόλογα ως ενέχυρο προκειμένου να δανείζει τις ιταλικές τράπεζες.
Επομένως το ιταλικό τραπεζικό σύστημα θα αρχίσει να έχει ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα.
Η συνεχής πίεση από τις αγορές ομολόγων θα αναγκάσει, πάντα κατά τον οικονομολόγο της Commerzbank, την ιταλική κυβέρνηση να υπαναχωρήσει, όπως ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση της Ελλάδας το 2015, όταν οι τράπεζες ξέμειναν από μετρητά και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας υποχρεώθηκε σε στροφή 180 μοιρών.
Γιατί δεν θα «σκάσει» η Ιταλία
Ωστόσο, το ενδεχόμενο να οδηγηθεί η Ιταλία στην κατάρρευση, είναι μάλλον απίθανο, δεδομένης της συστημικής της σημασίας για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία.
Η Ιταλία διαθέτει χρέος ύψους 2,44 τρισ. ευρώ χρέος και ΑΕΠ 1,78 τρισ. ευρώ, με τη σχέση χρέους προς ΑΕΠ να διαμορφώνεται στο 131%.
Αποτελεί την δεύτερη χειρότερη επίδοση μετά την Ελλάδα.
Η Ιταλία γνωρίζει τη δύναμη της και «κρατάει» την Ευρώπη λόγω της έκθεσης των ευρωπαϊκών και άλλων διεθνών τραπεζών στα ιταλικά ομόλογα.
Η «Αχίλλειος πτέρνα» της Ιταλίας είναι ότι το 2019 πρέπει να αναχρηματοδοτήσει 200 δισ. χρέους, κρατικού και ιδιωτικού.
Το 32,5% του ιταλικού χρέους το κατέχουν ξένες τράπεζες και ξένοι επενδυτές, ήτοι
790 δισ. ευρώ.
Κάτοχος του ιταλικού χρέους δεν είναι μόνο οι ιδιώτες, αλλά και η ΕΚΤ μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, η οποία κατέχει το 17% του ιταλικού χρέους, ήτοι 380 δισ. ευρώ.
Μαρία Παπαδάτου
www.bankingnews.gr
Η κόντρα της Ρώμης με τις Βρυξέλλες οδεύει προς ραγδαία κλιμάκωση, μετά την απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης να διατηρήσει αμετάβλητους τους στόχους για το έλλειμμα και την ανάπτυξη.
Πλέον αποτελεί μονόδρομο για την Κομισιόν η ενεργοποίηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος σε βάρος της Ιταλίας, την οποία ουσιαστικά προανήγγειλε ο αντιπρόεδρος της ΕΕ, Valdis Dombrovskis.
Στις 21 Νοεμβρίου η Κομισιόν θα προχωρήσει στο πρώτο βήμα, ενεργοποιώντας τις διαδικασίες, με «όχημα» την αποτυχία της Ιταλίας να μειώσει το δημόσιο χρέος.
Μάλιστα, αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε την Παρασκευή στο Reuters ότι η Κομισιόν θα εκδώσει την έκθεση της, προκειμένου να εκκινήσεις τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
Ο πρωθυπουργός Conte θα επιχειρήσει να συναντηθεί με τον πρόεδρο της Κομισιόν εντός της ερχόμενης εβδομάδας, σε μια προσπάθεια να αποτραπεί η ενεργοποίηση των κυρώσεων, ωστόσο το περιθώριο ελιγμών από την ΕΕ είναι περιορισμένο, καθώς πρέπει να στείλει ένα σαφές και ισχυρό μήνυμα ότι δεν θα γίνει ανεκτή η παραβίαση των δημοσιονομικών κανόνων.
Σε πολιτικό επίπεδο, οι αντιπρόεδροι της ιταλικής κυβέρνησης Matteo Salvini και Luigi Di Maio λειτουργούν με γνώμονα τις ευρωεκλογές του 2019.
Αμφότεροι έχουν ως στόχο να εκμεταλλευτούν το ανοδικό ρεύμα του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, ως εκ τούτου θεωρείται βέβαιο ότι θα τραβήξουν στα άκρη το σκοινί της αντιπαράθεσης με το «ιερατείο» των Βρυξελλών.
Καταλύτης η αντίδραση των αγορών
Ωστόσο αυτό που πραγματικά θα κρίνει την έκβαση της «μάχης», είναι η αντίδραση των αγορών.
Μολονότι οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ και της Ευρωζώνης εμφανίζονται καθησυχαστικοί, χαρακτηρίζοντας περιορισμένη τη μετάδοση της ιταλικής κρίσης, στην πραγματικότητα κανείς δεν επιθυμεί μια ραγδαία κλιμάκωση.
Προς το παρόν, τα ιταλικά ομόλογα αντιδρούν με ψυχραιμία, με την απόδοση του 10ετούς στο 3,46%.
Το 10ετές στην Πορτογαλία διαμορφώνεται στο 1,968%, ενώ το ισπανικό 10ετές στο 1,643%.
Προς το παρόν μόνο η Ελλάδα καταγράφει σημαντική επιδείνωση, με το 10ετές στο 4,58%.
Το ιταλικό spread κινείται πέριξ των 300 μονάδων βάσης, με τις 400 μονάδες βάσης να αποτελούν την «κόκκινη γραμμή».
Ωστόσο, τα δεδομένα θα αλλάξουν άρδην μόλις η Κομισιόν ενεργοποιήσει τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και κλιμακωθεί η ένταση μεταξύ των δύο πλευρών.
Η αναιμική ανάπτυξη δεν βοηθά την ιταλική κυβέρνηση, ενώ καταλυτική εξέλιξη αποτελεί και ο τερματισμός του προγράμματος αγοράς ομολόγων (QE) από την ΕΚΤ τον Δεκέμβριο.
Ο διοικητής της ΕΚΤ Mario Draghi εμμένει στη θέση περί τερματισμού του QE, παρά τις πληροφορίες που αναφέρουν ότι η ΕΚΤ ενδέχεται να επανεξετάσει τη στάση της σε περίπτωση επιδείνωσης της ιταλικής κρίσης.
Την ίδια ώρα, η Ευρωζώνη εξετάζει ευκολότερους τρόπους πρόσβασης των κρατών-μελών στο ταμείο στον ESM, προκειμένου να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο κλιμάκωσης της ιταλικής κρίσης.
Όπως αποκάλυψε ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Peter Praet, η Ευρωζώνη συζητά το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει τον ESM για να αποφευχθεί η επέκταση της ιταλικής κρίσης σε άλλες χώρες με υψηλό χρέος.
«Υπάρχει μια συζήτηση, που είναι σε πολιτικό επίπεδο, σχετικά με τα προληπτικά μέτρα που θα μπορούσαμε να λάβουμε εάν υπάρξουν συνέπειες σε άλλες χώρες» δήλωσε ο ίδιος και διευκρίνισε ότι τα μέτρα αυτά δεν αφορούν τις κεντρικές τράπεζες.
Όπως είπε, τα μέτρα αυτά δεν σχετίζονται με την κεντρική τράπεζα αλλά με τον ESM και τις χώρες που είναι ευάλωτες στις εξωτερικές εξελίξεις.
Εν τω μεταξύ, αξιωματούχος του ESM αποκάλυψε ότι οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης έχουν συζητήσει τους όρους πρόσβασης σε προληπτικές πιστωτικές γραμμές από τον ESM ώστε τα εργαλεία να γίνουν πιο αποτελεσματικά.
Όπως εξηγεί το Reuters, εξετάζεται κατά πόσον θα μπορούσε να διευκολυνθεί η πρόσβαση στις δύο προληπτικές γραμμές πίστωσης του ESM,
Η προληπτική γραμμή πίστωσης (PCCL) συνοδεύεται από λιγότερους όρους και προϋποθέτει βιώσιμο δημόσιο χρέος αλλά και εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων.
Η ενισχυμένη γραμμή πίστωσης (ECCL) προβλέπει τη λήψη διορθωτικών δημοσιονομικών μέτρων, αλλά παράλληλα προσφέρει πρόσβαση και στο πρόγραμμα ΟΜΤ της ΕΚΤ για την αγορά κρατικών ομολόγων.
Commerzbank: Γιατί οι Ευρωπαίοι πρέπει να αφήσουν τις αγορές να επιτεθούν στην Ιταλία
Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του επικεφαλής οικονομολόγου της Commerzbank, Jorg Krämer, ο οποίος υποστηρίζει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα πρέπει να αφήσουν τις αγορές να επιτεθούν στην Ιταλία και ως εκ τούτου να «βάλουν μυαλό» στους «λαϊκιστές ηγέτες της».
Σε άρθρο του στην Handelsblatt ο Krämer υποστηρίζει ότι Κομισιόν και ΕΚΤ δεν πρέπει να υποχωρήσουν και ταυτόχρονα οφείλουν να ενισχύσουν τις πιέσεις τους προς τη Ρώμη, ούτως ώστε να ευθυγραμμιστεί με τους κανόνες της Ευρωζώνης.
Προσθέτει ακόμη ότι αν και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ ολοκληρώνεται τον Δεκέμβριο του 2018, θα παραμείνει ενεργό το πρόγραμμα ΟΜΤ, μέσω του οποίου μπορεί να συνεχίσει τις αγορές κρατικών ομολόγων.
Βέβαια για να γίνει αγορά ιταλικών κρατικών ομολόγων μέσω του ΟΜΤ, θα πρέπει η χώρα να έχει, ήδη, ζητήσει μία προληπτική γραμμή στήριξης από τον ESM.
Σε περίπτωση που οι οίκοι αξιολόγησης προχωρήσουν σε νέες υποβαθμίσεις της ιταλικής οικονομίας, τότε η «βαθμολογία» θα υποχωρήσει στο επίπεδο «junk» και ως εκ τούτου η ΕΚΤ δεν θα μπορεί να δέχεται ιταλικά κρατικά ομόλογα ως ενέχυρο προκειμένου να δανείζει τις ιταλικές τράπεζες.
Επομένως το ιταλικό τραπεζικό σύστημα θα αρχίσει να έχει ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα.
Η συνεχής πίεση από τις αγορές ομολόγων θα αναγκάσει, πάντα κατά τον οικονομολόγο της Commerzbank, την ιταλική κυβέρνηση να υπαναχωρήσει, όπως ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση της Ελλάδας το 2015, όταν οι τράπεζες ξέμειναν από μετρητά και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας υποχρεώθηκε σε στροφή 180 μοιρών.
Γιατί δεν θα «σκάσει» η Ιταλία
Ωστόσο, το ενδεχόμενο να οδηγηθεί η Ιταλία στην κατάρρευση, είναι μάλλον απίθανο, δεδομένης της συστημικής της σημασίας για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία.
Η Ιταλία διαθέτει χρέος ύψους 2,44 τρισ. ευρώ χρέος και ΑΕΠ 1,78 τρισ. ευρώ, με τη σχέση χρέους προς ΑΕΠ να διαμορφώνεται στο 131%.
Αποτελεί την δεύτερη χειρότερη επίδοση μετά την Ελλάδα.
Η Ιταλία γνωρίζει τη δύναμη της και «κρατάει» την Ευρώπη λόγω της έκθεσης των ευρωπαϊκών και άλλων διεθνών τραπεζών στα ιταλικά ομόλογα.
Η «Αχίλλειος πτέρνα» της Ιταλίας είναι ότι το 2019 πρέπει να αναχρηματοδοτήσει 200 δισ. χρέους, κρατικού και ιδιωτικού.
Το 32,5% του ιταλικού χρέους το κατέχουν ξένες τράπεζες και ξένοι επενδυτές, ήτοι
790 δισ. ευρώ.
Κάτοχος του ιταλικού χρέους δεν είναι μόνο οι ιδιώτες, αλλά και η ΕΚΤ μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, η οποία κατέχει το 17% του ιταλικού χρέους, ήτοι 380 δισ. ευρώ.
Μαρία Παπαδάτου
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών