Παραδόξως οι πολιτικές αναταραχές του 2016 έχουν οδηγήσει τους ηλικιωμένους ψηφοφόρους να πρωταγωνιστούν στις αλλαγές ενώ οι νέοι ψηφοφόροι υποστήριξαν κυρίως το status quo......
Ο καπιταλισμός και οι δυνάμεις της αγοράς βρίσκονται σε κρίση υποστηρίζει η Gavekal Dragonomics.
Η μεγαλύτερη έκπληξη του 2016, ήταν ότι το μέγεθος της έκπληξης που προκάλεσαν όλα τα γεγονότα που συνέβησαν…
Αμέσως μετά την κρίση του 2008, υποστηρίξαμε ότι η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στους πολιτικούς θεσμούς θα ακολουθήσει η οικονομική κατάρρευση, με χρονική υστέρηση 5 χρόνια…
Έχουμε δει αυτή τη σειρά και στο παρελθόν.
Μετά την πρώτη κρίση της παγκοσμιοποίησης, που περιγράφεται από τον Καρλ Μαρξ και ο Φρίντριχ Ένγκελς το 1848 στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο τους, ακολούθησαν οι νόμοι περί μεταρρύθμισης δημιουργώντας πρωτοφανή δικαιώματα για την εργατική τάξη.
Μετά την υποχώρηση του βρετανικού ιμπεριαλισμού μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ακολούθησε το New Deal και του κράτους πρόνοιας.
Επίσης μετά την υποχώρηση των κεϋνσιανών οικονομικών προσεγγίσεων μετά το 1968 ακολούθησε η επανάσταση των Θάτσερ και Ρέιγκαν.
Στο βιβλίο καπιταλισμός 4.0, υποστήριξαμε ότι ανάλογες πολιτικές αναταραχές θα ακολουθήσουν την τέταρτη συστημική υποχώρηση του παγκόσμιου καπιταλισμού όπως προέκυψε μετά την κρίση του 2008.
Όταν ένα συγκεκριμένο μοντέλο του καπιταλισμού λειτουργεί με επιτυχία, εκτονώνει τις πολιτικές πιέσεις.
Αλλά όταν η οικονομία αποτυγχάνει - και η αποτυχία δεν είναι μόνο μια παροδική φάση, αλλά ένα σύμπτωμα βαθύτατων αντιφάσεων – τότε η πολιτική γίνεται τοξική….
Αυτό συνέβη μετά το 2008.
Όταν η αποτυχία των ελεύθερων συναλλαγών, η απορρύθμιση και μονεταρισμός θεωρήθηκε ως μια «νέα κανονική μόνιμη λιτότητα μειώνοντας τις προσδοκίες» άλλαξαν τα δεδομένα.
Αποδείχθηκε ότι η τραπεζική κρίση δεν ήταν προσωρινή, οι ανισότητες αυξήθηκαν, η εργασία κατέγραψε παντού απώλειες, η κρίση επιχείρησε να νομιμοποιήσει πολλές ακρότητες - ακριβώς όπως οι υπέρογκοι φόροι της δεκαετίας του 1950 και του 1960 έχασαν τη νομιμότητά τους στον στασιμοπληθωρισμό της δεκαετίας του 1970.
Βιώνουμε ένα είδος μετασχηματισμού, ενώ οι φορείς του οικονομικού ανταγωνισμού αυξάνουν το συνολικό εθνικό εισόδημα, δεν διανέμουν τα κέρδη με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο.
Για να γίνει αυτό απαιτείται εσκεμμένη πολιτική παρέμβαση σε τουλάχιστον δύο μέτωπα.
Πρώτον, η μακροοικονομική διαχείριση πρέπει να διασφαλίζει ότι η ζήτηση αυξάνεται πάντα τόσο έντονα όσο και η προσφορά που δημιουργήθηκε από την τεχνολογία και την παγκοσμιοποίηση.
Αυτή είναι η θεμελιώδης κεϋνσιανή αντίληψη που είχε προσωρινά απορριφθεί στο απόγειο του μονεταρισμού κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και με επιτυχία επανήλθε στη δεκαετία του 1990 (τουλάχιστον στις ΗΠΑ και τη Βρετανία).
Στην συνέχεια εγκαταλείφτηκε και πάλι μέσα στον πανικό του ελλείμματος μετά το 2009.
Η επιστροφή στη διαχείριση της κεϋνσιανής θεώρησης θα μπορούσε να είναι το κύριο οικονομικό όφελος της νέας προεδρίας του Donald Trump στις ΗΠΑ.
Η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που θα αντικαταστήσει τις λιγότερο αποτελεσματικές προσπάθειες νομισματικής τόνωσης.
Οι ΗΠΑ μπορεί τώρα να είναι έτοιμες να εγκαταλείψουν τα δόγματα της μονεταριστικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών που είχε ως στόχο τον πληθωρισμό, καθώς και την αποκατάσταση της πλήρους απασχόλησης ως η κορυφαία προτεραιότητα της διαχείρισης της ζήτησης.
Για την Ευρώπη, όμως, αυτή η επανάσταση στην μακροοικονομική σκέψη είναι ακόμα χρόνια μακριά.
Ταυτόχρονα, θα χρειαστεί μια δεύτερη, πιο βαρυσήμαντη, πνευματική επανάσταση όσον αφορά την κρατική παρέμβαση σε κοινωνικές και οικονομικές δομές.
Ο φονταμενταλισμός της αγοράς υποκρύπτει μια βαθιά αντίφαση.
Το ελεύθερο εμπόριο, η τεχνολογική πρόοδος και άλλες δυνάμεις προωθούν την οικονομική «αποτελεσματικότητα» παρουσιάζονται ως ευεργετικές για την κοινωνία, ακόμη και αν βλάπτουν μεμονωμένους εργαζόμενους ή τις επιχειρήσεις, επειδή αυξάνεται το εισόδημα επιτρέποντας στους νικητές να αποζημιώσουν τους ηττημένους, διασφαλίζοντας ότι κανείς δεν βρεθεί σε χειρότερη θέση.
Αυτή η αρχή εγείρει ηθικές αξιώσεις για την οικονομία της ελεύθερης αγοράς.
Με την απελευθέρωση των Οικονομικών και του Εμπορίου, εντείνοντας τον ανταγωνισμό και αποδυναμώνοντας τα συνδικάτα, οι κυβερνήσεις δημιούργησαν τις θεωρητικές προϋποθέσεις για την αναδιανομή μεταξύ νικητών και ηττημένων.
Αλλά οι υπερασπιστές του φονταμενταλισμού της αγοράς δεν ξεχνούν.
Το πρόσχημα ήταν ότι οι φόροι, οι πληρωμές κοινωνικής πρόνοιας και άλλες κυβερνητικές παρεμβάσεις επηρέασαν τα κίνητρα και νόθευσαν τον ανταγωνισμό, μείωσαν την οικονομική ανάπτυξη για την κοινωνία στο σύνολό της.
Αλλά, όπως η Μάργκαρετ Θάτσερ περίφημα είπε, «δεν υπάρχει η κοινωνία.
Υπάρχουν μεμονωμένοι άνδρες και γυναίκες και υπάρχουν και οικογένειες»
Με επίκεντρο τα κοινωνικά οφέλη του ανταγωνισμού οι φονταμενταλιστές της αγοράς παραβίασαν την αρχή της ατομικότητας στην καρδιά της δικής τους ιδεολογίας.
Μετά από τις πολιτικές αναταραχές του 2016, δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί η μοιραία αντίφαση μεταξύ των κοινωνικών παροχών και των ατομικών ζημιών.
Αν το εμπόριο, ο ανταγωνισμός και η τεχνολογική πρόοδος τροφοδοτήσουν την επόμενη φάση του καπιταλισμού, θα πρέπει να συνδυαστούν με τις κυβερνητικές παρεμβάσεις για να αναδιανεμηθούν τα κέρδη από την ανάπτυξη όχι όμως με τα ταμπού των Θάτσερ και Ρέιγκαν.
Σπάζοντας αυτά τα ταμπού δεν χρειάζεται να οδηγηθούμε στην επιστροφή σε υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, στον πληθωρισμό και στην κουλτούρα της εξάρτησης της δεκαετίας του 1970.
Ακριβώς όπως η δημοσιονομική και νομισματική πολιτική μπορεί να ρυθμιστεί για να ελαχιστοποιηθεί η ανεργία και ο πληθωρισμός, η αναδιανομή μπορεί να σχεδιαστεί όχι μόνο για την ανακύκλωση των φόρων, αλλά για να υποστηριχθούν οι εργαζόμενοι όταν πλήττονται από την παγκοσμιοποίηση και την τεχνολογική αλλαγή.
Μεταξύ των πιο αποτελεσματικών παρεμβάσεων, αποδεικνύονται αυτών στην Γερμανία και τη Σκανδιναβία.
Δαπανούν χρήματα για υψηλής ποιότητας επαγγελματική εκπαίδευση και επανεκπαίδευση των εργαζομένων και φοιτητών έξω από τα πανεπιστήμια, δημιουργώντας ισχυρό μεσοαστικό βιοτικό επίπεδο.
Αυτά μπορεί να ακούγεται σαν γιατροσόφια, αλλά οι κυβερνήσεις έχουν ως επί το πλείστον κάνει το αντίθετο.
Τα φορολογικά συστήματα έχουν γίνει λιγότερο προοδευτικά έχουν μειωθεί οι δαπάνες για την εκπαίδευση.
Η ανακατανομή ήταν μακριά από τους χαμηλόμισθους νέους εργαζόμενους, των οποίων οι θέσεις εργασίας και οι μισθοί πραγματικά απειλούνται από το εμπόριο και τη μετανάστευση.
Από την άλλη οι οικονομικές ελίτ, έχουν κερδίσει τα μέγιστα από την παγκοσμιοποίηση.
Ωστόσο, οι πολιτικές αναταραχές του 2016 έχουν οδηγήσει τους ηλικιωμένους ψηφοφόρους να πρωταγωνιστούν στις αλλαγές ενώ οι νέοι ψηφοφόροι υποστήριξαν κυρίως το status quo......
Αυτό το παράδοξο δείχνει την μετά την κρίση η σύγχυση και η απογοήτευση συνεχίζει να υφίσταται.
Βρισκόμαστε στην φάση αναζήτησης οικονομικών μοντέλων που ονομάζεται καπιταλισμός 4.1 αλλά δεν ξέρουμε εάν είναι καλύτερα ή χειρότερα.
www.bankingnews.gr
Η μεγαλύτερη έκπληξη του 2016, ήταν ότι το μέγεθος της έκπληξης που προκάλεσαν όλα τα γεγονότα που συνέβησαν…
Αμέσως μετά την κρίση του 2008, υποστηρίξαμε ότι η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στους πολιτικούς θεσμούς θα ακολουθήσει η οικονομική κατάρρευση, με χρονική υστέρηση 5 χρόνια…
Έχουμε δει αυτή τη σειρά και στο παρελθόν.
Μετά την πρώτη κρίση της παγκοσμιοποίησης, που περιγράφεται από τον Καρλ Μαρξ και ο Φρίντριχ Ένγκελς το 1848 στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο τους, ακολούθησαν οι νόμοι περί μεταρρύθμισης δημιουργώντας πρωτοφανή δικαιώματα για την εργατική τάξη.
Μετά την υποχώρηση του βρετανικού ιμπεριαλισμού μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ακολούθησε το New Deal και του κράτους πρόνοιας.
Επίσης μετά την υποχώρηση των κεϋνσιανών οικονομικών προσεγγίσεων μετά το 1968 ακολούθησε η επανάσταση των Θάτσερ και Ρέιγκαν.
Στο βιβλίο καπιταλισμός 4.0, υποστήριξαμε ότι ανάλογες πολιτικές αναταραχές θα ακολουθήσουν την τέταρτη συστημική υποχώρηση του παγκόσμιου καπιταλισμού όπως προέκυψε μετά την κρίση του 2008.
Όταν ένα συγκεκριμένο μοντέλο του καπιταλισμού λειτουργεί με επιτυχία, εκτονώνει τις πολιτικές πιέσεις.
Αλλά όταν η οικονομία αποτυγχάνει - και η αποτυχία δεν είναι μόνο μια παροδική φάση, αλλά ένα σύμπτωμα βαθύτατων αντιφάσεων – τότε η πολιτική γίνεται τοξική….
Αυτό συνέβη μετά το 2008.
Όταν η αποτυχία των ελεύθερων συναλλαγών, η απορρύθμιση και μονεταρισμός θεωρήθηκε ως μια «νέα κανονική μόνιμη λιτότητα μειώνοντας τις προσδοκίες» άλλαξαν τα δεδομένα.
Αποδείχθηκε ότι η τραπεζική κρίση δεν ήταν προσωρινή, οι ανισότητες αυξήθηκαν, η εργασία κατέγραψε παντού απώλειες, η κρίση επιχείρησε να νομιμοποιήσει πολλές ακρότητες - ακριβώς όπως οι υπέρογκοι φόροι της δεκαετίας του 1950 και του 1960 έχασαν τη νομιμότητά τους στον στασιμοπληθωρισμό της δεκαετίας του 1970.
Βιώνουμε ένα είδος μετασχηματισμού, ενώ οι φορείς του οικονομικού ανταγωνισμού αυξάνουν το συνολικό εθνικό εισόδημα, δεν διανέμουν τα κέρδη με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο.
Για να γίνει αυτό απαιτείται εσκεμμένη πολιτική παρέμβαση σε τουλάχιστον δύο μέτωπα.
Πρώτον, η μακροοικονομική διαχείριση πρέπει να διασφαλίζει ότι η ζήτηση αυξάνεται πάντα τόσο έντονα όσο και η προσφορά που δημιουργήθηκε από την τεχνολογία και την παγκοσμιοποίηση.
Αυτή είναι η θεμελιώδης κεϋνσιανή αντίληψη που είχε προσωρινά απορριφθεί στο απόγειο του μονεταρισμού κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και με επιτυχία επανήλθε στη δεκαετία του 1990 (τουλάχιστον στις ΗΠΑ και τη Βρετανία).
Στην συνέχεια εγκαταλείφτηκε και πάλι μέσα στον πανικό του ελλείμματος μετά το 2009.
Η επιστροφή στη διαχείριση της κεϋνσιανής θεώρησης θα μπορούσε να είναι το κύριο οικονομικό όφελος της νέας προεδρίας του Donald Trump στις ΗΠΑ.
Η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που θα αντικαταστήσει τις λιγότερο αποτελεσματικές προσπάθειες νομισματικής τόνωσης.
Οι ΗΠΑ μπορεί τώρα να είναι έτοιμες να εγκαταλείψουν τα δόγματα της μονεταριστικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών που είχε ως στόχο τον πληθωρισμό, καθώς και την αποκατάσταση της πλήρους απασχόλησης ως η κορυφαία προτεραιότητα της διαχείρισης της ζήτησης.
Για την Ευρώπη, όμως, αυτή η επανάσταση στην μακροοικονομική σκέψη είναι ακόμα χρόνια μακριά.
Ταυτόχρονα, θα χρειαστεί μια δεύτερη, πιο βαρυσήμαντη, πνευματική επανάσταση όσον αφορά την κρατική παρέμβαση σε κοινωνικές και οικονομικές δομές.
Ο φονταμενταλισμός της αγοράς υποκρύπτει μια βαθιά αντίφαση.
Το ελεύθερο εμπόριο, η τεχνολογική πρόοδος και άλλες δυνάμεις προωθούν την οικονομική «αποτελεσματικότητα» παρουσιάζονται ως ευεργετικές για την κοινωνία, ακόμη και αν βλάπτουν μεμονωμένους εργαζόμενους ή τις επιχειρήσεις, επειδή αυξάνεται το εισόδημα επιτρέποντας στους νικητές να αποζημιώσουν τους ηττημένους, διασφαλίζοντας ότι κανείς δεν βρεθεί σε χειρότερη θέση.
Αυτή η αρχή εγείρει ηθικές αξιώσεις για την οικονομία της ελεύθερης αγοράς.
Με την απελευθέρωση των Οικονομικών και του Εμπορίου, εντείνοντας τον ανταγωνισμό και αποδυναμώνοντας τα συνδικάτα, οι κυβερνήσεις δημιούργησαν τις θεωρητικές προϋποθέσεις για την αναδιανομή μεταξύ νικητών και ηττημένων.
Αλλά οι υπερασπιστές του φονταμενταλισμού της αγοράς δεν ξεχνούν.
Το πρόσχημα ήταν ότι οι φόροι, οι πληρωμές κοινωνικής πρόνοιας και άλλες κυβερνητικές παρεμβάσεις επηρέασαν τα κίνητρα και νόθευσαν τον ανταγωνισμό, μείωσαν την οικονομική ανάπτυξη για την κοινωνία στο σύνολό της.
Αλλά, όπως η Μάργκαρετ Θάτσερ περίφημα είπε, «δεν υπάρχει η κοινωνία.
Υπάρχουν μεμονωμένοι άνδρες και γυναίκες και υπάρχουν και οικογένειες»
Με επίκεντρο τα κοινωνικά οφέλη του ανταγωνισμού οι φονταμενταλιστές της αγοράς παραβίασαν την αρχή της ατομικότητας στην καρδιά της δικής τους ιδεολογίας.
Μετά από τις πολιτικές αναταραχές του 2016, δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί η μοιραία αντίφαση μεταξύ των κοινωνικών παροχών και των ατομικών ζημιών.
Αν το εμπόριο, ο ανταγωνισμός και η τεχνολογική πρόοδος τροφοδοτήσουν την επόμενη φάση του καπιταλισμού, θα πρέπει να συνδυαστούν με τις κυβερνητικές παρεμβάσεις για να αναδιανεμηθούν τα κέρδη από την ανάπτυξη όχι όμως με τα ταμπού των Θάτσερ και Ρέιγκαν.
Σπάζοντας αυτά τα ταμπού δεν χρειάζεται να οδηγηθούμε στην επιστροφή σε υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, στον πληθωρισμό και στην κουλτούρα της εξάρτησης της δεκαετίας του 1970.
Ακριβώς όπως η δημοσιονομική και νομισματική πολιτική μπορεί να ρυθμιστεί για να ελαχιστοποιηθεί η ανεργία και ο πληθωρισμός, η αναδιανομή μπορεί να σχεδιαστεί όχι μόνο για την ανακύκλωση των φόρων, αλλά για να υποστηριχθούν οι εργαζόμενοι όταν πλήττονται από την παγκοσμιοποίηση και την τεχνολογική αλλαγή.
Μεταξύ των πιο αποτελεσματικών παρεμβάσεων, αποδεικνύονται αυτών στην Γερμανία και τη Σκανδιναβία.
Δαπανούν χρήματα για υψηλής ποιότητας επαγγελματική εκπαίδευση και επανεκπαίδευση των εργαζομένων και φοιτητών έξω από τα πανεπιστήμια, δημιουργώντας ισχυρό μεσοαστικό βιοτικό επίπεδο.
Αυτά μπορεί να ακούγεται σαν γιατροσόφια, αλλά οι κυβερνήσεις έχουν ως επί το πλείστον κάνει το αντίθετο.
Τα φορολογικά συστήματα έχουν γίνει λιγότερο προοδευτικά έχουν μειωθεί οι δαπάνες για την εκπαίδευση.
Η ανακατανομή ήταν μακριά από τους χαμηλόμισθους νέους εργαζόμενους, των οποίων οι θέσεις εργασίας και οι μισθοί πραγματικά απειλούνται από το εμπόριο και τη μετανάστευση.
Από την άλλη οι οικονομικές ελίτ, έχουν κερδίσει τα μέγιστα από την παγκοσμιοποίηση.
Ωστόσο, οι πολιτικές αναταραχές του 2016 έχουν οδηγήσει τους ηλικιωμένους ψηφοφόρους να πρωταγωνιστούν στις αλλαγές ενώ οι νέοι ψηφοφόροι υποστήριξαν κυρίως το status quo......
Αυτό το παράδοξο δείχνει την μετά την κρίση η σύγχυση και η απογοήτευση συνεχίζει να υφίσταται.
Βρισκόμαστε στην φάση αναζήτησης οικονομικών μοντέλων που ονομάζεται καπιταλισμός 4.1 αλλά δεν ξέρουμε εάν είναι καλύτερα ή χειρότερα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών