Ο Διεθνής Τύπος εκφράζει αμφιβολίες για το κατά πόσο η Ελλάδα, παρά τα όποια βήματα προς τα εμπρός, θα κατορθώσει να ανταπεξέλθει σε μελλοντικές δυσκολίες
Με επιφυλάξεις για τη μεταμνημονιακή πορεία της Ελλάδας υποδέχεται ο διεθνής Τύπος το τέλος του τρίτου προγράμματος στήριξης αύριο, Δευτέρα 20 Αυγούστου 2018.
Στην πλειονότητά τους τα δημοσιεύματα, αν και κάνουν λόγο για το τέλος μίας «Οδύσσειας», εκφράζουν αμφιβολίες για το κατά πόσο η Ελλάδα, παρά τα όποια βήματα προς τα εμπρός, θα κατορθώσει να ανταπεξέλθει σε μελλοντικές δυσκολίες.
Παράλληλα τα περισσότερα δημοσιεύματα εστιάζουν στις διαρθρωτικές αδυναμίες της ΕΕ ενώ διαβλέπουν ως τον μεγαλύτερο επόμενο κίνδυνο, αυτόν της Ιταλίας.
Τα πλέον επικριτικά εκ των δημοσιευμάτων χαρακτηρίζουν πάντως τα πρόγραμματα στήριξης ως μία αποτυχία, που κατέστρεψαν την ελληνική οικονομία ενώ η οικονομία παραμένει zombie.
Newsweek: Η Ελλάδα θα χρειαστεί νέα μέτρα για το χρέος μετά το 2032
Στην ημερολογιακή ολοκλήρωση του τρίτου πακέτου στήριξης της ελληνικής οικονομίας αναφέρεται δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού Newsweek, το οποίο αναρωτιέται εάν αυτό σημαίνει και έξοδο από την κρίση.
Βάσει, όμως, των στοιχείων που παρατίθενται στο δημοσίευμα, μάλλον η απάντηση είναι αρνητική καθώς η Ελλάδα παραμένει δέσμια δανείων ύψους 369 δισ. δολαρίων τα οποία οφείλει να αποπληρώσει έως το 2060.
Στο δημοσίευμα καταγράφονται, επίσης, οι απόψεις που εξέφρασαν κορυφαία στελέχη της Ευρωζώνης, όπως ο Επίτροπος, Pier Moscovici και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Donald Tusk.
Ταυτόχρονα, όμως, το αμερικανικό περιοδικό σημειώνει ότι «η Κομισιόν θα συνεχίσει να παρακολουθεί τους προϋπολογισμούς της Ελλάδας για να διασφαλίσει ότι είναι σύμφωνοι με τους στόχους για ανάπτυξη.
Η ανεργία στην Ελλάδα κυμαίνεται γύρω στο 19,5% συνολικά, η ανεργία των νέων είναι σχεδόν 44% και αυστηρά μέτρα λιτότητας και περικοπές στις κρατικές δαπάνες έχουν επιπτώσεις στους τοπικούς πληθυσμούς.
Σε σύγκριση, το μέσο ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ είναι περίπου 8,3%.
Το δημόσιο χρέος της χώρας εξακολουθεί να είναι περίπου 177 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της.
Επιπλέον, η Ελλάδα συμφώνησε να πραγματοποιήσει μεγάλο πλεόνασμα προϋπολογισμού περίπου 3,5% μέχρι το 2022, γεγονός που θα αναγκάσει τη χώρα να συνεχίσει να περιορίζει βραχυπρόθεσμα τις κρατικές δαπάνες.
Ορισμένοι οικονομολόγοι λένε ότι είναι πιθανό η Αθήνα να χρειαστεί περισσότερη ελάφρυνση του χρέους τα επόμενα χρόνια».
Σύμφωνα με τον Bart Oosterveld, οικονομολόγο και στέλεχος του Atlantic Council «υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις που εξακολουθούν να παραμένουν λόγω των προβλημάτων όπως το εξαιρετικά υψηλό χρέος αλλά και η ανάγκη για διατήρηση εξαιρετικά υψηλών ετήσιων πλεονασμάτων.
Σαφώς η έξοδος από το μνημόνιο είναι μια σημαντική εξέλιξη και δείκτης που έχει σημειώσει βήματα προς την ανάκαμψη.
Όμως το 2032 το πιθανότερο είναι ότι η Ελλάδα θα έχει ανάγκη περαιτέρω μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, ακόμη και κούρεμά του».
Corriere della Sera: Η τρόικα βγάζει τις χειροπέδες από την Ελλάδα
Στην έξοδο της χώρας μας από το μνημόνιο αναφέρεται με έμφαση η εφημερίδα του Μιλάνου Corriere della Sera. «Από σήμερα, Δευτέρα 20 Αυγούστου, η Ελλάδα, η οποία ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πέρασε μια τερατώδη κρίση που διήρκεσε οκτώ χρόνια (παραμένοντας, όμως, γαντζωμένη στις βεβαιότητες του Ευρώ) πετά και πάλι με τα φτερά της», γράφει ο αναλυτής διεθνών θεμάτων, Αντόνιο Φερράρι.
«Η Τρόικα βγάζει τις χειροπέδες και φεύγει. Περιορίζεται στο να παρακολουθεί από μακριά ότι η Αθήνα θα κάνει τις μεταρρυθμίσεις», προσθέτει.
«Η Ελλάδα βγαίνει από το τούνελ ως ένας ασθενής, ο οποίος ξεπέρασε την πιο δραματική φάση, αν και δεν έχει ακόμη φτάσει στην ίαση», τονίζει η ιταλική εφημερίδα, υπενθυμίζοντας ότι οι περικοπές που επιβλήθηκαν από τους δανειστές, προκάλεσαν υψηλή ανεργία, περικοπές σε συντάξεις και μισθούς, όπως και σε όλο το κοινωνικό κράτος.
Σύμφωνα με την ανάλυση αυτή, όμως «πέρυσι η Ελλάδα ξανάρχισε να αναπνέει λίγο οξυγόνο που φέρνει ανάπτυξη» και «το "θαύμα", αν μπορεί να χαρακτηρισθεί με αυτό τον τρόπο, φέρει το όνομα του Αλέξη Τσίπρα, ενός μοναδικού προσώπου που προέρχεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα και διαθέτει ιδιαίτερο πραγματισμό», διότι «ο Τσίπρας ήξερε ότι το Ευρώ ήταν η κατάλληλη ασπίδα και, θέτοντας σε κίνδυνο τη δημοτικότητά του, δέχθηκε το πιο πικρό φάρμακο».
«Στην Τουρκία -αντιθέτως-», καταλήγει ο Φερράρι, «ένας ικανός ηγέτης όπως ο Ερντογάν ολισθαίνει δραματικά εξαιτίας της αλαζονείας και της αυταρέσκειάς του, που σχεδόν πάντα πλήττουν και δηλητηριάζουν όποιον καταφέρνει να ανέλθει στα υψηλότερα επίπεδα εξουσίας».
CNBC: Δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι για πανηγυρισμούς
Μπορεί η σημερινή μέρα (20/8/2018) να είναι ιστορική για την Ελλάδα, αλλά οι περισσότεροι αναλυτές που μίλησαν στο CNBC συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι για πανηγυρισμούς, καθώς πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά για τη βελτίωση της ελληνικής οικονομίας.
«Σήμερα γιορτάζουμε το τέλος ενός πολύ μεγάλου και δύσκολου ταξιδιού» δήλωσε στο CNBC ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Valdis Dombrovskis, και πρόσθεσε «αυτό που έχει σημασία τώρα είναι να οικοδομήσουμε σε αυτή την επιτυχία εμμένοντας στις υγιείς δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές».
Στον αντίποδα, όμως, κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια συμβολική στιγμή και ότι υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν για να βελτιωθεί η ελληνική οικονομία.
«Τόσο η ΕΕ όσο και οι Έλληνες θα προσπαθήσουν να κάνουν λόγο για μια θετική εξέλιξη αλλά δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι για πανηγυρισμούς» δήλωσε ο Constantine Fraser της TS Lombard.
Το CNBC εξέτασε τι σημαίνει για την Ελλάδα η ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος και το πως θα αντιδράσουν οι αγορές.
Τι σημαίνει το τέλος του προγράμματος;
Από σήμερα, η Ελλάδα θα είναι μια αυτοχρηματοδοτούμενη χώρα, οπότε δεν θα λαμβάνει οικονομική βοήθεια από τους Ευρωπαίους πιστωτές της.
Ως εκ τούτου, όποτε η Αθήνα το θεωρεί κατάλληλο, η Ελλάδα θα μπορέσει να βγει στις αγορές για να αντλήσει κεφάλαια, όπως συμβαίνει σε κάθε χώρα που οικονομικά είναι σχετικά υγιής.
Γιατί είναι σημαντική η έξοδος από το πρόγραμμα;
Η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στην ευρωζώνη που ολοκληρώνει το πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας.
Η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ισπανία (η Μαδρίτη ζήτησε μόνο κάποια βοήθεια προς το τραπεζικό της σύστημα) έχουν όλες επιστρέψει από το χείλος.
Έπειτα από οκτώ χρόνια οικονομικής αναταραχής, η Ελλάδα μπορεί τελικά να διεκδικήσει την οικονομική ανεξαρτησία.
Και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα είναι επίσης στην ευχάριστη θέση να γυρίσουν επίσημα τη σελίδα σχετικά με την οικονομική κρίση που έπληξε σοβαρά την ευρωπαϊκή οικονομία.
Πως θα αντιδράσουν οι αγορές;
«Τη Δεύτερα ενδεχομένως να υπάρξουν κάποιες θετικές εξελίξεις στην ελληνική αγορά ομολόγων, ως αντίδραση στο θετικό κλίμα της ημέρας.
Αλλά εκτιμώ ότι το μεγαλύτερο μέρος των θετικών εξελίξεων έχει ήδη προεξοφληθεί» δήλωσε ο Fraser από την TS Lombard.
Σύμφωνα με αναλυτές, το γεγονός ότι η Ελλάδα ολοκληρώνει το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης με ένα μεγάλο κεφαλαιακό μαξιλάρι (cash buffer), σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί τη βοήθεια των αγορών για σχεδόν δύο χρόνια.
«Η Ελλάδα έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο κεφαλαιακό μαξιλάρι.
Έτσι η ολοκλήρωση του προγράμματος δεν θα έχει σημαντική επίδραση στις αποδόσεις ομολόγων» δήλωσε ο Carsten Hesse της Berenberg.
Παρ' όλα αυτά, προειδοποίησε ότι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων ενδέχεται να επηρεαστούν από άλλες εξελίξεις.
Τα ελληνικά ομόλογα επηρεάστηκαν λίγο από την οικονομική αναταραχή στην Τουρκία.
«Ευτυχώς, οι ελληνικές τράπεζες έχουν πολύ μικρή έκθεση στην Τουρκία και το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας είναι επίσης μικρό.
Έτσι, θεωρητικά, δεν θα πρέπει να υπάρχει αντίκτυπος (στην αγορά ομολόγων).
Η απειλή είναι περισσότερο πολιτική.
Εάν στην Ελλάδα εισρεύσουν περισσότεροι μετανάστες από τη Συρία λόγω μιας ενδεχόμενης μεγάλης κρίσης στην Τουρκία, θα προκύψει μεγάλο πολιτικό πρόβλημα για την Ελλάδα και θα μπορούσε να επηρεάσει τη θέση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα» επεσήμανε ο Hesse.
Άλλοι αναλυτές, ωστόσο, ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμη αποκαταστήσει τη φήμη της.
«Τώρα η Ελλάδα πρέπει να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών τόσο μέσω των πολιτικών δράσεων όσο και μέσω της σταδιακής εξόδου στις αγορές» δήλωσε ο Κωνσταντίνος Ζούζουλας της Axia.
Παρ' όλα αυτά, βραχυπρόθεσμα και παρά την ολοκλήρωση του προγράμματος, τα ελληνικά κρατικά ομόλογα θα συνεχίσουν να επηρεάζονται από την αναταραχή στις γειτονικές χώρες, αφού αν και δεν εκτίθενται άμεσα, η Ελλάδα θεωρείται αδύναμος κρίκος» πρόσθεσε ο Ζούζουλας.
Ποιο είναι το μέλλον της Ελλάδας;
«Είμαι μια ιστορική μέρα για την Ελλάδα και πιθανότατα θα αξιοποιηθεί στο μέγιστο βαθμό από την τρέχουσα κυβέρνηση, ενόψει και των εκλογών το 2019» δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος για την ευρωζώνη της UBS, Ricardo Garcia.
«Το τέλος του προγράμματος θα ενισχύσει επίσης την επιχειρηματική και την καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα, ενώ θα προσελκύσει και περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις» δήλωσε ο Garcia.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα θα σημειώσει ανάπτυξη κατά 1,9% το 2018 και 2,3% το επόμενο έτος.
Αλλά ο Garcia, όπως και άλλοι αναλυτές, προειδοποίησε ότι «υπάρχουν πολλά ακόμη πράγματα που πρέπει να γίνουν, όπως για παράδειγμα, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας».
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι σημαντικό να διατηρηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία και να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις.
Handelsblatt: Πέντε μύθοι και πέντε λάθη στην ελληνική διάσωση
Στους πέντε μύθους και στα πέντε λάθη που αφορούν την περίπτωση της Ελλάδας, αναφέρεται η γερμανική εφημερίδα "Handelsblatt", με αφορμή την 20/8.
Κατ’ αρχάς η εφημερίδα φιλοξενεί δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Olaf Scholz ο οποίος τονίζει: "Η ολοκλήρωση του προγράμματος της Ελλάδας είναι μια επιτυχία.
Οι ζοφερές προγνώσεις των προφητών της καταστροφής δεν επαληθεύτηκαν. Αυτό είναι καλό.
Οι πολίτες της Ελλάδας κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες, για τις οποίες αξίζουν σεβασμό".
"Η διάσωση της Ελλάδας αποτελεί επίσης ένδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, διότι απέδειξε στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι από κοινού είμαστε ισχυρότεροι από ό,τι μόνοι μας.
Θεωρώ όμως ότι η διάσωση της Ελλάδας θα πρέπει να μας ενθαρρύνει να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά τα θέματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης", τόνισε ο κ. Σολτς στην "Handelsblatt".
Στη συνέχεια η γερμανική εφημερίδα αναφέρεται στους 5 μύθους και τα 5 λάθη όσον αφορά τη διάσωση της Ελλάδας:
Oι πέντε μύθοι:
1. Τα κονδύλια της βοήθειας εξανεμίστηκαν από το διεφθαρμένο (ελληνικό) κράτος
"Είναι μύθος ότι όλα τα κονδύλια για την Ελλάδα εξανεμίστηκαν από το διεφθαρμένο ελληνικό κράτος", λέει ο Γιοργκ Ρόχολ, Πρόεδρος του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών του Βερολίνου ESMT. "Αντίθετα, η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα κεφάλαια διατέθηκαν σε τράπεζες και επενδυτές, ιδίως για την αποπληρωμή χρεών, την εξυπηρέτηση τόκων ή ως κεφαλαιουχική ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών. Από τα περίπου 290 δισεκατομμύρια ευρώ τα οποία εκταμιεύτηκαν από τον Μάιο του 2010, πάνω από το 80% χρησιμοποιήθηκαν για την αναχρηματοδότηση ληξιπρόθεσμων χρεών".
2. Το ΔΝΤ ήταν ο σκληρός σκύλος
Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή του προγράμματος, το ΔΝΤ ήταν ιδιαίτερα αυστηρό στις δημοσιονομικές απαιτήσεις και τελικά πιο απαισιόδοξο από τους Ευρωπαίους για την εξέλιξη της οικονομίας και του χρέους της Ελλάδας. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, το ΔΝΤ έγινε σαφώς πιο ρεαλιστικό, όταν συνειδητοποίησε ότι το πρόγραμμα λιτότητας για την Αθήνα ήταν πολύ σκληρό.
3. Οι Έλληνες είναι τεμπέληδες και δεν έκαναν ποτέ οικονομίες
Το στερεότυπο των "τεμπέληδων Ελλήνων" δεν ίσχυσε ποτέ. Το 2014, εν μέσω κρίσης, σύμφωνα με μια στατιστική του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, οι Έλληνες εργάζονταν κατά μέσο όρο 2.035 ώρες το χρόνο, ενώ οι Γερμανοί μόνο 1.363 ώρες.
Μύθος είναι επίσης ότι το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα είναι πολύ πιο "πολυτελές" από το γερμανικό: στην αρχή της κρίσης, το 2010, πριν δηλαδή από όλες τις μεταρρυθμίσεις για το συνταξιοδοτικό, οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα και στη Γερμανία συνταξιοδοτούνταν σχεδόν στην ίδια ηλικία.
Και, είτε πρόκειται για τις συντάξεις είτε για την υγεία, οι περικοπές τις οποίες έπρεπε να υπομείνουν οι Έλληνες κάνουν τις μεταρρυθμίσεις της ατζέντας Σρέντερ να μοιάζουν με δροσερό καλοκαιρινό αεράκι.
4. Η Γερμανία κερδίζει χρήματα από τη διάσωση
Το σωστό είναι ότι από το 2010 η Γερμανία κέρδισε περίπου 2,9 δισεκατομμύρια ευρώ από τους τόκους των δανείων προς της Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά, η Γερμανία δεν επωφελήθηκε από την κρίση. Για παράδειγμα, οι διεθνείς πιστωτές, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, έχουν χορηγήσει στην Ελλάδα ελάφρυνση του χρέους, η οποία πρόσφατα ανήλθε σε περίπου 34 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η Γερμανία έχει δανείσει χρήματα στην Ελλάδα με πολύ χαμηλότερα επιτόκια από ό,τι συνήθως και θα της επιστραφούν μετά από πολλά χρόνια.
Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν εν τω μεταξύ να τα χρησιμοποιήσει για άλλους σκοπούς.
Η Γερμανία χορήγησε επίσης δισεκατομμύρια στο Ευρωπαϊκό Ταμείο διάσωσης ESM, το οποίο δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης.
5. Η κρίση χρέους της Ελλάδας τελείωσε πλέον
Για κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει λόγος.
Αν δει κανείς τους απόλυτους αριθμούς, η χώρα βρίσκεται πιο βαθιά χρεωμένη από ό,τι στην αρχή της κρίσης.
Παρόλα αυτά, η Αθήνα δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει κάποια επείγουσα χρηματοδοτική ανάγκη: με ένα αποθεματικό ύψους 24 δισεκατομμυρίων ευρώ το οποίο έχει δημιουργηθεί από δάνεια και ίδιους πόρους, η χώρα θα είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τα επόμενα δύο χρόνια.
Μετά η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει δύσκολη.
Έτσι, το ΔΝΤ πιστεύει ότι από το 2027 το χρέος θα αυξηθεί ξανά.
Τα πέντε μεγαλύτερα λάθη:
1. Η πολιτική υποτίμησε την έκταση της κρίσης
Σχεδόν όλοι οι πολιτικοί παραδέχονται σήμερα ότι την άνοιξη του 2010 υποτίμησαν την έκταση της ελληνικής κρίσης.
Δεν μπορούσαν να φανταστούν -και μάλλον δεν ήθελαν να παραδεχτούν- ότι μια χώρα του ευρώ είχε παραποιήσει τόσο τα στοιχεία του προϋπολογισμού της ώστε θα μπορούσε να περιπέσει σε μια τόσο βαθιά κρίση.
Στη Γερμανία, θεώρησαν μάλιστα ότι θα μπορούσαν να αναμείνουν τις εκλογές στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία το 2010, προτού ασχοληθούν με την Ελλάδα. Αυτή η αβεβαιότητα "ήταν δηλητήριο για την εμπιστοσύνη των αγορών ως προς στην πολιτική συνοχή της ευρωζώνης.
Συντέλεσε στο να μετατραπεί η ελληνική κρίση σε κρίση του ευρώ", λέει ο οικονομολόγος Λούκας Γκούτενμπεργκ.
Ωστόσο, η νομισματική ένωση δεν είχε το 2010 ούτε την εμπειρία να αντιμετωπίσει μια τέτοια κρίση, ούτε διέθετε μια αρχιτεκτονική αντιμετώπισης κρίσεων.
2. Έγιναν πολλές περικοπές και λίγες μεταρρυθμίσεις
Αρχικά, οι πιστωτές της Ελλάδας γνώριζαν κυρίως ένα μέσο για να αναστρέψουν την πορεία της χώρας: τις περικοπές. Αλλά οι αυστηροί δημοσιονομικοί περιορισμοί ώθησαν την Αθήνα όλο και πιο βαθιά στην ύφεση. Ότι θα ήταν καλύτερο να επικεντρωθεί κανείς στις μεταρρυθμίσεις και κάπως λιγότερο στην αποταμίευση το αναγνώρισε νωρίς το ΔΝΤ. Σε μια έκθεση του 2013, αναφέρονταν "σημαντικές αποτυχίες" στο θέμα της διάσωσης της Ελλάδας.
Προφανώς υπήρξε υπερβολική αισιοδοξία στις οικονομικές προβλέψεις.
Μαζί με την Αργεντινή, η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες χώρες στις οποίες η κανονική προσέγγιση του ΔΝΤ δεν λειτούργησε. Σε αντίθεση με άλλα προγράμματα, η οικονομία δεν ανέκαμψε μέσω της αύξησης των εξαγωγών μετά την αρχική ύφεση.
3. Το κούρεμα ήρθε πολύ αργά
Πολλοί ειδικοί παραδέχονται εκ των υστέρων, ότι το κούρεμα του χρέους τον Φεβρουαρίου του 2012, θα έπρεπε να έχει γίνει νωρίτερα και μάλιστα στην αρχή του προγράμματος βοήθειας την άνοιξη του 2010. "Έτσι θα είχε σταθεροποιηθεί η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας νωρίτερα", πιστεύει ο οικονομολόγος κ. Γκούτενμπεργκ.
4. Ψευδείς υποσχέσεις
Ξανά και ξανά, οι ψευδείς υποσχέσεις τράβηξαν σε μάκρος τη διάσωση της Ελλάδας.
Οι πιστωτές της συντηρητικής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά τού υποσχέθηκαν ελάφρυνση του χρέους εάν εφαρμόζονταν οι μεταρρυθμίσεις του δεύτερου πακέτου διάσωσης.
Ο Σαμαράς ήταν επίσης στο σωστό δρόμο, αλλά ελάφρυνση του χρέους δεν έγινε τελικά το 2014.
Αλλά ψευδείς υποσχέσεις δεν δόθηκαν μόνο στην Ελλάδα. Το 2015, ο τότε υπουργός Οικονομικών Schaeuble έπεισε την απρόθυμη κοινοβουλευτική ομάδα των Χριστιανοδημοκρατών να εγκρίνει το τρίτο πακέτο διάσωσης με τη δέσμευση της συμμετοχής του ΔΝΤ και της εκ μέρους του πίεσης για σκληρές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα.
Αλλά ακόμα και τότε ήταν σαφές ότι το Ταμείο δεν θα συνεισέφερε χρήματα, εφ' όσον δεν υπάρξει κούρεμα του χρέους κατά του οποίου αντιτασσόταν με τη σειρά της η Γερμανία.
Για τρία χρόνια, Ευρωπαίοι και ΔΝΤ τσακώνονταν και στο τέλος το Ταμείο αποχώρησε…
"Η ενασχόληση με την Ελλάδα πολύ πέραν της έκτασης της πραγματικής κρίσης του ευρώ κατανάλωσε μεγάλη προσοχή και πολιτικό κεφάλαιο, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί καλύτερα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ευρωζώνης", κατά τον κ. Γκούτενμπεργκ.
5. Η επικοινωνία ήταν κακή
"Το μεγαλύτερο λάθος συνέβη στην αρχή: δεν θα έπρεπε ποτέ να επιτραπεί να δοθεί η εντύπωση στις αγορές ότι υπάρχει η σκέψη να εγκαταλειφθεί εν ανάγκη ένα μέλος της Ευρωζώνης", λέει ο κ. Γκούτενμπεργκ.
"Ήδη τότε θα έπρεπε να έχει ειπωθεί καθαρά: Θα πρέπει να υπάρξουν οδυνηρές περικοπές, αλλά μια νομισματική ένωση είναι μη αναστρέψιμη και θα φροντίσουμε να παραμείνει έτσι. Και αυτό θα κοστίσει χρήματα".
Αυτό ακριβώς όμως δεν συνέβη. Ιδίως Γερμανοί πολιτικοί, αρνήθηκαν να παραδεχτούν ότι δεν θα αποφευχθεί η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
Ούτε η πολιτική εξήγησε επαρκώς στους Έλληνες τις δυνατότητες των προγραμμάτων διάσωσης - δηλαδή τον εκσυγχρονισμό της υπερβολικά ρυθμισμένης οικονομίας τους.
Δεν θα υπάρξει παρέλαση... ούτε ένα φιλί από τον Jean-Claude Juncker.
Αντίθετα, ο χρόνος της Ελλάδας ως de facto αποικία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα λήξει σήμερα, Δευτέρα 20 Αυγούστου 2018.
Αυτή η περίοδος ξεκίνησε το 2010, υπενθυμίζει ο αρθρογράφος της Politico, Matthew Karnitschnig.
Η Ελλάδα ολοκληρώνει ένα οκταετές καθεστώς "διάσωσης" ύψους 300 δισεκατομμυρίων ευρώ με τη συμμετοχή πολλών οικονομολόγων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Είναι επίσης μια κατά πολύ φτωχότερη χώρα από ό, τι ήταν όταν παρενέβη η ΕΕ, με την οικονομία της να έχει συρρικνωθεί κατά σχεδόν 25% κατά τη διάρκεια των διασώσεων (μια επίδοση που βάζει την Ελλάδα στο γκρουπ της Βενεζουέλας, της Λιβύης και της Υεμένης).
Παρά τις συνεχιζόμενες δυσκολίες της Ελλάδας, πολλοί από τους ισχυρούς της Ευρώπης θεωρούν τις προσπάθειες διάσωσης όχι μόνο ως επιτυχία, αλλά ως πρότυπο.
«Αυτό το πρόγραμμα ήταν μια απίστευτη πρόκληση για εμάς, όπως και τα άλλα προγράμματα διάσωσης για τα κράτη του ευρώ», είχε αναφέρει η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel, ένας από τους αρχιτέκτονες της στρατηγικής διάσωσης.
«Αλλά μπορούμε να πούμε ότι το ευρώ είναι σταθερό, τα προγράμματα έχουν ολοκληρωθεί και οι χώρες είναι πιο ανταγωνιστικές», είχε αναφέρει.
Η Ελλάδα έχει εξελιχθεί σε μια δοκιμασία Rorschach για το πώς θα κυβερνηθεί η ευρωζώνη.
Tο τεστ κηλίδων μελάνης Rorschach είναι μία μέθοδος ψυχολογικής διάγνωσης που σχετίζεται με την εικόνα.
Οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν το τεστ για να προσπαθήσουν να εξετάσουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και τη συναισθηματική λειτουργία των ασθενών τους.
"Έχουμε βιώσει ότι η κακοδιαχείριση μιας χώρας μπορεί να μας βάλει σε κίνδυνο", δήλωσε η Merkel σε ομιλία του στο γερμανικό κοινοβούλιο, το Μάρτιο.
Για όσους βλέπουν την Ελλάδα μέσω του γερμανικού πρίσματος, η σκληρή λιτότητα που ανάγκασε την Αθήνα, σε συνδυασμό με την άρνηση χορήγησης ουσιαστικής ελάφρυνσης του χρέους, προσφέρει μια ισχυρή συνταγή.
"Η λογοδοσία και ο έλεγχος συμβαδίζουν", ανέφερε η Merkel.
Με άλλα λόγια, αν και η οικονομία της Ελλάδας συρρικνώθηκε, η καταστροφή της προσέφερε στο υπόλοιπο γκρουπ ένα τρομακτικό παράδειγμα του τι μπορεί να συμβεί όταν οι κυβερνήσεις παραβούν τους κανόνες.
"Η θυσία της Ελλάδας, είναι το τίμημα για τη διατήρηση του ευρώ, έτσι είναι", ήταν το δόγμα.
Η εναλλακτική άποψη, αρθρώθηκε από τον Γάλλο πρόεδρο E. Macron τον περασμένο Σεπτέμβριο μπροστά από την Ακρόπολη.
Η κυριαρχία της Ευρώπης και η εμπιστοσύνη είναι σε κίνδυνο, ως αποτέλεσμα της κρίσης.
Η μεταχείριση της Ελλάδας από την Ευρώπη έχει διαβρώσει τις αρχές της ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τον ίδιο.
Τελικά, η συζήτηση ακολουθεί τον ορισμό του "αλληλεγγύης".
Οι περισσότεροι Γερμανοί, για παράδειγμα, είναι πεπεισμένοι ότι έδειξαν στην Ελλάδα την μέγιστη αλληλεγγύη, προσφέροντας δισεκατομμύρια σε δάνεια χαμηλού επιτοκίου.
Ενώ η ελάφρυνσης του χρέους της Ελλάδας θα μπορούσε να βάλει τη χώρα σε πιο σταθερή οικονομική βάση, θα ανοίξει την πόρτα στον "ηθικό κίνδυνο", ανταμείβοντας την κακή συμπεριφορά.
Αυτό που αγνοεί αυτός ο συλλογισμός είναι ότι η Γερμανία ήταν ο μεγαλύτερος νικητής των ευρωπαϊκών πολιτικών διάσωσης.
Καμία χώρα δεν έχει ωφεληθεί περισσότερο από τη Γερμανία από την εισαγωγή του ευρώ, η οποία ήταν ένα όφελος για τη βιομηχανία της, τροφοδοτώντας τις εξαγωγές στην περιοχή.
Έτσι, εάν η "διάσωση" της Ελλάδας ήταν πραγματικά για τη διατήρηση του ευρώ, η Γερμανία ενεργούσε πρωτίστως προς το δικό της συμφέρον.
Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί: Τα δάνεια που χορηγούνται στην Ελλάδα από ευρωπαϊκά ταμεία διάσωσης έχουν θέσει σε κίνδυνο ένα μικρό γερμανικό θησαυρό.
Στην πραγματικότητα, μέχρι τώρα έχουν δημιουργήσει ένα καθαρό κέρδος.
Αντιθέτως, στην Ελλάδα, οι μικρές επιχειρήσεις, που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 90% της οικονομίας συνεχίζουν να αγωνίζονται λόγω έλλειψης τραπεζικών πιστώσεων και υψηλών φόρων που επιβάλλονται από τα μέτρα διάσωσης.
Οι επενδύσεις στη χώρα είναι χλιαρές.
Εκατοντάδες χιλιάδες νέοι Έλληνες έχουν φύγει και όλο και περισσότερο ποσοστό της οικονομίας είναι στο περιθώριο.
«Στην Ελλάδα, οι άνθρωποι, οι εταιρείες και οι επενδυτές πρέπει να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη στις μελλοντικές προοπτικές της χώρας», δήλωσε ο Guntram Wolff, ο διευθυντής του Bruegel.
Αυτό το μέλλον είναι απίθανο, εφόσον το χρέος της Ελλάδας, που ανέρχεται σήμερα στο 180% του ΑΕΠ, παραμένει μη βιώσιμο, υποστήριξε ο Wolff.
Αντί να δώσει στην Ελλάδα χώρο αναπνοής, η Ευρώπη, με την επιμονή του Βερολίνου, συμφώνησε μόνο να δώσει στην Αθήνα περισσότερο χρόνο για να εξοφλήσει τα δάνειά της διάσωσης, καθυστερώντας πραγματικά την ημέρα της αναμέτρησης.
Έχοντας πεισθεί για αυτή την ασυμβίβαστη προσέγγιση, το Βερολίνο αντιστάθηκε στην πίεση του Macron να υιοθετήσει ένα σχέδιο στενότερης ολοκλήρωσης της ευρωζώνης, μια πορεία που θα απαιτούσε από τη Γερμανία να αποδεχθεί το είδος αλληλεγγύης που αρνήθηκε στην Ελλάδα.
Αν και η στρατηγική έχει λειτουργήσει καλά για τη Γερμανία μέχρι στιγμής, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη συνοχή της ζώνης του νομίσματος είναι λιγότερο ευοίωνες.
Για την εποχή που η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει μια προειδοποιητική ιστορία για την υπόλοιπη ευρωζώνη, η κρίση της τείνει επίσης να καθιερώσει τη φήμη της Γερμανίας ως ασυμβίβαστη στην οικονομική κρίση.
Οι περισσότεροι Γερμανοί πολιτικοί είναι αρνητικοί σε μια τέτοια κριτική, υποστηρίζοντας ότι "παίζοντας" με τις αρχές της Ευρώπης θα ήταν ακόμα χειρότερη.
Αλλά όπως έμαθε η Merkel κατά τη διάρκεια της κρίσης των προσφύγων, η αλληλεγγύη είναι αμφίδρομη, καταλήγει ο αρθρογράφος της Politico.
CNN Money: Η Ελλάδα τελειώνει με το πρόγραμμα διάσωσης, αλλά τα προβλήματα παραμένουν
Στην έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια αναφέρεται και το CNN Money, σχολιάζοντας ωστόσο ότι τα προβλήματα παραμένουν.
«Τα προγράμματα διάσωσης από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Κομισιόν έχουν υψηλό κόστος που θα είναι αισθητό για αρκετά χρόνια ακόμα» επισημαίνεται στο σχετικό δημοσίευμα.
Είναι χαρακτηριστικό εξάλλου ότι η ελληνική οικονομία είναι τα 2/3 του μεγέθους που είχε το 2007, πριν το ξέσπασμα της κρίσης, ενώ ακόμα αντιμετωπίζει μια σειρά προκλήσεων.
«Τα προγράμματα διάσωσης έχουν επιτύχει τον στόχο τους, την αποκατάσταση της επενδυτικής εμπιστοσύνης και τις πρόσβασης στην αγορά» είπε ο Mujtaba Rahman της Eurasia Group και πρόσθεσε «η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στις αγορές και να αντλήσει κεφάλαια».
Την ίδια στιγμή, οι δανειστές της έχουν επίσης συμφωνήσει να αναδιαρθρώσουν το χρέους, ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να διαχειριστεί τις μελλοντικές αποπληρωμές.
Ωστόσο, τα προβλήματα παραμένουν.
«Υπάρχει ένα μεγάλο εύρος διαρθρωτικών οικονομικών θεμάτων που δεν έχουν επιλυθεί μέσω του προγράμματος, παρά την εποπτεία κατά τη διάρκεια των τελευταίων οκτώ ετών» είπε ο Rahman και πρόσθεσε «Θεωρώ πως είναι υπερβολικό να θεωρούμε ότι το πρόγραμμα ήταν πετυχημένο.
Δεν έχει αποκαταστήσει την οικονομική υγεία».
Wall Street Journal: Η ελληνική κρίση τελειώνει αλλά το χρέος της Ιταλίας είναι αυτό που τρομάζει την Ευρωζώνη
Η λήξη του τρίτου προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας αύριο Δευτέρα (20/82018) σηματοδοτεί και τον τερματισμό της κρίσης στην Ευρωζώνη αλλά η Ιταλία είναι εδώ και επαναφέρει τους φόβους σχετικά με τη σταθερότητα του ευρώ, επισημαίνει σε δημοσίευμά της η Wall Street Journal.
H EE θα παρουσιάσει ως επιτυχία την ολοκλήρωση του προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας, ένα οκταετές δράμα που πυροδότησε μεγάλες ανησυχίες για το χρέος στην Ευρωζώνη και τη βιωσιμότητα της.
Η οικονομία της Ελλάδας έχει αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι.
Αψηφώντας πολλές προβλέψεις, η Ελλάδα παρέμεινε στο ευρώ, χάρη στη δημόσια δυναμική υπέρ του ενιαίου νομίσματος, ακόμη και μέσα σε μια από τις βαθύτερες οικονομικές διαμάχες της σύγχρονης εποχής.
Την ίδια ώρα, επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα, ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron και η Γερμανίδα καγκελάριος, Angela Merkel αλλά και άλλοι ηγέτες της ΕΕ συζητούν τις επόμενες κινήσεις για την ενίσχυση της νομισματικής ένωσης, βασιζόμενες σε διάφορες αναθεωρήσεις που πηγάζουν από την κρίση.
Η Ιταλία δείχνει ότι αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό.
Οι αναταραχές στις αγορές, που εκδηλώθηκαν τον Αύγουστο του 2018 σε σχέση με το ιταλικό χρέος και οι πρόσφατες λεκτικές επιθέσεις εναντίον πολιτικών στη Ρώμη, υποδηλώνουν ότι το φαινόμενο της αποσταθεροποίησης μίας χώρας της Ευρωζώνης θα μπορούσε να επιστρέψει.
Μια πρώτη δοκιμασία θα έρθει το Φθινόπωρο του 2018, όταν η νέα «λαϊκίστικη» κυβέρνηση της Ιταλίας θα πρέπει να παρουσιάσει έναν προϋπολογισμό και να εξηγήσει πώς θα πληρώσει για τις δαπανηρές υποσχέσεις προς τους ψηφοφόρους, σημειώνει η Wall Street Journal.
FT: Αντιμέτωπη με πολλά εμπόδια η Ελλάδα
Για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας κάνουν λόγο οι Financial Times υποστηρίζοντας ωστόσο ότι η Ελλάδα παρόλα αυτά έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της καθώς το output της οικονομίας της, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και οι τιμές των ακινήτων βρίσκονται πολύ πιο κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, το output της ελληνικής οικονομίας είναι στο 3,7% σε σχέση με τα μέσα του 2015, αλλά 25% κάτω από τα επίπεδα του 2007.
Παρά τις προσδοκίες για ισχυρή ανάπτυξη, το 2023 το output της οικονομίας προβλέπεται να είναι 17% κάτω από τα επίπεδα του 2007, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ.
Αντιπαραθέτοντας το output της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που χτυπήθηκαν επίσης σκληρά από την οικονομική κρίση, παρατηρείται ότι οι χώρες της Ιβηρικής έχουν επανακάμψει και στο δεύτερο τρίμηνο του 2018.
Στην Ιταλία, το output της οικονομίας ήταν 5% χαμηλότερο από την κορύφωσή του πριν από την κρίση.
Ένα άλλο σημαντικό έμπόδιο στη βελτίωση της ελληνικής οικονομίας είναι τα κόκκινα δάνεια των τραπεζων τα οποία υπολογίζεται ότι φτάνουν το 50% όλων των δανείων.
«Το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών δεν έχει βελτιωθεί ακόμη και ο δείκτης ανεργίας παραμένει υψηλός περίπου στο 20%, που μεταφράζεται σε 1 εκατομμύριο άνεργους ανθρώπους.
Αν και από τον Μάρτιο του 2015 άνοιξαν 300.000 νέες θέσεις εργασίας, οι περισσότερες από αυτές ήταν ημι-απασχόλησης, ενώ ο μέσος μισθός είναι κατά 22% χαμηλότερος από τα μισθολογικά επίπεδα του 2009.
Σχολιάζοντας την κτηματομεσιτική αγορά της Ελλάδας, που αποτελούσε παραδοσιακά μια σημαντική επένδυση για τα ελληνικά νοικοκυριά, οι FΤ υπογραμμίζουν ότι δεν παρουσιάζει σημαντικά στοιχεία ανάκαμψης καθώς οι τιμές των ακινήτων είναι κατά μέσο όρο 42% χαμηλότερες από τα επίπεδα προ δεκαετίας, σημειώνεται.
Καταλήγοντας, οι FT υπογραμμίζουν πως τα νέα για την ελληνική οικονομία μπορεί να είναι αισιόδοξα, αλλά τα στοιχεία δείχνουν πως η κανονικότητα απέχει αρκετά...
«Υπέρμετρες οι προσπάθειες του ελληνικού λαού» - Τα ρωσικά μέσα για την έξοδο από τα Μνημόνια
Στην έξοδο της Ελλάδας από τα Μνημόνια δεν παρέλειψαν να αναφερθούν και τα μεγάλα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, με το ειδησεογραφικό πρακτορείο TASS να εστιάζει στις «υπέρμετρες προσπάθειες του ελληνικού λαού».
Ειδικότερα, το TASS, σε δημοσίευμά του με τίτλο «Η Ελλάδα βγήκε από το πρόγραμμα διεθνούς οικονομικής βοήθειας», σημειώνει πως ο ESM υπογραμμίζει ότι η έξοδος έγινε δυνατή χάρη στις υπέρμετρες προσπάθειες του ελληνικού λαού και στην υποστήριξη των ευρωπαίων εταίρων.
Το πρακτορείο Ria Novosti φιλοξενεί δηλώσεις του διευθυντή του τμήματος αναλύσεων της επενδυτικής εταιρείας REGION Valery Weisberg, στο ραδιόφωνο Sputnik ο οποίος εκτιμά ότι «το να αναμένει κανείς ότι στα προσεχή δέκα χρόνια η Ελλάδα θα επιστρέψει σε κανονικούς σταθερούς μακροοικονομικούς δείκτες είναι κάτι εξαιρετικά προβληματικό».
Ο κ. Weisberg θεωρεί ότι πλέον η προσοχή «θα εστιασθεί στην μεταρρύθμιση της οικονομίας και πιο ενεργά στις ιδιωτικοποιήσεις» και πως «αν σε μερικά χρόνια αυτές αποδώσουν καρπούς, τότε ασφαλώς θα μπορεί να αναμένεται επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης και επιτυχής ολοκλήρωση αυτής της δύσκολης περιόδου».
Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Rossiskaya Gazeta σε άρθρο της καθαρά ειδησεογραφικού περιεχομένου με τίτλο «Η Ελλάδα βγήκε επιτυχώς από την εποπτεία των ξένων δανειστών», αναφέρεται στο τηλεγράφημα του πρακτορείου TASS.
Η οικονομική εφημερίδα Vedomosti, σε ειδησεογραφική της αναφορά με τίτλο «Η Ελλάδα βγήκε από την εποπτεία των ξένων δανειστών», επικαλείται την ανακοίνωση του ESM και καταλήγει γράφοντας ότι «Η Ελλάδα ζούσε με τα χρήματα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το 2010» και πως «συνολικά μέσα σε οκτώ χρόνια η Ελλάδα πήρε 273,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 241,6 τα διέθεσαν οι χώρες της ευρωζώνης.
Πανομοιότυπος είναι και ο τίτλος της εφημερίδας RBK.
www.bankingnews.gr
Στην πλειονότητά τους τα δημοσιεύματα, αν και κάνουν λόγο για το τέλος μίας «Οδύσσειας», εκφράζουν αμφιβολίες για το κατά πόσο η Ελλάδα, παρά τα όποια βήματα προς τα εμπρός, θα κατορθώσει να ανταπεξέλθει σε μελλοντικές δυσκολίες.
Παράλληλα τα περισσότερα δημοσιεύματα εστιάζουν στις διαρθρωτικές αδυναμίες της ΕΕ ενώ διαβλέπουν ως τον μεγαλύτερο επόμενο κίνδυνο, αυτόν της Ιταλίας.
Τα πλέον επικριτικά εκ των δημοσιευμάτων χαρακτηρίζουν πάντως τα πρόγραμματα στήριξης ως μία αποτυχία, που κατέστρεψαν την ελληνική οικονομία ενώ η οικονομία παραμένει zombie.
Newsweek: Η Ελλάδα θα χρειαστεί νέα μέτρα για το χρέος μετά το 2032
Στην ημερολογιακή ολοκλήρωση του τρίτου πακέτου στήριξης της ελληνικής οικονομίας αναφέρεται δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού Newsweek, το οποίο αναρωτιέται εάν αυτό σημαίνει και έξοδο από την κρίση.
Βάσει, όμως, των στοιχείων που παρατίθενται στο δημοσίευμα, μάλλον η απάντηση είναι αρνητική καθώς η Ελλάδα παραμένει δέσμια δανείων ύψους 369 δισ. δολαρίων τα οποία οφείλει να αποπληρώσει έως το 2060.
Στο δημοσίευμα καταγράφονται, επίσης, οι απόψεις που εξέφρασαν κορυφαία στελέχη της Ευρωζώνης, όπως ο Επίτροπος, Pier Moscovici και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Donald Tusk.
Ταυτόχρονα, όμως, το αμερικανικό περιοδικό σημειώνει ότι «η Κομισιόν θα συνεχίσει να παρακολουθεί τους προϋπολογισμούς της Ελλάδας για να διασφαλίσει ότι είναι σύμφωνοι με τους στόχους για ανάπτυξη.
Η ανεργία στην Ελλάδα κυμαίνεται γύρω στο 19,5% συνολικά, η ανεργία των νέων είναι σχεδόν 44% και αυστηρά μέτρα λιτότητας και περικοπές στις κρατικές δαπάνες έχουν επιπτώσεις στους τοπικούς πληθυσμούς.
Σε σύγκριση, το μέσο ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ είναι περίπου 8,3%.
Το δημόσιο χρέος της χώρας εξακολουθεί να είναι περίπου 177 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της.
Επιπλέον, η Ελλάδα συμφώνησε να πραγματοποιήσει μεγάλο πλεόνασμα προϋπολογισμού περίπου 3,5% μέχρι το 2022, γεγονός που θα αναγκάσει τη χώρα να συνεχίσει να περιορίζει βραχυπρόθεσμα τις κρατικές δαπάνες.
Ορισμένοι οικονομολόγοι λένε ότι είναι πιθανό η Αθήνα να χρειαστεί περισσότερη ελάφρυνση του χρέους τα επόμενα χρόνια».
Σύμφωνα με τον Bart Oosterveld, οικονομολόγο και στέλεχος του Atlantic Council «υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις που εξακολουθούν να παραμένουν λόγω των προβλημάτων όπως το εξαιρετικά υψηλό χρέος αλλά και η ανάγκη για διατήρηση εξαιρετικά υψηλών ετήσιων πλεονασμάτων.
Σαφώς η έξοδος από το μνημόνιο είναι μια σημαντική εξέλιξη και δείκτης που έχει σημειώσει βήματα προς την ανάκαμψη.
Όμως το 2032 το πιθανότερο είναι ότι η Ελλάδα θα έχει ανάγκη περαιτέρω μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, ακόμη και κούρεμά του».
Corriere della Sera: Η τρόικα βγάζει τις χειροπέδες από την Ελλάδα
Στην έξοδο της χώρας μας από το μνημόνιο αναφέρεται με έμφαση η εφημερίδα του Μιλάνου Corriere della Sera. «Από σήμερα, Δευτέρα 20 Αυγούστου, η Ελλάδα, η οποία ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πέρασε μια τερατώδη κρίση που διήρκεσε οκτώ χρόνια (παραμένοντας, όμως, γαντζωμένη στις βεβαιότητες του Ευρώ) πετά και πάλι με τα φτερά της», γράφει ο αναλυτής διεθνών θεμάτων, Αντόνιο Φερράρι.
«Η Τρόικα βγάζει τις χειροπέδες και φεύγει. Περιορίζεται στο να παρακολουθεί από μακριά ότι η Αθήνα θα κάνει τις μεταρρυθμίσεις», προσθέτει.
«Η Ελλάδα βγαίνει από το τούνελ ως ένας ασθενής, ο οποίος ξεπέρασε την πιο δραματική φάση, αν και δεν έχει ακόμη φτάσει στην ίαση», τονίζει η ιταλική εφημερίδα, υπενθυμίζοντας ότι οι περικοπές που επιβλήθηκαν από τους δανειστές, προκάλεσαν υψηλή ανεργία, περικοπές σε συντάξεις και μισθούς, όπως και σε όλο το κοινωνικό κράτος.
Σύμφωνα με την ανάλυση αυτή, όμως «πέρυσι η Ελλάδα ξανάρχισε να αναπνέει λίγο οξυγόνο που φέρνει ανάπτυξη» και «το "θαύμα", αν μπορεί να χαρακτηρισθεί με αυτό τον τρόπο, φέρει το όνομα του Αλέξη Τσίπρα, ενός μοναδικού προσώπου που προέρχεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα και διαθέτει ιδιαίτερο πραγματισμό», διότι «ο Τσίπρας ήξερε ότι το Ευρώ ήταν η κατάλληλη ασπίδα και, θέτοντας σε κίνδυνο τη δημοτικότητά του, δέχθηκε το πιο πικρό φάρμακο».
«Στην Τουρκία -αντιθέτως-», καταλήγει ο Φερράρι, «ένας ικανός ηγέτης όπως ο Ερντογάν ολισθαίνει δραματικά εξαιτίας της αλαζονείας και της αυταρέσκειάς του, που σχεδόν πάντα πλήττουν και δηλητηριάζουν όποιον καταφέρνει να ανέλθει στα υψηλότερα επίπεδα εξουσίας».
CNBC: Δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι για πανηγυρισμούς
Μπορεί η σημερινή μέρα (20/8/2018) να είναι ιστορική για την Ελλάδα, αλλά οι περισσότεροι αναλυτές που μίλησαν στο CNBC συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι για πανηγυρισμούς, καθώς πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά για τη βελτίωση της ελληνικής οικονομίας.
«Σήμερα γιορτάζουμε το τέλος ενός πολύ μεγάλου και δύσκολου ταξιδιού» δήλωσε στο CNBC ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Valdis Dombrovskis, και πρόσθεσε «αυτό που έχει σημασία τώρα είναι να οικοδομήσουμε σε αυτή την επιτυχία εμμένοντας στις υγιείς δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές».
Στον αντίποδα, όμως, κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια συμβολική στιγμή και ότι υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν για να βελτιωθεί η ελληνική οικονομία.
«Τόσο η ΕΕ όσο και οι Έλληνες θα προσπαθήσουν να κάνουν λόγο για μια θετική εξέλιξη αλλά δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι για πανηγυρισμούς» δήλωσε ο Constantine Fraser της TS Lombard.
Το CNBC εξέτασε τι σημαίνει για την Ελλάδα η ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος και το πως θα αντιδράσουν οι αγορές.
Τι σημαίνει το τέλος του προγράμματος;
Από σήμερα, η Ελλάδα θα είναι μια αυτοχρηματοδοτούμενη χώρα, οπότε δεν θα λαμβάνει οικονομική βοήθεια από τους Ευρωπαίους πιστωτές της.
Ως εκ τούτου, όποτε η Αθήνα το θεωρεί κατάλληλο, η Ελλάδα θα μπορέσει να βγει στις αγορές για να αντλήσει κεφάλαια, όπως συμβαίνει σε κάθε χώρα που οικονομικά είναι σχετικά υγιής.
Γιατί είναι σημαντική η έξοδος από το πρόγραμμα;
Η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στην ευρωζώνη που ολοκληρώνει το πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας.
Η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ισπανία (η Μαδρίτη ζήτησε μόνο κάποια βοήθεια προς το τραπεζικό της σύστημα) έχουν όλες επιστρέψει από το χείλος.
Έπειτα από οκτώ χρόνια οικονομικής αναταραχής, η Ελλάδα μπορεί τελικά να διεκδικήσει την οικονομική ανεξαρτησία.
Και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα είναι επίσης στην ευχάριστη θέση να γυρίσουν επίσημα τη σελίδα σχετικά με την οικονομική κρίση που έπληξε σοβαρά την ευρωπαϊκή οικονομία.
Πως θα αντιδράσουν οι αγορές;
«Τη Δεύτερα ενδεχομένως να υπάρξουν κάποιες θετικές εξελίξεις στην ελληνική αγορά ομολόγων, ως αντίδραση στο θετικό κλίμα της ημέρας.
Αλλά εκτιμώ ότι το μεγαλύτερο μέρος των θετικών εξελίξεων έχει ήδη προεξοφληθεί» δήλωσε ο Fraser από την TS Lombard.
Σύμφωνα με αναλυτές, το γεγονός ότι η Ελλάδα ολοκληρώνει το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης με ένα μεγάλο κεφαλαιακό μαξιλάρι (cash buffer), σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί τη βοήθεια των αγορών για σχεδόν δύο χρόνια.
«Η Ελλάδα έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο κεφαλαιακό μαξιλάρι.
Έτσι η ολοκλήρωση του προγράμματος δεν θα έχει σημαντική επίδραση στις αποδόσεις ομολόγων» δήλωσε ο Carsten Hesse της Berenberg.
Παρ' όλα αυτά, προειδοποίησε ότι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων ενδέχεται να επηρεαστούν από άλλες εξελίξεις.
Τα ελληνικά ομόλογα επηρεάστηκαν λίγο από την οικονομική αναταραχή στην Τουρκία.
«Ευτυχώς, οι ελληνικές τράπεζες έχουν πολύ μικρή έκθεση στην Τουρκία και το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας είναι επίσης μικρό.
Έτσι, θεωρητικά, δεν θα πρέπει να υπάρχει αντίκτυπος (στην αγορά ομολόγων).
Η απειλή είναι περισσότερο πολιτική.
Εάν στην Ελλάδα εισρεύσουν περισσότεροι μετανάστες από τη Συρία λόγω μιας ενδεχόμενης μεγάλης κρίσης στην Τουρκία, θα προκύψει μεγάλο πολιτικό πρόβλημα για την Ελλάδα και θα μπορούσε να επηρεάσει τη θέση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα» επεσήμανε ο Hesse.
Άλλοι αναλυτές, ωστόσο, ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμη αποκαταστήσει τη φήμη της.
«Τώρα η Ελλάδα πρέπει να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών τόσο μέσω των πολιτικών δράσεων όσο και μέσω της σταδιακής εξόδου στις αγορές» δήλωσε ο Κωνσταντίνος Ζούζουλας της Axia.
Παρ' όλα αυτά, βραχυπρόθεσμα και παρά την ολοκλήρωση του προγράμματος, τα ελληνικά κρατικά ομόλογα θα συνεχίσουν να επηρεάζονται από την αναταραχή στις γειτονικές χώρες, αφού αν και δεν εκτίθενται άμεσα, η Ελλάδα θεωρείται αδύναμος κρίκος» πρόσθεσε ο Ζούζουλας.
Ποιο είναι το μέλλον της Ελλάδας;
«Είμαι μια ιστορική μέρα για την Ελλάδα και πιθανότατα θα αξιοποιηθεί στο μέγιστο βαθμό από την τρέχουσα κυβέρνηση, ενόψει και των εκλογών το 2019» δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος για την ευρωζώνη της UBS, Ricardo Garcia.
«Το τέλος του προγράμματος θα ενισχύσει επίσης την επιχειρηματική και την καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα, ενώ θα προσελκύσει και περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις» δήλωσε ο Garcia.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα θα σημειώσει ανάπτυξη κατά 1,9% το 2018 και 2,3% το επόμενο έτος.
Αλλά ο Garcia, όπως και άλλοι αναλυτές, προειδοποίησε ότι «υπάρχουν πολλά ακόμη πράγματα που πρέπει να γίνουν, όπως για παράδειγμα, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας».
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι σημαντικό να διατηρηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία και να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις.
Handelsblatt: Πέντε μύθοι και πέντε λάθη στην ελληνική διάσωση
Στους πέντε μύθους και στα πέντε λάθη που αφορούν την περίπτωση της Ελλάδας, αναφέρεται η γερμανική εφημερίδα "Handelsblatt", με αφορμή την 20/8.
Κατ’ αρχάς η εφημερίδα φιλοξενεί δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Olaf Scholz ο οποίος τονίζει: "Η ολοκλήρωση του προγράμματος της Ελλάδας είναι μια επιτυχία.
Οι ζοφερές προγνώσεις των προφητών της καταστροφής δεν επαληθεύτηκαν. Αυτό είναι καλό.
Οι πολίτες της Ελλάδας κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες, για τις οποίες αξίζουν σεβασμό".
"Η διάσωση της Ελλάδας αποτελεί επίσης ένδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, διότι απέδειξε στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι από κοινού είμαστε ισχυρότεροι από ό,τι μόνοι μας.
Θεωρώ όμως ότι η διάσωση της Ελλάδας θα πρέπει να μας ενθαρρύνει να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά τα θέματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης", τόνισε ο κ. Σολτς στην "Handelsblatt".
Στη συνέχεια η γερμανική εφημερίδα αναφέρεται στους 5 μύθους και τα 5 λάθη όσον αφορά τη διάσωση της Ελλάδας:
Oι πέντε μύθοι:
1. Τα κονδύλια της βοήθειας εξανεμίστηκαν από το διεφθαρμένο (ελληνικό) κράτος
"Είναι μύθος ότι όλα τα κονδύλια για την Ελλάδα εξανεμίστηκαν από το διεφθαρμένο ελληνικό κράτος", λέει ο Γιοργκ Ρόχολ, Πρόεδρος του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών του Βερολίνου ESMT. "Αντίθετα, η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα κεφάλαια διατέθηκαν σε τράπεζες και επενδυτές, ιδίως για την αποπληρωμή χρεών, την εξυπηρέτηση τόκων ή ως κεφαλαιουχική ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών. Από τα περίπου 290 δισεκατομμύρια ευρώ τα οποία εκταμιεύτηκαν από τον Μάιο του 2010, πάνω από το 80% χρησιμοποιήθηκαν για την αναχρηματοδότηση ληξιπρόθεσμων χρεών".
2. Το ΔΝΤ ήταν ο σκληρός σκύλος
Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή του προγράμματος, το ΔΝΤ ήταν ιδιαίτερα αυστηρό στις δημοσιονομικές απαιτήσεις και τελικά πιο απαισιόδοξο από τους Ευρωπαίους για την εξέλιξη της οικονομίας και του χρέους της Ελλάδας. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, το ΔΝΤ έγινε σαφώς πιο ρεαλιστικό, όταν συνειδητοποίησε ότι το πρόγραμμα λιτότητας για την Αθήνα ήταν πολύ σκληρό.
3. Οι Έλληνες είναι τεμπέληδες και δεν έκαναν ποτέ οικονομίες
Το στερεότυπο των "τεμπέληδων Ελλήνων" δεν ίσχυσε ποτέ. Το 2014, εν μέσω κρίσης, σύμφωνα με μια στατιστική του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, οι Έλληνες εργάζονταν κατά μέσο όρο 2.035 ώρες το χρόνο, ενώ οι Γερμανοί μόνο 1.363 ώρες.
Μύθος είναι επίσης ότι το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα είναι πολύ πιο "πολυτελές" από το γερμανικό: στην αρχή της κρίσης, το 2010, πριν δηλαδή από όλες τις μεταρρυθμίσεις για το συνταξιοδοτικό, οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα και στη Γερμανία συνταξιοδοτούνταν σχεδόν στην ίδια ηλικία.
Και, είτε πρόκειται για τις συντάξεις είτε για την υγεία, οι περικοπές τις οποίες έπρεπε να υπομείνουν οι Έλληνες κάνουν τις μεταρρυθμίσεις της ατζέντας Σρέντερ να μοιάζουν με δροσερό καλοκαιρινό αεράκι.
4. Η Γερμανία κερδίζει χρήματα από τη διάσωση
Το σωστό είναι ότι από το 2010 η Γερμανία κέρδισε περίπου 2,9 δισεκατομμύρια ευρώ από τους τόκους των δανείων προς της Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά, η Γερμανία δεν επωφελήθηκε από την κρίση. Για παράδειγμα, οι διεθνείς πιστωτές, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, έχουν χορηγήσει στην Ελλάδα ελάφρυνση του χρέους, η οποία πρόσφατα ανήλθε σε περίπου 34 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η Γερμανία έχει δανείσει χρήματα στην Ελλάδα με πολύ χαμηλότερα επιτόκια από ό,τι συνήθως και θα της επιστραφούν μετά από πολλά χρόνια.
Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν εν τω μεταξύ να τα χρησιμοποιήσει για άλλους σκοπούς.
Η Γερμανία χορήγησε επίσης δισεκατομμύρια στο Ευρωπαϊκό Ταμείο διάσωσης ESM, το οποίο δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης.
5. Η κρίση χρέους της Ελλάδας τελείωσε πλέον
Για κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει λόγος.
Αν δει κανείς τους απόλυτους αριθμούς, η χώρα βρίσκεται πιο βαθιά χρεωμένη από ό,τι στην αρχή της κρίσης.
Παρόλα αυτά, η Αθήνα δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει κάποια επείγουσα χρηματοδοτική ανάγκη: με ένα αποθεματικό ύψους 24 δισεκατομμυρίων ευρώ το οποίο έχει δημιουργηθεί από δάνεια και ίδιους πόρους, η χώρα θα είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τα επόμενα δύο χρόνια.
Μετά η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει δύσκολη.
Έτσι, το ΔΝΤ πιστεύει ότι από το 2027 το χρέος θα αυξηθεί ξανά.
Τα πέντε μεγαλύτερα λάθη:
1. Η πολιτική υποτίμησε την έκταση της κρίσης
Σχεδόν όλοι οι πολιτικοί παραδέχονται σήμερα ότι την άνοιξη του 2010 υποτίμησαν την έκταση της ελληνικής κρίσης.
Δεν μπορούσαν να φανταστούν -και μάλλον δεν ήθελαν να παραδεχτούν- ότι μια χώρα του ευρώ είχε παραποιήσει τόσο τα στοιχεία του προϋπολογισμού της ώστε θα μπορούσε να περιπέσει σε μια τόσο βαθιά κρίση.
Στη Γερμανία, θεώρησαν μάλιστα ότι θα μπορούσαν να αναμείνουν τις εκλογές στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία το 2010, προτού ασχοληθούν με την Ελλάδα. Αυτή η αβεβαιότητα "ήταν δηλητήριο για την εμπιστοσύνη των αγορών ως προς στην πολιτική συνοχή της ευρωζώνης.
Συντέλεσε στο να μετατραπεί η ελληνική κρίση σε κρίση του ευρώ", λέει ο οικονομολόγος Λούκας Γκούτενμπεργκ.
Ωστόσο, η νομισματική ένωση δεν είχε το 2010 ούτε την εμπειρία να αντιμετωπίσει μια τέτοια κρίση, ούτε διέθετε μια αρχιτεκτονική αντιμετώπισης κρίσεων.
2. Έγιναν πολλές περικοπές και λίγες μεταρρυθμίσεις
Αρχικά, οι πιστωτές της Ελλάδας γνώριζαν κυρίως ένα μέσο για να αναστρέψουν την πορεία της χώρας: τις περικοπές. Αλλά οι αυστηροί δημοσιονομικοί περιορισμοί ώθησαν την Αθήνα όλο και πιο βαθιά στην ύφεση. Ότι θα ήταν καλύτερο να επικεντρωθεί κανείς στις μεταρρυθμίσεις και κάπως λιγότερο στην αποταμίευση το αναγνώρισε νωρίς το ΔΝΤ. Σε μια έκθεση του 2013, αναφέρονταν "σημαντικές αποτυχίες" στο θέμα της διάσωσης της Ελλάδας.
Προφανώς υπήρξε υπερβολική αισιοδοξία στις οικονομικές προβλέψεις.
Μαζί με την Αργεντινή, η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες χώρες στις οποίες η κανονική προσέγγιση του ΔΝΤ δεν λειτούργησε. Σε αντίθεση με άλλα προγράμματα, η οικονομία δεν ανέκαμψε μέσω της αύξησης των εξαγωγών μετά την αρχική ύφεση.
3. Το κούρεμα ήρθε πολύ αργά
Πολλοί ειδικοί παραδέχονται εκ των υστέρων, ότι το κούρεμα του χρέους τον Φεβρουαρίου του 2012, θα έπρεπε να έχει γίνει νωρίτερα και μάλιστα στην αρχή του προγράμματος βοήθειας την άνοιξη του 2010. "Έτσι θα είχε σταθεροποιηθεί η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας νωρίτερα", πιστεύει ο οικονομολόγος κ. Γκούτενμπεργκ.
4. Ψευδείς υποσχέσεις
Ξανά και ξανά, οι ψευδείς υποσχέσεις τράβηξαν σε μάκρος τη διάσωση της Ελλάδας.
Οι πιστωτές της συντηρητικής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά τού υποσχέθηκαν ελάφρυνση του χρέους εάν εφαρμόζονταν οι μεταρρυθμίσεις του δεύτερου πακέτου διάσωσης.
Ο Σαμαράς ήταν επίσης στο σωστό δρόμο, αλλά ελάφρυνση του χρέους δεν έγινε τελικά το 2014.
Αλλά ψευδείς υποσχέσεις δεν δόθηκαν μόνο στην Ελλάδα. Το 2015, ο τότε υπουργός Οικονομικών Schaeuble έπεισε την απρόθυμη κοινοβουλευτική ομάδα των Χριστιανοδημοκρατών να εγκρίνει το τρίτο πακέτο διάσωσης με τη δέσμευση της συμμετοχής του ΔΝΤ και της εκ μέρους του πίεσης για σκληρές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα.
Αλλά ακόμα και τότε ήταν σαφές ότι το Ταμείο δεν θα συνεισέφερε χρήματα, εφ' όσον δεν υπάρξει κούρεμα του χρέους κατά του οποίου αντιτασσόταν με τη σειρά της η Γερμανία.
Για τρία χρόνια, Ευρωπαίοι και ΔΝΤ τσακώνονταν και στο τέλος το Ταμείο αποχώρησε…
"Η ενασχόληση με την Ελλάδα πολύ πέραν της έκτασης της πραγματικής κρίσης του ευρώ κατανάλωσε μεγάλη προσοχή και πολιτικό κεφάλαιο, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί καλύτερα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ευρωζώνης", κατά τον κ. Γκούτενμπεργκ.
5. Η επικοινωνία ήταν κακή
"Το μεγαλύτερο λάθος συνέβη στην αρχή: δεν θα έπρεπε ποτέ να επιτραπεί να δοθεί η εντύπωση στις αγορές ότι υπάρχει η σκέψη να εγκαταλειφθεί εν ανάγκη ένα μέλος της Ευρωζώνης", λέει ο κ. Γκούτενμπεργκ.
"Ήδη τότε θα έπρεπε να έχει ειπωθεί καθαρά: Θα πρέπει να υπάρξουν οδυνηρές περικοπές, αλλά μια νομισματική ένωση είναι μη αναστρέψιμη και θα φροντίσουμε να παραμείνει έτσι. Και αυτό θα κοστίσει χρήματα".
Αυτό ακριβώς όμως δεν συνέβη. Ιδίως Γερμανοί πολιτικοί, αρνήθηκαν να παραδεχτούν ότι δεν θα αποφευχθεί η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
Ούτε η πολιτική εξήγησε επαρκώς στους Έλληνες τις δυνατότητες των προγραμμάτων διάσωσης - δηλαδή τον εκσυγχρονισμό της υπερβολικά ρυθμισμένης οικονομίας τους.
Reuters: Δεν είναι ώρα για… σαμπάνιες - H Ελλάδα παραμένει δέσμια των δανειστών της
Την άποψη ότι η Ελλάδα παραμένει υπό τον αυστηρό έλεγχο των δανειστών εκφράζει αρθρογράφος του Reuters σε δημοσίευμα σχετικά με την έξοδο της χώρας από το πρόγραμμα διάσωσης.
«Πρόκειται για ένα ευπρόσδεκτο Grexit, αλλά πριν ανοίξουμε σαμπάνιες θα πρέπει να θυμηθούμε ότι η Αθήνα παραμένει υπό τον αυστηρό έλεγχο των Ευρωπαίων δανειστών, οι οποίοι απέτυχαν να βάλουν την ελληνική οικονομία σε βιώσιμα βάση» σχολιάζει ο Paul Wallace.
Σύμφωνα με τον Wallace, αν και η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα διάσωσης, παραμένει δέσμια των δανειστών της στην ευρωζώνη και των τεράστιων δανείων που της έχουν χορηγήσει.
«Το υψηλό χρέος καθιστά τις χώρες ευάλωτες στις ιδιοτροπίες των αγορών.
Πρέπει να έχουν την καλύτερη συμπεριφορά τους για να εξασφαλίσουν την πρόσβαση σε ιδιωτικά κεφάλαια ενώ ακόμα και τότε ο κίνδυνος παραμένει καθώς οι επενδυτές ενδέχεται να χάσουν τη διάθεση τους για ανάληψη ρίσκου.
«Καθώς δεν θα προστατεύεται πλέον από το πρόγραμμα διάσωσης, η Ελλάδα θα πρέπει να βγει ξανά στις αγορές για αναχρηματοδοτήσει το υφιστάμενο χρέος της, καθώς τα επίσημα δάνεια ωριμάζουν.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, σε έναν ιδανικό κόσμο, η Ελλάδα θα έβγαινε από το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης με πολύ χαμηλότερο χρέος, μέσω της άμεσης μείωσης της ονομαστικής αξίας των δανείων από την ευρωζώνη» επισημαίνει ο ίδιος.
Ωστόσο, αυτά τα «κουρέματα» είναι ανάθεμα για τoυς Ευρωπαίους δανειστές.
Αντ' αυτού, η ευρωζώνη έχει επιδιώξει επί μακρόν μια μυστική πολιτική ελάφρυνσης του χρέους με άλλα μέσα.
Τα επιτόκια τα οποία ήταν αρχικά τιμωρητικά είναι τώρα όσο το δυνατόν χαμηλότερα και οι πληρωμές τόκων αναβάλλονται σε μεγάλο μέρος του δανεισμού.
Οι δόσεις των δανείων έχουν επεκταθεί για δεκαετίες.
Μη ενθαρρυντικές οι προβλέψεις
Εν τω μεταξύ, μη ενθαρρυντικές είναι οι προβλέψεις για το μέλλον, γεγονός που υποδηλώνει ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να ξεφύγει από τα προβλήματα.
Το ΔΝΤ προβλέπει μακροπρόθεσμη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά περίπου 1% ετησίως.
«Ακόμη και αυτή η φτωχή εκτίμηση μπορεί να αποδειχθεί αισιόδοξη.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ιδιαίτερα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία λόγω της γήρανσης του πληθυσμού» σχολιάζει ο Wallace.
Politico: Η εποχή της Ελλάδας ως de facto αποικία της ΕΕ θα λήξει σήμερα... χωρίς «φιλί» από τον Juncker
Την άποψη ότι η Ελλάδα παραμένει υπό τον αυστηρό έλεγχο των δανειστών εκφράζει αρθρογράφος του Reuters σε δημοσίευμα σχετικά με την έξοδο της χώρας από το πρόγραμμα διάσωσης.
«Πρόκειται για ένα ευπρόσδεκτο Grexit, αλλά πριν ανοίξουμε σαμπάνιες θα πρέπει να θυμηθούμε ότι η Αθήνα παραμένει υπό τον αυστηρό έλεγχο των Ευρωπαίων δανειστών, οι οποίοι απέτυχαν να βάλουν την ελληνική οικονομία σε βιώσιμα βάση» σχολιάζει ο Paul Wallace.
Σύμφωνα με τον Wallace, αν και η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα διάσωσης, παραμένει δέσμια των δανειστών της στην ευρωζώνη και των τεράστιων δανείων που της έχουν χορηγήσει.
«Το υψηλό χρέος καθιστά τις χώρες ευάλωτες στις ιδιοτροπίες των αγορών.
Πρέπει να έχουν την καλύτερη συμπεριφορά τους για να εξασφαλίσουν την πρόσβαση σε ιδιωτικά κεφάλαια ενώ ακόμα και τότε ο κίνδυνος παραμένει καθώς οι επενδυτές ενδέχεται να χάσουν τη διάθεση τους για ανάληψη ρίσκου.
«Καθώς δεν θα προστατεύεται πλέον από το πρόγραμμα διάσωσης, η Ελλάδα θα πρέπει να βγει ξανά στις αγορές για αναχρηματοδοτήσει το υφιστάμενο χρέος της, καθώς τα επίσημα δάνεια ωριμάζουν.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, σε έναν ιδανικό κόσμο, η Ελλάδα θα έβγαινε από το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης με πολύ χαμηλότερο χρέος, μέσω της άμεσης μείωσης της ονομαστικής αξίας των δανείων από την ευρωζώνη» επισημαίνει ο ίδιος.
Ωστόσο, αυτά τα «κουρέματα» είναι ανάθεμα για τoυς Ευρωπαίους δανειστές.
Αντ' αυτού, η ευρωζώνη έχει επιδιώξει επί μακρόν μια μυστική πολιτική ελάφρυνσης του χρέους με άλλα μέσα.
Τα επιτόκια τα οποία ήταν αρχικά τιμωρητικά είναι τώρα όσο το δυνατόν χαμηλότερα και οι πληρωμές τόκων αναβάλλονται σε μεγάλο μέρος του δανεισμού.
Οι δόσεις των δανείων έχουν επεκταθεί για δεκαετίες.
Μη ενθαρρυντικές οι προβλέψεις
Εν τω μεταξύ, μη ενθαρρυντικές είναι οι προβλέψεις για το μέλλον, γεγονός που υποδηλώνει ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να ξεφύγει από τα προβλήματα.
Το ΔΝΤ προβλέπει μακροπρόθεσμη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά περίπου 1% ετησίως.
«Ακόμη και αυτή η φτωχή εκτίμηση μπορεί να αποδειχθεί αισιόδοξη.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ιδιαίτερα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία λόγω της γήρανσης του πληθυσμού» σχολιάζει ο Wallace.
Politico: Η εποχή της Ελλάδας ως de facto αποικία της ΕΕ θα λήξει σήμερα... χωρίς «φιλί» από τον Juncker
Δεν θα υπάρξει παρέλαση... ούτε ένα φιλί από τον Jean-Claude Juncker.
Αντίθετα, ο χρόνος της Ελλάδας ως de facto αποικία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα λήξει σήμερα, Δευτέρα 20 Αυγούστου 2018.
Αυτή η περίοδος ξεκίνησε το 2010, υπενθυμίζει ο αρθρογράφος της Politico, Matthew Karnitschnig.
Η Ελλάδα ολοκληρώνει ένα οκταετές καθεστώς "διάσωσης" ύψους 300 δισεκατομμυρίων ευρώ με τη συμμετοχή πολλών οικονομολόγων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Είναι επίσης μια κατά πολύ φτωχότερη χώρα από ό, τι ήταν όταν παρενέβη η ΕΕ, με την οικονομία της να έχει συρρικνωθεί κατά σχεδόν 25% κατά τη διάρκεια των διασώσεων (μια επίδοση που βάζει την Ελλάδα στο γκρουπ της Βενεζουέλας, της Λιβύης και της Υεμένης).
Παρά τις συνεχιζόμενες δυσκολίες της Ελλάδας, πολλοί από τους ισχυρούς της Ευρώπης θεωρούν τις προσπάθειες διάσωσης όχι μόνο ως επιτυχία, αλλά ως πρότυπο.
«Αυτό το πρόγραμμα ήταν μια απίστευτη πρόκληση για εμάς, όπως και τα άλλα προγράμματα διάσωσης για τα κράτη του ευρώ», είχε αναφέρει η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel, ένας από τους αρχιτέκτονες της στρατηγικής διάσωσης.
«Αλλά μπορούμε να πούμε ότι το ευρώ είναι σταθερό, τα προγράμματα έχουν ολοκληρωθεί και οι χώρες είναι πιο ανταγωνιστικές», είχε αναφέρει.
Η Ελλάδα έχει εξελιχθεί σε μια δοκιμασία Rorschach για το πώς θα κυβερνηθεί η ευρωζώνη.
Tο τεστ κηλίδων μελάνης Rorschach είναι μία μέθοδος ψυχολογικής διάγνωσης που σχετίζεται με την εικόνα.
Οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν το τεστ για να προσπαθήσουν να εξετάσουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και τη συναισθηματική λειτουργία των ασθενών τους.
"Έχουμε βιώσει ότι η κακοδιαχείριση μιας χώρας μπορεί να μας βάλει σε κίνδυνο", δήλωσε η Merkel σε ομιλία του στο γερμανικό κοινοβούλιο, το Μάρτιο.
Για όσους βλέπουν την Ελλάδα μέσω του γερμανικού πρίσματος, η σκληρή λιτότητα που ανάγκασε την Αθήνα, σε συνδυασμό με την άρνηση χορήγησης ουσιαστικής ελάφρυνσης του χρέους, προσφέρει μια ισχυρή συνταγή.
"Η λογοδοσία και ο έλεγχος συμβαδίζουν", ανέφερε η Merkel.
Με άλλα λόγια, αν και η οικονομία της Ελλάδας συρρικνώθηκε, η καταστροφή της προσέφερε στο υπόλοιπο γκρουπ ένα τρομακτικό παράδειγμα του τι μπορεί να συμβεί όταν οι κυβερνήσεις παραβούν τους κανόνες.
"Η θυσία της Ελλάδας, είναι το τίμημα για τη διατήρηση του ευρώ, έτσι είναι", ήταν το δόγμα.
Η εναλλακτική άποψη, αρθρώθηκε από τον Γάλλο πρόεδρο E. Macron τον περασμένο Σεπτέμβριο μπροστά από την Ακρόπολη.
Η κυριαρχία της Ευρώπης και η εμπιστοσύνη είναι σε κίνδυνο, ως αποτέλεσμα της κρίσης.
Η μεταχείριση της Ελλάδας από την Ευρώπη έχει διαβρώσει τις αρχές της ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τον ίδιο.
Τελικά, η συζήτηση ακολουθεί τον ορισμό του "αλληλεγγύης".
Οι περισσότεροι Γερμανοί, για παράδειγμα, είναι πεπεισμένοι ότι έδειξαν στην Ελλάδα την μέγιστη αλληλεγγύη, προσφέροντας δισεκατομμύρια σε δάνεια χαμηλού επιτοκίου.
Ενώ η ελάφρυνσης του χρέους της Ελλάδας θα μπορούσε να βάλει τη χώρα σε πιο σταθερή οικονομική βάση, θα ανοίξει την πόρτα στον "ηθικό κίνδυνο", ανταμείβοντας την κακή συμπεριφορά.
Αυτό που αγνοεί αυτός ο συλλογισμός είναι ότι η Γερμανία ήταν ο μεγαλύτερος νικητής των ευρωπαϊκών πολιτικών διάσωσης.
Καμία χώρα δεν έχει ωφεληθεί περισσότερο από τη Γερμανία από την εισαγωγή του ευρώ, η οποία ήταν ένα όφελος για τη βιομηχανία της, τροφοδοτώντας τις εξαγωγές στην περιοχή.
Έτσι, εάν η "διάσωση" της Ελλάδας ήταν πραγματικά για τη διατήρηση του ευρώ, η Γερμανία ενεργούσε πρωτίστως προς το δικό της συμφέρον.
Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί: Τα δάνεια που χορηγούνται στην Ελλάδα από ευρωπαϊκά ταμεία διάσωσης έχουν θέσει σε κίνδυνο ένα μικρό γερμανικό θησαυρό.
Στην πραγματικότητα, μέχρι τώρα έχουν δημιουργήσει ένα καθαρό κέρδος.
Αντιθέτως, στην Ελλάδα, οι μικρές επιχειρήσεις, που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 90% της οικονομίας συνεχίζουν να αγωνίζονται λόγω έλλειψης τραπεζικών πιστώσεων και υψηλών φόρων που επιβάλλονται από τα μέτρα διάσωσης.
Οι επενδύσεις στη χώρα είναι χλιαρές.
Εκατοντάδες χιλιάδες νέοι Έλληνες έχουν φύγει και όλο και περισσότερο ποσοστό της οικονομίας είναι στο περιθώριο.
«Στην Ελλάδα, οι άνθρωποι, οι εταιρείες και οι επενδυτές πρέπει να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη στις μελλοντικές προοπτικές της χώρας», δήλωσε ο Guntram Wolff, ο διευθυντής του Bruegel.
Αυτό το μέλλον είναι απίθανο, εφόσον το χρέος της Ελλάδας, που ανέρχεται σήμερα στο 180% του ΑΕΠ, παραμένει μη βιώσιμο, υποστήριξε ο Wolff.
Αντί να δώσει στην Ελλάδα χώρο αναπνοής, η Ευρώπη, με την επιμονή του Βερολίνου, συμφώνησε μόνο να δώσει στην Αθήνα περισσότερο χρόνο για να εξοφλήσει τα δάνειά της διάσωσης, καθυστερώντας πραγματικά την ημέρα της αναμέτρησης.
Έχοντας πεισθεί για αυτή την ασυμβίβαστη προσέγγιση, το Βερολίνο αντιστάθηκε στην πίεση του Macron να υιοθετήσει ένα σχέδιο στενότερης ολοκλήρωσης της ευρωζώνης, μια πορεία που θα απαιτούσε από τη Γερμανία να αποδεχθεί το είδος αλληλεγγύης που αρνήθηκε στην Ελλάδα.
Αν και η στρατηγική έχει λειτουργήσει καλά για τη Γερμανία μέχρι στιγμής, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη συνοχή της ζώνης του νομίσματος είναι λιγότερο ευοίωνες.
Για την εποχή που η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει μια προειδοποιητική ιστορία για την υπόλοιπη ευρωζώνη, η κρίση της τείνει επίσης να καθιερώσει τη φήμη της Γερμανίας ως ασυμβίβαστη στην οικονομική κρίση.
Οι περισσότεροι Γερμανοί πολιτικοί είναι αρνητικοί σε μια τέτοια κριτική, υποστηρίζοντας ότι "παίζοντας" με τις αρχές της Ευρώπης θα ήταν ακόμα χειρότερη.
Αλλά όπως έμαθε η Merkel κατά τη διάρκεια της κρίσης των προσφύγων, η αλληλεγγύη είναι αμφίδρομη, καταλήγει ο αρθρογράφος της Politico.
CNN Money: Η Ελλάδα τελειώνει με το πρόγραμμα διάσωσης, αλλά τα προβλήματα παραμένουν
Στην έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια αναφέρεται και το CNN Money, σχολιάζοντας ωστόσο ότι τα προβλήματα παραμένουν.
«Τα προγράμματα διάσωσης από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Κομισιόν έχουν υψηλό κόστος που θα είναι αισθητό για αρκετά χρόνια ακόμα» επισημαίνεται στο σχετικό δημοσίευμα.
Είναι χαρακτηριστικό εξάλλου ότι η ελληνική οικονομία είναι τα 2/3 του μεγέθους που είχε το 2007, πριν το ξέσπασμα της κρίσης, ενώ ακόμα αντιμετωπίζει μια σειρά προκλήσεων.
«Τα προγράμματα διάσωσης έχουν επιτύχει τον στόχο τους, την αποκατάσταση της επενδυτικής εμπιστοσύνης και τις πρόσβασης στην αγορά» είπε ο Mujtaba Rahman της Eurasia Group και πρόσθεσε «η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στις αγορές και να αντλήσει κεφάλαια».
Την ίδια στιγμή, οι δανειστές της έχουν επίσης συμφωνήσει να αναδιαρθρώσουν το χρέους, ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να διαχειριστεί τις μελλοντικές αποπληρωμές.
Ωστόσο, τα προβλήματα παραμένουν.
«Υπάρχει ένα μεγάλο εύρος διαρθρωτικών οικονομικών θεμάτων που δεν έχουν επιλυθεί μέσω του προγράμματος, παρά την εποπτεία κατά τη διάρκεια των τελευταίων οκτώ ετών» είπε ο Rahman και πρόσθεσε «Θεωρώ πως είναι υπερβολικό να θεωρούμε ότι το πρόγραμμα ήταν πετυχημένο.
Δεν έχει αποκαταστήσει την οικονομική υγεία».
Wall Street Journal: Η ελληνική κρίση τελειώνει αλλά το χρέος της Ιταλίας είναι αυτό που τρομάζει την Ευρωζώνη
Η λήξη του τρίτου προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας αύριο Δευτέρα (20/82018) σηματοδοτεί και τον τερματισμό της κρίσης στην Ευρωζώνη αλλά η Ιταλία είναι εδώ και επαναφέρει τους φόβους σχετικά με τη σταθερότητα του ευρώ, επισημαίνει σε δημοσίευμά της η Wall Street Journal.
H EE θα παρουσιάσει ως επιτυχία την ολοκλήρωση του προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας, ένα οκταετές δράμα που πυροδότησε μεγάλες ανησυχίες για το χρέος στην Ευρωζώνη και τη βιωσιμότητα της.
Η οικονομία της Ελλάδας έχει αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι.
Αψηφώντας πολλές προβλέψεις, η Ελλάδα παρέμεινε στο ευρώ, χάρη στη δημόσια δυναμική υπέρ του ενιαίου νομίσματος, ακόμη και μέσα σε μια από τις βαθύτερες οικονομικές διαμάχες της σύγχρονης εποχής.
Την ίδια ώρα, επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα, ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron και η Γερμανίδα καγκελάριος, Angela Merkel αλλά και άλλοι ηγέτες της ΕΕ συζητούν τις επόμενες κινήσεις για την ενίσχυση της νομισματικής ένωσης, βασιζόμενες σε διάφορες αναθεωρήσεις που πηγάζουν από την κρίση.
Η Ιταλία δείχνει ότι αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό.
Οι αναταραχές στις αγορές, που εκδηλώθηκαν τον Αύγουστο του 2018 σε σχέση με το ιταλικό χρέος και οι πρόσφατες λεκτικές επιθέσεις εναντίον πολιτικών στη Ρώμη, υποδηλώνουν ότι το φαινόμενο της αποσταθεροποίησης μίας χώρας της Ευρωζώνης θα μπορούσε να επιστρέψει.
Μια πρώτη δοκιμασία θα έρθει το Φθινόπωρο του 2018, όταν η νέα «λαϊκίστικη» κυβέρνηση της Ιταλίας θα πρέπει να παρουσιάσει έναν προϋπολογισμό και να εξηγήσει πώς θα πληρώσει για τις δαπανηρές υποσχέσεις προς τους ψηφοφόρους, σημειώνει η Wall Street Journal.
FT: Αντιμέτωπη με πολλά εμπόδια η Ελλάδα
Για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας κάνουν λόγο οι Financial Times υποστηρίζοντας ωστόσο ότι η Ελλάδα παρόλα αυτά έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της καθώς το output της οικονομίας της, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και οι τιμές των ακινήτων βρίσκονται πολύ πιο κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, το output της ελληνικής οικονομίας είναι στο 3,7% σε σχέση με τα μέσα του 2015, αλλά 25% κάτω από τα επίπεδα του 2007.
Παρά τις προσδοκίες για ισχυρή ανάπτυξη, το 2023 το output της οικονομίας προβλέπεται να είναι 17% κάτω από τα επίπεδα του 2007, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ.
Αντιπαραθέτοντας το output της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που χτυπήθηκαν επίσης σκληρά από την οικονομική κρίση, παρατηρείται ότι οι χώρες της Ιβηρικής έχουν επανακάμψει και στο δεύτερο τρίμηνο του 2018.
Στην Ιταλία, το output της οικονομίας ήταν 5% χαμηλότερο από την κορύφωσή του πριν από την κρίση.
Ένα άλλο σημαντικό έμπόδιο στη βελτίωση της ελληνικής οικονομίας είναι τα κόκκινα δάνεια των τραπεζων τα οποία υπολογίζεται ότι φτάνουν το 50% όλων των δανείων.
«Το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών δεν έχει βελτιωθεί ακόμη και ο δείκτης ανεργίας παραμένει υψηλός περίπου στο 20%, που μεταφράζεται σε 1 εκατομμύριο άνεργους ανθρώπους.
Αν και από τον Μάρτιο του 2015 άνοιξαν 300.000 νέες θέσεις εργασίας, οι περισσότερες από αυτές ήταν ημι-απασχόλησης, ενώ ο μέσος μισθός είναι κατά 22% χαμηλότερος από τα μισθολογικά επίπεδα του 2009.
Σχολιάζοντας την κτηματομεσιτική αγορά της Ελλάδας, που αποτελούσε παραδοσιακά μια σημαντική επένδυση για τα ελληνικά νοικοκυριά, οι FΤ υπογραμμίζουν ότι δεν παρουσιάζει σημαντικά στοιχεία ανάκαμψης καθώς οι τιμές των ακινήτων είναι κατά μέσο όρο 42% χαμηλότερες από τα επίπεδα προ δεκαετίας, σημειώνεται.
Καταλήγοντας, οι FT υπογραμμίζουν πως τα νέα για την ελληνική οικονομία μπορεί να είναι αισιόδοξα, αλλά τα στοιχεία δείχνουν πως η κανονικότητα απέχει αρκετά...
«Υπέρμετρες οι προσπάθειες του ελληνικού λαού» - Τα ρωσικά μέσα για την έξοδο από τα Μνημόνια
Στην έξοδο της Ελλάδας από τα Μνημόνια δεν παρέλειψαν να αναφερθούν και τα μεγάλα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, με το ειδησεογραφικό πρακτορείο TASS να εστιάζει στις «υπέρμετρες προσπάθειες του ελληνικού λαού».
Ειδικότερα, το TASS, σε δημοσίευμά του με τίτλο «Η Ελλάδα βγήκε από το πρόγραμμα διεθνούς οικονομικής βοήθειας», σημειώνει πως ο ESM υπογραμμίζει ότι η έξοδος έγινε δυνατή χάρη στις υπέρμετρες προσπάθειες του ελληνικού λαού και στην υποστήριξη των ευρωπαίων εταίρων.
Το πρακτορείο Ria Novosti φιλοξενεί δηλώσεις του διευθυντή του τμήματος αναλύσεων της επενδυτικής εταιρείας REGION Valery Weisberg, στο ραδιόφωνο Sputnik ο οποίος εκτιμά ότι «το να αναμένει κανείς ότι στα προσεχή δέκα χρόνια η Ελλάδα θα επιστρέψει σε κανονικούς σταθερούς μακροοικονομικούς δείκτες είναι κάτι εξαιρετικά προβληματικό».
Ο κ. Weisberg θεωρεί ότι πλέον η προσοχή «θα εστιασθεί στην μεταρρύθμιση της οικονομίας και πιο ενεργά στις ιδιωτικοποιήσεις» και πως «αν σε μερικά χρόνια αυτές αποδώσουν καρπούς, τότε ασφαλώς θα μπορεί να αναμένεται επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης και επιτυχής ολοκλήρωση αυτής της δύσκολης περιόδου».
Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Rossiskaya Gazeta σε άρθρο της καθαρά ειδησεογραφικού περιεχομένου με τίτλο «Η Ελλάδα βγήκε επιτυχώς από την εποπτεία των ξένων δανειστών», αναφέρεται στο τηλεγράφημα του πρακτορείου TASS.
Η οικονομική εφημερίδα Vedomosti, σε ειδησεογραφική της αναφορά με τίτλο «Η Ελλάδα βγήκε από την εποπτεία των ξένων δανειστών», επικαλείται την ανακοίνωση του ESM και καταλήγει γράφοντας ότι «Η Ελλάδα ζούσε με τα χρήματα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το 2010» και πως «συνολικά μέσα σε οκτώ χρόνια η Ελλάδα πήρε 273,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 241,6 τα διέθεσαν οι χώρες της ευρωζώνης.
Πανομοιότυπος είναι και ο τίτλος της εφημερίδας RBK.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών