Η τιμή του αργού πετρελαίου καθορίζεται τώρα από τον ανταγωνισμό και όχι από τα μονοπώλια - Η επόμενη κίνηση των τιμών θα είναι προς τα κάτω
Για πρώτη φορά από τον περασμένο Οκτώβριο, η τιμή του πετρελαίου διέσπασε ανοδικά τα 50 δολ./βαρέλι.
Με αφορμή αυτή την κίνηση ο επικεφαλής οικονομολόγος και πρόεδρος της εταιρείας επενδυτικών ερευνών με έδρα το Χονγκ Κονγκ Gavekal Dragonomics, Anatole Kaletsky, προχωρά σε ενημέρωση της ανάλυσής του που είχε παρουσιάσει τον Ιανουάριο του 2015.
Τότε, υποστήριζε ότι τα 50 δολ. ή κάπου εκεί θα αποδειχθεί ότι είναι ένα μακροπρόθεσμο ανώτατο όριο για την τιμή του πετρελαίου.
Εκείνη την εποχή, με τις τιμές του αργού ακόμα πάνω από τα 60 δολ., σχεδόν όλοι πίστευαν ότι τα 50 δολ. θα είναι το κατώτατο όριο.
Οι προθεσμιακές αγορές προέβλεπαν τιμές της τάξης των 75 δολ. ή και ακόμη υψηλότεροες.
Η Σαουδική Αραβία και η ρωσική κυβέρνηση χρειάζονται 100 δολ. για να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους.
Και κάθε τιμή πολύ κάτω από τα 50 δολ. κρίθηκε μη βιώσιμη, επειδή θα «κλείσει» τη βιομηχανία σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ.
Η τιμή του αργού πετρελαίου τύπου Brent είχε κυμανθεί μεταξύ 50 και 70 δολ. στο πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους, πριν βυθιστεί κάτω από τα 50 δολ. στις αρχές Αυγούστου, όταν έγινε προφανές ότι η άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν θα πυροδοτούσε μια τεράστια αύξηση της παγκόσμιας προσφοράς.
Από τότε τα 50 δολ. έχει πράγματι αποδειχθεί ότι είναι το ανώτατο όριο για την τιμή του πετρελαίου.
Αλλά τώρα που η τιμή υπερέβη αυτό το επίπεδο, θα γίνει ξανά το κατώτατο όριο;
Αυτό φαίνεται να περιμένουν πολλοί επενδυτές.
Τα hedge funds και άλλοι κερδοσκόποι έχουν αυξήσει τις θέσεις τους σε ιστορικά υψηλά, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ που σημειώθηκε λίγο πριν κορυφωθεί η τιμή του πετρελαίου στα 120 δολ., τον Ιούνιο του 2014.
Η επιστροφή του κερδοσκοπικού ενθουσιασμού είναι συνήθως ένα αξιόπιστο σημάδι ότι η επόμενη μεγάλη κίνηση των τιμών θα είναι κατά πάσα πιθανότητα προς τα κάτω.
Πιο σημαντικό, τα θεμελιώδη επιχειρήματα είναι πιο επιτακτική από ποτέ ότι τα 50 δολ. ή κάπου εκεί θα συνεχίσουν να είναι ένα ανώτατο όριο τιμής, και όχι κατώτατο.
Η υπόθεση αρχίζει, όπως έγινε τον Ιανουάριο του 2015, με την παρατήρηση ότι η αγορά του πετρελαίου δεν ελέγχεται πλέον από το μονοπώλιο εξουσίας του ΟΠΕΚ. Λόγω των νέων πηγών εφοδιασμού, τις προόδους στην ενεργειακή τεχνολογία και τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς, η πετρελαϊκή αγορά λειτουργεί σήμερα υπό καθεστώς ανταγωνιστικών τιμών, όπως ισχύει και για άλλα εμπορεύματα.
Αυτό συνέβη για δύο δεκαετίες (1985-2004) και, όπως το παρακάτω διάγραμμα δείχνει, η διαπραγμάτευση στην αγορά spot κατά τη διάρκεια των τελευταίων 18 μηνών ήταν συνεπής με αυτή την ιδέα.
Το ίδιο και οι συναλλαγές στην αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης: το πετρέλαιο για παράδοση το 2020 έχει πέσει στα 56 δολ., από τα 75 δολ. πριν από ένα χρόνο.
Οι τιμές του πετρελαίου τώρα καθορίζονται ανταγωνιστικά.
Εάν αυτό το ανταγωνιστικό καθεστώς συνεχίσει, η τιμή του πετρελαίου δεν θα καθορίζεται πλέον από τις ανάγκες και τις επιθυμίες των κυβερνήσεων που το παράγουν.
Η Σαουδική Αραβία ή η Ρωσία μπορεί να θέλουν, ή ακόμα και «πρέπει» να έχουν τιμές 70 και 80 δολ. για να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους.
Αλλά η ανάγκη των παραγωγών πετρελαίου για μια ορισμένη τιμή δεν σημαίνει ότι μπορούν να το επιτύχουν.
Ομοίως, το γεγονός ότι πολλοί παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου πνίγονται στα χρέη και θα χρεοκοπήσουν αν η τιμή του πετρελαίου παραμείνει κάτω από τα 50 δολ. δεν αποτελεί λόγο να αναμένουμε μια ανάκαμψη.
Ένα σαφές παράδειγμα της «αλλαγής καθεστώτος» που έλαβε χώρα στην αγορά πετρελαίου είναι η τρέχουσα ανάκαμψη των τιμών στο επίπεδο των 50 δολ. περίπου (η πιθανή νέα οροφή).
Το πιο απότομο μέρος της αύξησης αυτής έλαβε χώρα μετά τις 17 Απριλίου, όταν ο ΟΠΕΚ απέτυχε να συμφωνήσει σε μια νέα τιμή-στόχο και να πείσει τις κυβερνήσεις της Σαουδικής Αραβίας, της Ρωσίας και του Ιράν να συντονίσουν τις περικοπές παραγωγής που θα απαιτούνταν για την επίτευξη οποιουδήποτε τέτοιου στόχου.
Τώρα που όλοι οι κύριοι παραγωγοί πετρελαίου απερίφραστα έχουν δεσμευτεί για μεγιστοποίηση της παραγωγής, ανεξάρτητα από τον αντίκτυπο στις τιμές, το πετρέλαιο θα συνεχίσει να λειτουργεί ακριβώς όπως και κάθε άλλο εμπόρευμα που είναι σε υπερπροσφορά σε μια ανταγωνιστική αγορά.
Οι τιμές θα πρέπει να προσδιορίζονται όπως περιγράφεται σε οποιοδήποτε τυπικό βιβλίο οικονομίας: από το οριακό κόστος του τελευταίου του οποίου η παραγωγή είναι απαραίτητη για την κάλυψη της παγκόσμιας ζήτησης.
Όταν η ζήτηση είναι αρκετά ισχυρή, όπως είναι τώρα και τείνει να είναι στις αρχές του καλοκαιριού, η τιμή θα καθοριστεί από το οριακό κόστος παραγωγής στις σχιστολιθικές λεκάνες των ΗΠΑ και στα πεδία εξόρυξης του Καναδά.
Όταν η ζήτηση είναι αδύναμη, όπως συχνά συμβαίνει το φθινόπωρο και το χειμώνα, η τιμή της αγοράς-εκκαθάρισης θα πρέπει να καθορίζεται από τους φθηνότερους, αλλά λιγότερους προσιτούς παραγωγούς πετρελαίου στην Ασία και την Αφρική, όπως το Καζακστάν, η ανατολική Σιβηρία και η Νιγηρία.
Από τούδε και στο εξής, οι δαπάνες που αντιμετωπίζουν αυτοί οι περιθωριακοί παραγωγοί θα ρυθμίσουν το πάνω και το κάτω μέρος της γκάμας των συναλλαγών του πετρελαίου.
Οι παραγωγοί χαμηλού κόστους στη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, το Ιράν και τη Ρωσία θα συνεχίσουν να αντλούν όσο η υλική υποδομή τους μπορεί να μεταφέρει και όσο η τιμή είναι υψηλότερη από τα 25 δολ. περίπου.
Η τιμή που απαιτείται για να προκαλέσει αρκετή παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ και από τα πεδία εξόρυξης του Καναδά, προκειμένου να ανταποκριθούν στην ισχυρή ζήτηση, μπορεί να είναι τα 50, 55 ή ακόμα και τα 60 δολ., αλλά είναι απίθανο να είναι πολύ υψηλότερη από αυτό το επίπεδο.
Απρόβλεπτες αλλαγές στην προσφορά και τη ζήτηση, φυσικά, μπορούν να προκαλέσουν διακυμάνσεις εντός αυτού του εύρους συναλλαγών, η οποία, κατά την εμπειρία του παρελθόντος, δείχνει ότι θα μπορούσε να είναι αρκετά μεγάλο.
Κατά την περίοδο 20 ετών ανταγωνιστικής τιμολόγησης (1985-2004), η τιμή του πετρελαίου συχνά διπλασιάστηκε η περιορίστηκε στο μισό μέσα σε λίγους μήνες.
Έτσι, ο σχεδόν διπλασιασμός των τιμών του πετρελαίου από τα μέσα του Ιανουαρίου και τα 28 δολ. δεν αποτελεί έκπληξη.
Αλλά τώρα που το ανώτατο όριο των 50 δολ. δοκιμάζεται, μπορούμε να αναμένουμε ότι η επόμενη μεγάλη κίνηση στην περιοχή των συναλλαγών θα είναι προς τα κάτω.
www.bankingnews.gr
Με αφορμή αυτή την κίνηση ο επικεφαλής οικονομολόγος και πρόεδρος της εταιρείας επενδυτικών ερευνών με έδρα το Χονγκ Κονγκ Gavekal Dragonomics, Anatole Kaletsky, προχωρά σε ενημέρωση της ανάλυσής του που είχε παρουσιάσει τον Ιανουάριο του 2015.
Τότε, υποστήριζε ότι τα 50 δολ. ή κάπου εκεί θα αποδειχθεί ότι είναι ένα μακροπρόθεσμο ανώτατο όριο για την τιμή του πετρελαίου.
Εκείνη την εποχή, με τις τιμές του αργού ακόμα πάνω από τα 60 δολ., σχεδόν όλοι πίστευαν ότι τα 50 δολ. θα είναι το κατώτατο όριο.
Οι προθεσμιακές αγορές προέβλεπαν τιμές της τάξης των 75 δολ. ή και ακόμη υψηλότεροες.
Η Σαουδική Αραβία και η ρωσική κυβέρνηση χρειάζονται 100 δολ. για να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους.
Και κάθε τιμή πολύ κάτω από τα 50 δολ. κρίθηκε μη βιώσιμη, επειδή θα «κλείσει» τη βιομηχανία σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ.
Η τιμή του αργού πετρελαίου τύπου Brent είχε κυμανθεί μεταξύ 50 και 70 δολ. στο πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους, πριν βυθιστεί κάτω από τα 50 δολ. στις αρχές Αυγούστου, όταν έγινε προφανές ότι η άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν θα πυροδοτούσε μια τεράστια αύξηση της παγκόσμιας προσφοράς.
Από τότε τα 50 δολ. έχει πράγματι αποδειχθεί ότι είναι το ανώτατο όριο για την τιμή του πετρελαίου.
Αλλά τώρα που η τιμή υπερέβη αυτό το επίπεδο, θα γίνει ξανά το κατώτατο όριο;
Αυτό φαίνεται να περιμένουν πολλοί επενδυτές.
Τα hedge funds και άλλοι κερδοσκόποι έχουν αυξήσει τις θέσεις τους σε ιστορικά υψηλά, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ που σημειώθηκε λίγο πριν κορυφωθεί η τιμή του πετρελαίου στα 120 δολ., τον Ιούνιο του 2014.
Η επιστροφή του κερδοσκοπικού ενθουσιασμού είναι συνήθως ένα αξιόπιστο σημάδι ότι η επόμενη μεγάλη κίνηση των τιμών θα είναι κατά πάσα πιθανότητα προς τα κάτω.
Πιο σημαντικό, τα θεμελιώδη επιχειρήματα είναι πιο επιτακτική από ποτέ ότι τα 50 δολ. ή κάπου εκεί θα συνεχίσουν να είναι ένα ανώτατο όριο τιμής, και όχι κατώτατο.
Η υπόθεση αρχίζει, όπως έγινε τον Ιανουάριο του 2015, με την παρατήρηση ότι η αγορά του πετρελαίου δεν ελέγχεται πλέον από το μονοπώλιο εξουσίας του ΟΠΕΚ. Λόγω των νέων πηγών εφοδιασμού, τις προόδους στην ενεργειακή τεχνολογία και τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς, η πετρελαϊκή αγορά λειτουργεί σήμερα υπό καθεστώς ανταγωνιστικών τιμών, όπως ισχύει και για άλλα εμπορεύματα.
Αυτό συνέβη για δύο δεκαετίες (1985-2004) και, όπως το παρακάτω διάγραμμα δείχνει, η διαπραγμάτευση στην αγορά spot κατά τη διάρκεια των τελευταίων 18 μηνών ήταν συνεπής με αυτή την ιδέα.
Το ίδιο και οι συναλλαγές στην αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης: το πετρέλαιο για παράδοση το 2020 έχει πέσει στα 56 δολ., από τα 75 δολ. πριν από ένα χρόνο.
Οι τιμές του πετρελαίου τώρα καθορίζονται ανταγωνιστικά.
Εάν αυτό το ανταγωνιστικό καθεστώς συνεχίσει, η τιμή του πετρελαίου δεν θα καθορίζεται πλέον από τις ανάγκες και τις επιθυμίες των κυβερνήσεων που το παράγουν.
Η Σαουδική Αραβία ή η Ρωσία μπορεί να θέλουν, ή ακόμα και «πρέπει» να έχουν τιμές 70 και 80 δολ. για να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους.
Αλλά η ανάγκη των παραγωγών πετρελαίου για μια ορισμένη τιμή δεν σημαίνει ότι μπορούν να το επιτύχουν.
Ομοίως, το γεγονός ότι πολλοί παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου πνίγονται στα χρέη και θα χρεοκοπήσουν αν η τιμή του πετρελαίου παραμείνει κάτω από τα 50 δολ. δεν αποτελεί λόγο να αναμένουμε μια ανάκαμψη.
Ένα σαφές παράδειγμα της «αλλαγής καθεστώτος» που έλαβε χώρα στην αγορά πετρελαίου είναι η τρέχουσα ανάκαμψη των τιμών στο επίπεδο των 50 δολ. περίπου (η πιθανή νέα οροφή).
Το πιο απότομο μέρος της αύξησης αυτής έλαβε χώρα μετά τις 17 Απριλίου, όταν ο ΟΠΕΚ απέτυχε να συμφωνήσει σε μια νέα τιμή-στόχο και να πείσει τις κυβερνήσεις της Σαουδικής Αραβίας, της Ρωσίας και του Ιράν να συντονίσουν τις περικοπές παραγωγής που θα απαιτούνταν για την επίτευξη οποιουδήποτε τέτοιου στόχου.
Τώρα που όλοι οι κύριοι παραγωγοί πετρελαίου απερίφραστα έχουν δεσμευτεί για μεγιστοποίηση της παραγωγής, ανεξάρτητα από τον αντίκτυπο στις τιμές, το πετρέλαιο θα συνεχίσει να λειτουργεί ακριβώς όπως και κάθε άλλο εμπόρευμα που είναι σε υπερπροσφορά σε μια ανταγωνιστική αγορά.
Οι τιμές θα πρέπει να προσδιορίζονται όπως περιγράφεται σε οποιοδήποτε τυπικό βιβλίο οικονομίας: από το οριακό κόστος του τελευταίου του οποίου η παραγωγή είναι απαραίτητη για την κάλυψη της παγκόσμιας ζήτησης.
Όταν η ζήτηση είναι αρκετά ισχυρή, όπως είναι τώρα και τείνει να είναι στις αρχές του καλοκαιριού, η τιμή θα καθοριστεί από το οριακό κόστος παραγωγής στις σχιστολιθικές λεκάνες των ΗΠΑ και στα πεδία εξόρυξης του Καναδά.
Όταν η ζήτηση είναι αδύναμη, όπως συχνά συμβαίνει το φθινόπωρο και το χειμώνα, η τιμή της αγοράς-εκκαθάρισης θα πρέπει να καθορίζεται από τους φθηνότερους, αλλά λιγότερους προσιτούς παραγωγούς πετρελαίου στην Ασία και την Αφρική, όπως το Καζακστάν, η ανατολική Σιβηρία και η Νιγηρία.
Από τούδε και στο εξής, οι δαπάνες που αντιμετωπίζουν αυτοί οι περιθωριακοί παραγωγοί θα ρυθμίσουν το πάνω και το κάτω μέρος της γκάμας των συναλλαγών του πετρελαίου.
Οι παραγωγοί χαμηλού κόστους στη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, το Ιράν και τη Ρωσία θα συνεχίσουν να αντλούν όσο η υλική υποδομή τους μπορεί να μεταφέρει και όσο η τιμή είναι υψηλότερη από τα 25 δολ. περίπου.
Η τιμή που απαιτείται για να προκαλέσει αρκετή παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ και από τα πεδία εξόρυξης του Καναδά, προκειμένου να ανταποκριθούν στην ισχυρή ζήτηση, μπορεί να είναι τα 50, 55 ή ακόμα και τα 60 δολ., αλλά είναι απίθανο να είναι πολύ υψηλότερη από αυτό το επίπεδο.
Απρόβλεπτες αλλαγές στην προσφορά και τη ζήτηση, φυσικά, μπορούν να προκαλέσουν διακυμάνσεις εντός αυτού του εύρους συναλλαγών, η οποία, κατά την εμπειρία του παρελθόντος, δείχνει ότι θα μπορούσε να είναι αρκετά μεγάλο.
Κατά την περίοδο 20 ετών ανταγωνιστικής τιμολόγησης (1985-2004), η τιμή του πετρελαίου συχνά διπλασιάστηκε η περιορίστηκε στο μισό μέσα σε λίγους μήνες.
Έτσι, ο σχεδόν διπλασιασμός των τιμών του πετρελαίου από τα μέσα του Ιανουαρίου και τα 28 δολ. δεν αποτελεί έκπληξη.
Αλλά τώρα που το ανώτατο όριο των 50 δολ. δοκιμάζεται, μπορούμε να αναμένουμε ότι η επόμενη μεγάλη κίνηση στην περιοχή των συναλλαγών θα είναι προς τα κάτω.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών