γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Η αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε μετά τις εκλογές της 6ης Μαΐου λόγω των διακηρύξεων ορισμένων κομμάτων για την πρόθεσή τους να αθετήσουν τις υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί από την ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής βοήθειας προς την Ελλάδα, έπληξαν την διεθνή αξιοπιστία της χώρας μας, αναφέρει η Alpha Bank στη νέα εβδομαδιαία ανάλυση της.
Η διαμορφούμενη πολιτική αστάθεια συνεπάγεται ήδη μεγάλο κόστος για τη χώρα, όπως φαίνεται από τις ακόλουθες εξελίξεις:
α) Φαίνεται ότι ανέτρεψε εκ νέου την πορεία βελτίωσης του οικονομικού κλίματος στη χώρα, η οποία ήταν εμφανής τον Μάρτιο και τον Απρίλιο μετά την έγκριση του 2ου ΠΧΕ της Ελλάδος και την επιτυχή ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους. Έτσι, μετά την αύξηση των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, έχουμε ξανά φαινόμενα διαρροής καταθέσεων. Ήδη ο οίκος αξιολόγησης Moody’s εκτιμά ότι το αποτέλεσμα των Ελληνικών βουλευτικών εκλογών αυξάνει την πιθανότητα εξόδου της Ελλάδος από τη Ζώνη του Ευρώ και ότι αυτό δημιουργεί τις προοπτικές για νέα υποβάθμιση της πιστοληπτικής διαβάθμισης τόσο του Ελληνικού δημοσίου όσο και των Ελληνικών Τραπεζών. Ανάλογες εκτιμήσεις έχουν γίνει και από τους άλλους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης. Η αρνητική αυτή εξέλιξη είναι εξαιρετικά σημαντική διότι ανατρέπει την πορεία αναβαθμίσεων της Ελληνικής οικονομίας που είχε αρχίσει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του PSI plus.
β) Αποτρέπει την εμφάνιση των ευνοϊκών επιπτώσεων από τη συνεχιζόμενη δυναμική αύξηση των εξαγωγών αγαθών της χώρας (1ο 3μηνο.’12: +15,6%, 1ο 3μηνο.’11: +37,6%) και από τη σημαντική μείωση των εισαγωγών χωρίς πετρελαιοειδή (1ο 3μηνο.’12: -12,0%, 1ο 3μηνο.’11: -14,3%), ενώ παράλληλα δημιουργεί συνθήκες που οδηγούν στην απώλεια μιας ακόμη τουριστικής περιόδου (ήδη οι παράγοντες του τουρισμού μας ενημερώνουν για την μεγάλη πτώση του ρυθμού των κρατήσεων στα ελληνικά ξενοδοχεία στους επόμενους μήνες), θέτοντας νέα εμπόδια στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας (μετά την πτώση του ΑΕΠ κατά -6,2% στο 1ο 3μηνο.’12), συμβάλλοντας στη συνέχιση της αυξητικής πορείας της ανεργίας (Φεβ.’12: 22,6% του εργατικού δυναμικού, με 82 χιλ. επιδοτούμενους εποχικούς ανέργους από τουριστικά επαγγέλματα).
γ) Ενδέχεται να ανατρέψει την πολύ ικανοποιητική πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του 2012 στο 1ο 4μηνο του 2012, όπου το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης (εξαιρουμένων των έκτακτων πληρωμών τόκων για την υλοποίηση του PSI plus) μειώθηκε στα € 5,5 δις, από € 7,4 δις στο 1ο 4μηνο.’11, ενώ το πρωτογενές έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης μειώθηκε στα € 1,68 δις στο 1ο 4μηνο.’12, από € 3,56 δις στο 1ο 4μηνο.’11. Γενικά, η εκτέλεση του Π2012 στο 1ο 4μηνο.΄12 ήταν ικανοποιητική, παρά τις αρνητικές επιπτώσεις στα καθαρά έσοδα του Τ.Π. που προκλήθηκαν από την προεκλογική περίοδο, ιδιαίτερα κατά τον Απρ.’12. Με βάση δε τις ανωτέρω εξελίξεις, φαίνεται ότι υπήρχαν (πριν από τις εκλογές της 6ης Μαΐου 2012) όλες οι προϋποθέσεις για την καλύτερη του αναμενομένου εκτέλεση του Π2012 ως συνόλου. Αν συνεχιζόταν η εκτέλεση του Π2012 όπως είχε προγραμματιστεί, τότε ήταν πολύ πιθανό ότι το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης να διαμορφωνόταν γύρω στα € 13,5 δις το 2012, έναντι € 14,14 δις που προβλέπει ο Π2012. Αυτή η εξέλιξη ήταν συμβατή με έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης (ΓΚ) κάτω του 6,5% του ΑΕΠ (έναντι 7,3% του ΑΕΠ που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και με το πρωτογενές έλλειμμα της ΓΚ κοντά στο μηδέν (έναντι -1,0% του ΑΕΠ που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της αξιοπιστίας της πολιτικής δημοσιονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα και τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα συμβάλλοντας επίσης στην έγκαιρη ανάκαμψη της οικονομίας.
δ) Συνεπάγεται νέες καθυστερήσεις στην υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος της χώρας (του αναθεωρημένου ΕΣΠΑ 2007-2013), που φαίνεται ότι είχε επιταχυνθεί η χρηματοδότησή του από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με εισροή κοινοτικών κεφαλαίων ύψους € 1,54 δις στο 1ο 4μηνο.’12, έναντι μόνο € 0,63 δις στο 1ο 4μηνο.’11. Ειδικότερα, φαίνεται ότι θα καθυστερήσει περισσότερο η επανεκκίνηση των εργασιών υλοποίησης των μεγάλων οδικών έργων της χώρας που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί άμεσα. Επίσης, ανακοινώθηκε η διακοπή των διαδικασιών ενάρξεως των προγραμμάτων σημαντικών ιδιωτικοποιήσεων που ήταν σε προχωρημένη εξέλιξη τους τελευταίους μήνες που θα έφερναν (έστω και καθυστερημένα) σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια στην Ελλάδα συμβάλλοντας στην ταχύτερη ανάκαμψη της οικονομίας.
Βέβαια, οι ανωτέρω κίνδυνοι για τη χώρα θα ακυρωθούν πιθανότατα αν από τις εκλογές του Ιουνίου 2012 προκύψει μια κυβέρνηση που θα συνεχίσει απρόσκοπτα τις προσπάθειες για δημοσιονομική προσαρμογή με ανάπτυξη και έξοδο της χώρας από την κρίση. Από όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς επισημαίνεται ήδη με έμφαση η ανάγκη για δραστική μείωση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής.
Πράγματι, στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2014 προβλέπεται η επιπλέον είσπραξη εσόδων ύψους € 2,5 δις ετησίως από αυτή την πηγή. Στο βαθμό που οι επόμενη Κυβέρνηση θα μπορέσει να εισπράξει περισσότερα από τα ανωτέρω ποσά, αυτά τα επιπλέον ποσά θα μπορούσαν να αφαιρεθούν από τα νέα μέτρα περαιτέρω περιορισμού των δαπανών της ΓΚ, που εκτιμώνται από την Τρόικα σε € 11,5 δις, για την επίτευξη των στόχων του ΜΠΔΣ 2012-2014.
Επίσης, μια πιο έγκαιρη ανάκαμψη της οικονομίας, με περιορισμό της ύφεσης το 2012 και με θετική ανάπτυξη το 2013, μπορεί να συμβάλλουν σε περαιτέρω περιορισμό των μέτρων που απαιτεί η Τρόικα για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων το 2013 και το 2014. Σε κάθε περίπτωση τα πρόσθετα έσοδα που πράγματι μπορεί να επιτευχθούν με την αποτελεσματικότερη σύλληψη της φορολογητέας ύλης
σε καμιά περίπτωση δεν είναι δυνατό να αντικαταστήσουν την απώλεια εσόδων από μέτρα που ήδη εφαρμόζονται, όπως, π.χ., το ειδικό τέλος στα ακίνητα που επιβάλλεται έως τώρα μέσω της ΔΕΗ, ή η εισφορά 1%-4% στα εισοδήματα από € 12.000 και πάνω. Τα αυξημένα έσοδα από τη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή είναι απολύτως αναγκαία για να περιορίσουν τη λήψη και νέων μέτρων για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων το 2013-2015 και για να επιτρέψουν τη μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ που είναι αναγκαία για την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα.
Σε κάθε περίπτωση, η δημοσιονομική προσαρμογή και η εξυγίανση της ελληνικής οικονομίας δεν νοούνται χωρίς την απρόσκοπτη συνέχιση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (ΠΔΠ&ΔΜ), σε συνδυασμό, ωστόσο, με την άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών για την έγκαιρη ανάκαμψη και ανάπτυξη και τη σταδιακή βελτίωση του επιχειρηματικού και καταναλωτικού κλίματος της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, απαιτείται να τεθεί φραγμός στην πρακτική της Τρόικας να υποσκάπτει τις προοπτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, κάθε φορά που δημοσιεύονται αυτό-επιβεβαιούμενες καταθλιπτικές προβλέψεις. Απαιτείται, επίσης, η ύπαρξη ισχυρής ελληνικής κυβέρνησης η οποία να αναλάβει την πλήρη και αποκλειστική ευθύνη επανασχεδιασμού (όπου αυτό είναι αναγκαίο) του ΠΔΠ&ΔΜ, προσδιορισμού των βασικών στόχων για την εξέλιξη του ΑΕΠ και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων-πλεονασμάτων, και προώθησης όλων των μέτρων, που θα προβλέπονται από το αναθεωρημένο ΠΔΠ&ΔΜ, για την επίτευξη αυτών των στόχων.
www.bankingnews.gr
α) Φαίνεται ότι ανέτρεψε εκ νέου την πορεία βελτίωσης του οικονομικού κλίματος στη χώρα, η οποία ήταν εμφανής τον Μάρτιο και τον Απρίλιο μετά την έγκριση του 2ου ΠΧΕ της Ελλάδος και την επιτυχή ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους. Έτσι, μετά την αύξηση των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, έχουμε ξανά φαινόμενα διαρροής καταθέσεων. Ήδη ο οίκος αξιολόγησης Moody’s εκτιμά ότι το αποτέλεσμα των Ελληνικών βουλευτικών εκλογών αυξάνει την πιθανότητα εξόδου της Ελλάδος από τη Ζώνη του Ευρώ και ότι αυτό δημιουργεί τις προοπτικές για νέα υποβάθμιση της πιστοληπτικής διαβάθμισης τόσο του Ελληνικού δημοσίου όσο και των Ελληνικών Τραπεζών. Ανάλογες εκτιμήσεις έχουν γίνει και από τους άλλους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης. Η αρνητική αυτή εξέλιξη είναι εξαιρετικά σημαντική διότι ανατρέπει την πορεία αναβαθμίσεων της Ελληνικής οικονομίας που είχε αρχίσει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του PSI plus.
β) Αποτρέπει την εμφάνιση των ευνοϊκών επιπτώσεων από τη συνεχιζόμενη δυναμική αύξηση των εξαγωγών αγαθών της χώρας (1ο 3μηνο.’12: +15,6%, 1ο 3μηνο.’11: +37,6%) και από τη σημαντική μείωση των εισαγωγών χωρίς πετρελαιοειδή (1ο 3μηνο.’12: -12,0%, 1ο 3μηνο.’11: -14,3%), ενώ παράλληλα δημιουργεί συνθήκες που οδηγούν στην απώλεια μιας ακόμη τουριστικής περιόδου (ήδη οι παράγοντες του τουρισμού μας ενημερώνουν για την μεγάλη πτώση του ρυθμού των κρατήσεων στα ελληνικά ξενοδοχεία στους επόμενους μήνες), θέτοντας νέα εμπόδια στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας (μετά την πτώση του ΑΕΠ κατά -6,2% στο 1ο 3μηνο.’12), συμβάλλοντας στη συνέχιση της αυξητικής πορείας της ανεργίας (Φεβ.’12: 22,6% του εργατικού δυναμικού, με 82 χιλ. επιδοτούμενους εποχικούς ανέργους από τουριστικά επαγγέλματα).
γ) Ενδέχεται να ανατρέψει την πολύ ικανοποιητική πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του 2012 στο 1ο 4μηνο του 2012, όπου το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης (εξαιρουμένων των έκτακτων πληρωμών τόκων για την υλοποίηση του PSI plus) μειώθηκε στα € 5,5 δις, από € 7,4 δις στο 1ο 4μηνο.’11, ενώ το πρωτογενές έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης μειώθηκε στα € 1,68 δις στο 1ο 4μηνο.’12, από € 3,56 δις στο 1ο 4μηνο.’11. Γενικά, η εκτέλεση του Π2012 στο 1ο 4μηνο.΄12 ήταν ικανοποιητική, παρά τις αρνητικές επιπτώσεις στα καθαρά έσοδα του Τ.Π. που προκλήθηκαν από την προεκλογική περίοδο, ιδιαίτερα κατά τον Απρ.’12. Με βάση δε τις ανωτέρω εξελίξεις, φαίνεται ότι υπήρχαν (πριν από τις εκλογές της 6ης Μαΐου 2012) όλες οι προϋποθέσεις για την καλύτερη του αναμενομένου εκτέλεση του Π2012 ως συνόλου. Αν συνεχιζόταν η εκτέλεση του Π2012 όπως είχε προγραμματιστεί, τότε ήταν πολύ πιθανό ότι το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης να διαμορφωνόταν γύρω στα € 13,5 δις το 2012, έναντι € 14,14 δις που προβλέπει ο Π2012. Αυτή η εξέλιξη ήταν συμβατή με έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης (ΓΚ) κάτω του 6,5% του ΑΕΠ (έναντι 7,3% του ΑΕΠ που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και με το πρωτογενές έλλειμμα της ΓΚ κοντά στο μηδέν (έναντι -1,0% του ΑΕΠ που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της αξιοπιστίας της πολιτικής δημοσιονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα και τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα συμβάλλοντας επίσης στην έγκαιρη ανάκαμψη της οικονομίας.
δ) Συνεπάγεται νέες καθυστερήσεις στην υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος της χώρας (του αναθεωρημένου ΕΣΠΑ 2007-2013), που φαίνεται ότι είχε επιταχυνθεί η χρηματοδότησή του από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με εισροή κοινοτικών κεφαλαίων ύψους € 1,54 δις στο 1ο 4μηνο.’12, έναντι μόνο € 0,63 δις στο 1ο 4μηνο.’11. Ειδικότερα, φαίνεται ότι θα καθυστερήσει περισσότερο η επανεκκίνηση των εργασιών υλοποίησης των μεγάλων οδικών έργων της χώρας που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί άμεσα. Επίσης, ανακοινώθηκε η διακοπή των διαδικασιών ενάρξεως των προγραμμάτων σημαντικών ιδιωτικοποιήσεων που ήταν σε προχωρημένη εξέλιξη τους τελευταίους μήνες που θα έφερναν (έστω και καθυστερημένα) σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια στην Ελλάδα συμβάλλοντας στην ταχύτερη ανάκαμψη της οικονομίας.
Βέβαια, οι ανωτέρω κίνδυνοι για τη χώρα θα ακυρωθούν πιθανότατα αν από τις εκλογές του Ιουνίου 2012 προκύψει μια κυβέρνηση που θα συνεχίσει απρόσκοπτα τις προσπάθειες για δημοσιονομική προσαρμογή με ανάπτυξη και έξοδο της χώρας από την κρίση. Από όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς επισημαίνεται ήδη με έμφαση η ανάγκη για δραστική μείωση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής.
Πράγματι, στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2014 προβλέπεται η επιπλέον είσπραξη εσόδων ύψους € 2,5 δις ετησίως από αυτή την πηγή. Στο βαθμό που οι επόμενη Κυβέρνηση θα μπορέσει να εισπράξει περισσότερα από τα ανωτέρω ποσά, αυτά τα επιπλέον ποσά θα μπορούσαν να αφαιρεθούν από τα νέα μέτρα περαιτέρω περιορισμού των δαπανών της ΓΚ, που εκτιμώνται από την Τρόικα σε € 11,5 δις, για την επίτευξη των στόχων του ΜΠΔΣ 2012-2014.
Επίσης, μια πιο έγκαιρη ανάκαμψη της οικονομίας, με περιορισμό της ύφεσης το 2012 και με θετική ανάπτυξη το 2013, μπορεί να συμβάλλουν σε περαιτέρω περιορισμό των μέτρων που απαιτεί η Τρόικα για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων το 2013 και το 2014. Σε κάθε περίπτωση τα πρόσθετα έσοδα που πράγματι μπορεί να επιτευχθούν με την αποτελεσματικότερη σύλληψη της φορολογητέας ύλης
σε καμιά περίπτωση δεν είναι δυνατό να αντικαταστήσουν την απώλεια εσόδων από μέτρα που ήδη εφαρμόζονται, όπως, π.χ., το ειδικό τέλος στα ακίνητα που επιβάλλεται έως τώρα μέσω της ΔΕΗ, ή η εισφορά 1%-4% στα εισοδήματα από € 12.000 και πάνω. Τα αυξημένα έσοδα από τη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή είναι απολύτως αναγκαία για να περιορίσουν τη λήψη και νέων μέτρων για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων το 2013-2015 και για να επιτρέψουν τη μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ που είναι αναγκαία για την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα.
Σε κάθε περίπτωση, η δημοσιονομική προσαρμογή και η εξυγίανση της ελληνικής οικονομίας δεν νοούνται χωρίς την απρόσκοπτη συνέχιση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (ΠΔΠ&ΔΜ), σε συνδυασμό, ωστόσο, με την άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών για την έγκαιρη ανάκαμψη και ανάπτυξη και τη σταδιακή βελτίωση του επιχειρηματικού και καταναλωτικού κλίματος της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, απαιτείται να τεθεί φραγμός στην πρακτική της Τρόικας να υποσκάπτει τις προοπτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, κάθε φορά που δημοσιεύονται αυτό-επιβεβαιούμενες καταθλιπτικές προβλέψεις. Απαιτείται, επίσης, η ύπαρξη ισχυρής ελληνικής κυβέρνησης η οποία να αναλάβει την πλήρη και αποκλειστική ευθύνη επανασχεδιασμού (όπου αυτό είναι αναγκαίο) του ΠΔΠ&ΔΜ, προσδιορισμού των βασικών στόχων για την εξέλιξη του ΑΕΠ και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων-πλεονασμάτων, και προώθησης όλων των μέτρων, που θα προβλέπονται από το αναθεωρημένο ΠΔΠ&ΔΜ, για την επίτευξη αυτών των στόχων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών